Trả lời:

Bệnh do virus hợp bào hô hấp (RSV) và cúm có triệu chứng giống nhau, nhưng có thể phân biệt qua các đặc điểm cụ thể.

Cúm thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng: sốt cao trên 38 độ C kèm rét run, ớn lạnh, đổ mồ hôi, nghẹt mũi, chảy mũi thường xuyên, hắt hơi nhiều, đau cơ và khớp. Bệnh cúm có thể gây tiêu chảy, buồn nôn, phổ biến hơn ở trẻ em.

Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch kém khi mắc cúm thường kéo dài với triệu chứng ho và mệt mỏi. Virus cúm cũng dễ xâm lấn vào các cơ quan gây viêm phổi, viêm màng não hoặc bội nhiễm thêm vi khuẩn như phế cầu khiến bệnh trầm trọng hơn. Phụ nữ mang thai mắc cúm nặng có nguy cơ sinh non, sảy thai và tăng nguy cơ dị tật cho thai nhi.

RSV thường bắt đầu giống cảm lạnh với biểu hiện: nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho khan, hắt hơi và sốt nhẹ đến cao. Bệnh có thể tiến triển nặng với triệu chứng khò khè, ho nhiều và thở nhanh, xuất hiện tím tái, rút lõm lồng ngực hoặc kích thích quấy khóc hay có cơn ngừng thở. Trẻ nhiễm RSV dưới một tuổi tăng nguy cơ khò khè kéo dài, viêm phổi, viêm tai giữa và hen suyễn về sau.

Do đó, khi trẻ có triệu chứng sốt cao, thở nhanh, ho nhiều hoặc khò khè thì cần được đưa đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời. Để chẩn đoán cúm hoặc nhiễm RSV, bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng bằng cách thăm khám lâm sàng và nghe phổi để đánh giá tình trạng hô hấp. Trong một số trường hợp, cần xét nghiệm để phát hiện virus cúm hay RSV trong dịch mũi họng nhằm xác định chính xác tác nhân gây bệnh.

Để phòng ngừa cúm và RSV, gia đình nên giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ bằng cách đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên; hạn chế tiếp xúc với người đang ho sốt; chủ động tiêm các loại vaccine phòng bệnh.

Việt Nam hiện có nhiều loại vaccine phòng ngừa cúm cho trẻ từ sáu tháng tuổi trở lên và cho người lớn. Trẻ từ sáu tháng đến dưới chín tuổi chưa từng tiêm ngừa cúm cần tiêm hai mũi; từ chín tuổi trở lên chỉ cần một mũi. Vaccine nên được tiêm nhắc hàng năm để củng cố kháng thể phòng bệnh và cập nhật chủng mới đang lưu hành.

Vaccine RSV vừa được lưu hành tại Việt Nam, chỉ định một mũi cho phụ nữ mang thai tuần 24-36 và người từ 60 tuổi trở lên. Mẹ bầu tiêm vaccine giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ bé trước nguy cơ nhiễm RSV trong sáu tháng đầu đời. Nghiên cứu cho thấy tiêm vaccine RSV cho phụ nữ mang thai giúp giảm 81,8% nguy cơ nhiễm trùng hô hấp dưới nặng do RSV trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến sáu tháng tuổi.

Bác sĩ Phạm Hồng Thuyết
Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC