Nhiều người đang có niềm tin rằng "cứ nỗ lực là sẽ giàu" và phán xét những người khác bằng tiêu chuẩn đó luôn. Tất cả những người khác, chỉ cần thiếu ý chí thì họ sẽ cho rằng họ nghèo vì họ không nỗ lực. Thế còn những người đáng thương không có kiến thức do môi trường sống thì sao?
Bạn lên vùng cao hoặc vùng sâu vùng xa, đem một người sống ở đó xuống thành phố lớn và bảo anh ta nỗ lực kiên trì rồi sẽ giàu xem? Xem 30 năm sau anh ta có giàu không?
Bản thân những người được lớn lên trong môi trường internet, được học hành tử tế, được tiếp xúc sách self-help đã là một lợi thế lớn. Tôi, và các bạn hưởng thụ những điều đó mà không nghĩ rằng đó là một lợi thế.
Với ảnh hưởng của thể loại sách Self-help tràn ngập hiện nay, nhiều người nghĩ rằng giàu hay nghèo là do mình, do nỗ lực và quyết tâm của mình. Khó khăn gian khổ mấy quyết tâm rồi sẽ vượt qua, có thể không giàu có nhất nhì nhưng cuộc sống sẽ vào loại khá giả.
Nhưng thực tế, họ có nghĩ tới những đứa trẻ phải bỏ học đi bán vé số từ nhỏ, những đứa trẻ sinh ra trong gia đình cha mẹ cãi nhau, bạo hành con cái liên miên. Những đứa như vậy, ngay cả suy nghĩ làm giàu cũng không có trong đầu nó. Đứa trẻ nghèo chỉ ước ao có căn nhà đàng hoàng, có cơm ăn áo mặc lịch sự như bao người. Nó còn không biết chữ, đừng nói đến cố gắng vừa làm vừa học. Là lỗi của nó sao? Không. Là lỗi của môi trường sống.
Những bạn vẫn có thể nói về việc làm giàu và có ý niệm làm giàu, bản thân việc đó đã chứng tỏ ít nhất môi trường họ sống vẫn chưa thực sự khắc nghiệt đến vậy. Họ chỉ không nhận ra điều đó, nếu họ phải bới rác kiếm cơm quần quật từng bữa ăn từ khi sinh ra tới năm 20 tuổi. Họ có thể nỗ lực làm giàu không? Tôi e họ còn chả biết giàu là cái gì.
Tôi nói ra những điều này để chúng ta thông cảm hơn với nhiều người rất "hoàn cảnh". Họ sống nghèo khó ở các vùng quê và ta đôi khi nghĩ đó là do họ lười làm ham nhậu, chứ cố gắng lăn lộn kiếm sống cũng đâu có khổ như vậy?
Nhưng ta nên thông cảm rằng ý thức đó của họ là hệ quả của môi trường sống đã đúc kết thành. Chứ còn những người "có điều kiện" như chúng ta, có thời gian và điều kiện đọc báo mạng, sách self-help, thì ta đã đủ "điều kiện cần" để cải thiện cuộc đời của bản thân rồi.
Không nên quá cuồng tín vào sách self-help, nhưng cũng đừng kiếm cớ để bản thân mình trì trệ. Đừng để bị sách vở tẩy não và chỉ nghĩ đến tiền, đến làm giàu, để rồi lại phán xét những người đáng thương có xuất phát điểm kém hơn mình. Hướng đến một cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc; đặt mục tiêu phù hợp với năng lực; hay hướng đến sự vinh hoa phú quý, tất cả tùy thuộc vào bạn.
DMT
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.