Sau hơn 6 tuần đàm phán, hai sắc lệnh hành pháp từ Nhà Trắng, các quy định mới của Trung Quốc và hàng loạt công ty tham gia, một thỏa thuận giúp phá thế bế tắc cho hoạt động của ứng dụng mạng xã hội TikTok tại Mỹ đã hình thành.
TikTok, thuộc sở hữu của công ty Internet Trung Quốc ByteDance, ngày 14/9 cho biết họ đã đưa ra một đề xuất với Bộ Tài chính Mỹ nhằm xoa dịu những mối lo ngại an ninh của chính quyền Tổng thống Donald Trump rằng ứng dụng này có thể mang đến cho chính phủ Trung Quốc quyền truy cập các dữ liệu nhạy cảm của công dân Mỹ.
Ứng dụng TikTok khởi động trên một điện thoại thông minh của người dùng. Ảnh: AP.
Đề xuất từ ByteDance không tuân theo gợi ý được Trump đưa ra hồi đầu tháng 8 rằng TikTok nên bán lại hoạt động kinh doanh tại Mỹ cho một công ty Mỹ. Thay vào đó, ByteDance mang đến một đề xuất giúp họ giảm bớt áp lực từ cả Washington lẫn Bắc Kinh cũng như xoa dịu tất cả các bên.
Cụ thể, họ đã xây dựng một thỏa thuận để vừa đáp ứng một số lo ngại mà Tổng thống Trump nêu ra, vừa né tránh các quy định mới về kiểm soát công nghệ xuất khẩu từ phía Trung Quốc có thể cho phép Bắc Kinh chặn đứng quá trình bán TikTok, các nguồn tin am hiểu vấn đề cho hay.
Theo các điều khoản, TikTok sẽ chọn Oracle, một công ty phần mềm có mối quan hệ gần gũi với Nhà Trắng, làm "đối tác công nghệ tin cậy". Vai trò trên được cho là sẽ tạo điều kiện để Oracle xử lý dữ liệu người dùng TikTok không chỉ ở Mỹ mà còn trên toàn thế giới.
Oracle rất có thể còn giành được cổ phần trong TikTok, theo một nguồn tin am hiểu về đề xuất. Dù quy mô của bất kỳ khoản đầu tư nào từ Oracle vào TikTok vẫn chưa rõ ràng, Oracle sẽ không phải chủ sở hữu hoàn toàn của ứng dụng.
Mặt khác, TikTok cũng sẽ không chuyển quyền sở hữu thuật toán khuyến nghị người dùng vô cùng giá trị của mình cho Oracle. Về cơ bản, các quy định kiểm soát xuất khẩu mới mà Bắc Kinh công bố hồi tháng trước chủ yếu nhằm ngăn một động thái chuyển giao thuật toán như vậy.
Các bên liên quan đang tiếp tục thảo luận về cơ cấu quyền sở hữu chính xác của TikTok, nhưng một số nhà đầu tư hiện tại vào ByteDance được cho là sẽ trở thành cổ đông của ứng dụng.
Thỏa thuận sẽ cung cấp cho các nhà đầu tư ở Mỹ quyền kiểm soát biểu quyết đối với TikTok, dù họ không thể sở hữu đa số cổ phần của nó.
TikTok cũng sẽ thành lập trụ sở ở Mỹ. Họ hiện chỉ có văn phòng tại Los Angeles. Các cuộc thảo luận đang diễn ra nên các chi tiết trọng tâm của thảo thuận có thể còn thay đổi.
Thương vụ giờ đây phụ thuộc rất lớn vào việc nó có nhận được ủng hộ từ Tổng thống Trump hay không. Ông chủ Nhà Trắng từng tuyên bố sẵn sàng cấm TikTok nếu hoạt động của ứng dụng này tại Mỹ không được bán trước hạn chót 20/9. Các cố vấn của Trump, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, dường như có chiều hướng đồng ý với những đề xuất từ ByteDance, theo các nguồn thạo tin.
