Cuối buổi họp báo hôm 16/11 về Covid-19, một phóng viên đã yêu cầu ông trả lời thêm một câu hỏi: Thống đốc sẽ phối hợp với ai ở cấp liên bang trong những ngày tới?
"Tôi sẽ nói chuyện với bất kỳ ai là tổng thống lúc đó", ông Stitt, thành viên đảng Cộng hòa, nói. "Từ giờ tới 20/1, chúng tôi sẽ nói chuyện với Tổng thống Donald Trump. Sau đó, bạn biết đấy chúng tôi sẽ trao đổi với Tổng thống đắc cử Biden từ ngày 20/1".
Khoảng một nửa trong số 26 thống đốc Cộng hòa đã thẳng thắn thừa nhận Biden chiến thắng hoặc nói rằng Trump nên thừa nhận kết quả. Trong khi một số người khác, như Thống đốc Nam Dakota Kristi Noem, đồng quan điểm với cáo buộc bầu cử của Trump. "Có rất nhiều lo ngại về tính toàn vẹn của bầu cử", bà Noem viết trên Twitter.
Stitt rơi vào nhóm còn lại. Họ không công khai thừa nhận Biden đắc cử, nhưng cũng không ủng hộ nỗ lực thách thức kết quả bầu cử của Tổng thống. Một số thậm chí tránh trả lời các yêu cầu bình luận để làm sáng tỏ lập trường của họ.
Joe Biden (trái) và Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AFP.
Tuy nhiên, giữa lúc Covid-19 bùng phát mạnh trở lại ở nhiều bang nước Mỹ, nhiều thống đốc, trong đó ít nhất có hai thống đốc Cộng hòa, bày tỏ lo ngại tình trạng hỗn loạn liên quan tới chuyển giao quyền lực có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc chiến chống đại dịch.
"Chúng tôi đang ở giữa cuộc chiến nhưng không biết ai là tướng chỉ huy", Thống đốc Maryland Larry Hogan nói hôm 16/11. "Chúng tôi không biết kế hoạch tác chiến là gì. Và chúng tôi cũng không thể chờ tới cuối tháng 1".
Hogan thêm rằng đã đến lúc Tổng thống Trump thừa nhận Biden chiến thắng, bởi sự trì hoãn này chỉ càng đẩy nước Mỹ vào tình trạng khẩn cấp. Thống đốc Maryland ngày 17/11 nói ông sẽ gặp Biden để thảo luận cách chống Covid-19.
Không giống Hogan, một người ôn hòa lãnh đạo bang nghiêng về Biden, thống đốc ở các bang bảo thủ hơn phải đối mặt với thực tế chính trị rất khác. Họ có thể phải đối mặt với "cơn thịnh nộ" của Trump và người ủng hộ ông, nếu bị coi là thách thức Tổng thống, hoặc không ủng hộ ông đủ nhiều.
"Tôi nghĩ đó là lý do một số thống đốc chọn cách im lặng", J.R. Davis, cố vấn chính trị cho đảng Cộng hòa ở Arkansas và là cựu phát ngôn viên của Thống đốc Asa Hutchinson, nói. "Có rất nhiều thống đốc Cộng hòa thừa biết không có gian lận, và thậm chí ở những nơi có thể có gian lận cũng không đủ số phiếu để tạo ra sự khác biệt".
Nhưng 73 triệu cử tri ủng hộ Trump và rất nhiều người trong số họ sống ở các bang bảo thủ như Arkansas.
Hutchinson, thống đốc Arkansas, bang mà Trump thắng Biden, là một trong những người chọn cách tiếp cận thận trọng về kết quả bầu cử. Ông Hutchinson đã đưa ra một tuyên bố ngày 8/11, bắt đầu bằng việc công nhận "khả năng cựu phó tổng thống Biden và thượng nghị sĩ Harris giành hơn 270 phiếu đại cử tri".
Hutchinson sau đó nói rằng cuộc bầu cử vẫn chưa hoàn toàn kết thúc. "Là một quốc gia, chúng ta nên cho phép quá trình chuẩn bị và thách thức pháp lý được tiến hành với sự kiên nhẫn và hiểu biết của công chúng", ông nói. "Tôi ủng hộ Donald Trump là tổng thống, nhưng trước hết tôi là người Mỹ và tôi ủng hộ lựa chọn cuối cùng của cử tri".
Tuy nhiên, nhiều người chỉ trích đặt câu hỏi cần phải làm gì để các bang Cộng hòa chủ chốt nhận ra mọi thứ đã được an bài.
"Mỗi ngày trôi qua, mọi thứ lại càng trở nên khó khăn hơn đối với các lãnh đạo Cộng hòa để bảo vệ Donald Trump", Jim Demers, người vận động hành lang và từng là nhà lập pháp của đảng Dân chủ ở bang New Hampshire, nói. "Thời gian đang dần hết đối với các thành viên Cộng hòa nói rằng 'Tổng thống, chúng tôi đã cho ngài đủ thời gian, nhưng không có bằng chứng gian lận nào và giờ đã đến lúc phải chuyển giao quyền lực cho nhóm của Biden'".
Bất hòa về kết quả bầu cử đã phơi bày rạn nứt trong nội bộ đảng Cộng hòa. Tại bang Georgia, Thống đốc Cộng hòa Brian Kemp đã nhận thức sâu sắc hậu quả của việc đi "ngược hướng" với Tổng thống. "Tôi không hài lòng với Brian Kemp, tôi sẽ nói với bạn về điều đó", Trump ám chỉ tới cách xử lý Covid-19 của Kemp.
Thống đốc Kemp giờ đang chịu áp lực lớn từ "cơn thịnh nộ" của Tổng thống khi Trump và người ủng hộ ông phát động các cuộc tấn công vào nhóm quan chức bang giám sát cuộc bầu cử.
Tổng thư ký bang Brad Raffensperger, người tự nhận mình thuộc phe bảo thủ và ủng hộ Tổng thống Trump, đã trở thành mục tiêu, sau khi Georgia, bang chưa từng bầu cho ứng viên Dân chủ kể từ năm 1992, bất ngờ trao chiến thắng cho Biden.
Tuần trước, cả hai thượng nghị sĩ Cộng hòa của Georgia thúc giục Raffensperger từ chức, vì cáo buộc ông quản lý yếu kém và xem cuộc bầu cử mà Raffensperger giám sát là "nỗi xấu hổ". Trong khi đó, Raffensperger nói rằng nhiều thành viên Cộng hòa, bao gồm thượng nghị sĩ Lindsey Graham của Nam Carolina đang cố gắng đàm phán về tính hợp pháp của cuộc bầu cử theo hướng có lợi cho Tổng thống Trump, người đã yêu cầu bang kiểm phiếu lại bằng tay nhưng không có khả năng sẽ lật ngược được kết quả.
Nhân viên bầu cử kiểm phiếu lại ở Atlanta, bang Georgia cuối tuần qua. Ảnh: AFP.
Trong một tuyên bố tuần trước, phát ngôn viên của Kemp nói rằng tình hình hiện tại cần thiết để văn phòng tổng thư ký bang xem xét nghiêm túc "bất kỳ hoặc toàn bộ cáo buộc bỏ phiếu bất thường được đưa ra".
"Người dân Georgia xứng đáng có tất cả lá phiếu hợp lệ được kiểm đếm, để hoàn toàn tin tưởng vào kết quả cuộc bầu cử của chúng ta", phát ngôn viên Cody Hall nói.
Trong một cuộc họp báo gần đây, Thống đốc Tây Virginia Jim Justice bác bỏ cáo buộc ông và các thành viên đảng Cộng hòa đang tìm cách gieo rắc sự ngờ vực về kết quả bầu cử. Ông cho rằng tình hình thực tế lại trái ngược.
Ông tin tưởng vào việc tiến hành kiểm phiếu một cách tuần tự, có phương pháp để kết quả đưa ra một cách chắc chắn và không thể bác bỏ, ngay cả khi kết quả đó không phải điều ông mong đợi.
"Chúng tôi muốn biết chắc chắn rằng mọi phiếu bầu được kiểm đếm đều hợp pháp và muốn quy trình bầu cử của chúng ta diễn ra một cách đúng đắn", Justice nói. "Chúng tôi không muốn quay lưng và nói "nó thực sự đã có gian lận, hoặc thế này thế khác'. Chúng tôi không muốn thấy điều đó ở Mỹ. Và tôi cũng cho rằng Joe Biden không muốn điều đó".
"Nhưng khi chúng tôi đã đi đến kết luận rằng Joe Biden thực sự thắng cử, tôi sẽ toàn tâm toàn ý ủng hộ ông ấy", Justice nói thêm.
Thanh Tâm (Theo NYTimes)