Đề xuất được tính toán cẩn thận của ByteDance và việc các cố vấn của Trump thay đổi quan điểm cho thấy họ đã sẵn sàng thỏa hiệp hơn nhằm giảm thiểu những xung đột và thiệt hại liên quan đến TikTok, một ứng dụng được thanh thiếu niên Mỹ và cả người nổi tiếng yêu thích. Hôm 13/9, ByteDance khước từ một thỏa thuận với Microsoft, mà theo đó Microsoft có thể nắm quyền kiểm soát thuật toán của TikTok.
"Cách làm hiện nay giúp Washington vui, Bắc Kinh vui, không thuật toán nào bị bán, ByteDance và TikTok, cùng với Oracle, tất cả đều nở nụ cười trên môi", Daniel Ives, nhà phân tích công nghệ tại công ty Wedbush Securities, nhận xét. "Đây là một nước đi cân bằng vô cùng chặt chẽ của ByteDance khi họ đang cố gắng nắn nót từng đường kim mũi chỉ để giữ tính độc lập cho công ty".
Trong một thông báo ngày 14/9, TikTok nhấn mạnh đề xuất mới nhất được trình lên Bộ Tài chính sẽ "cho phép chúng tôi tiếp tục hỗ trợ cộng đồng 100 triệu người dùng ở Mỹ, những người yêu thích TikTok, kết nối và giải trí".
Oracle xác nhận họ "được nhắc đến trong đề xuất mà ByteDance nộp lên Bộ Tài chính" song không cung cấp thêm bất kỳ thông tin chi tiết nào.
Bộ trưởng Tài chính Mnuchin ngày 14/9 mô tả về việc Oracle sẽ là "đối tác công nghệ tin cậy" của TikTok trong một cuộc phỏng vấn với CNBC và thêm rằng Oracle đã "trình bày rất nhiều phương án cho các vấn đề an ninh quốc gia".
Tại Trung Quốc, thông tin từ truyền thông nhà nước cho hay ByteDance sẽ không bán toàn bộ TikTok cho Oracle hay bất kỳ bên nào khác, ngụ ý rằng thuật toán của công ty sẽ không được chuyển giao. Tháng trước, Bắc Kinh ban hành các quy định mới buộc ByteDance phải có giấy phép mới được bán công nghệ của mình cho Mỹ.
Hiện tại, các cố vấn sẽ phải thuyết phục Trump chấp nhận kiểu thỏa hiệp mà ông từng từ chối trước đó. Mùa hè vừa qua, TikTok và các nhà đầu tư của họ đã yêu cầu chính quyền Mỹ cho phép họ giải quyết những mối lo ngại về an ninh bằng cách điều chỉnh lại cơ cấu, mô hình hoạt động, trong đó có cả việc chuyển trụ sở chính và kho lưu trữ dữ liệu khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ khi đó đã kiên quyết lắc đầu.
Trump nhiều khả năng sẽ phải đối diện với chỉ trích từ những người hoài nghi về Trung Quốc ở cả hai đảng nếu ông chấp nhận một thỏa thuận không cắt đứt hoàn toàn TikTok khỏi ByteDance, chuyên gia nhận định.
Trong thư gửi Bộ trưởng Mnuchin ngày 14/9, thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Missouri Josh Hawley thúc giục chính quyền khước từ đề xuất của ByteDance. Theo ông, ByteDance "vẫn có thể theo đuổi việc bán toàn bộ TikTok, kể cả mã nguồn lẫn thuật toán" cho một công ty Mỹ.
"Hoặc có lẽ, với những ràng buộc do luật pháp Trung Quốc áp đặt, cách khả thi duy nhất để duy trì an ninh cho người Mỹ là cấm hoàn toàn ứng dụng TikTok ở Mỹ", ông nói.
Vũ Hoàng (Theo New York Times)