Anh Dân (35 tuổi) đến bệnh viện trong tình trạng đầu gối lỏng, sưng, đau hơn 10 ngày qua, được chẩn đoán đứt dây chằng chéo trước.

Với kết quả khám lâm sàng và chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ MRI, Thạc sĩ, bác sĩ Trần Anh Vũ - Trưởng đơn vị Y học thể thao Trung tâm chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM - xác định dây chằng chéo trước bị đứt nhưng chưa teo, có mạch máu nuôi. Phương án tối ưu là giữ nguyên dây chằng bị đứt, khâu nối lại, vẫn giữ nguyên vẹn các thành phần của dây chằng và gân xung quanh.

Với sự trợ giúp của hệ thống máy nội soi hiện đại, hình ảnh của dây chằng trong đầu gối được bác sĩ và bệnh nhân quan sát chi tiết trong phòng mổ, có thể khâu nối tổn thương an toàn và ít xâm lấn. Bác sĩ Trần Anh Vũ cho biết, sau phẫu thuật, anh Dân có thể đứng lên, đi lại nhẹ nhàng, hoạt động bình thường sau hai tuần tới. Khoảng ba tháng nữa, anh có thể chơi đá bóng như trước khi gặp chấn thương.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Tăng Hà Nam Anh (Giám đốc Trung tâm Cơ xương khớp - Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM), phương pháp mới - phẫu thuật bảo tồn dây chằng chéo trước của bác sĩ Anh Vũ có lợi thế bảo tồn điểm bám, tạo ra sự tự tái tạo, tự lành trở lại của chính dây chằng bệnh nhân, không cần phải lấy gân để ghép. Thời gian tự lành nhanh hơn là cơ thể phải tự tái tạo dây chằng mới.

Dây chằng chéo trước của bệnh nhân được giữ nguyên điểm bám ở hai đầu mâm chày và lồi cầu đùi theo đúng vị trí, kích thước giải phẫu mà các phẫu thuật thay thế, tái tạo dây chằng không làm được. Lý do chính là điểm bám dây chằng bao giờ cũng to gấp ba lần đường kính của thân dây chằng, nên khi tái tạo, bác sĩ chỉ có thể khoan đường hầm với đường kính bằng thân dây chằng. Khi lành lại, dây chằng tái tạo mới sẽ yếu hơn dây chằng tự thân. Lợi thế khác là các mạch máu và thụ cảm thể của gốc dây chằng còn nguyên nên tránh được tình trạng tái đứt dây chằng do căng quá mức.

Tiến sĩ, bác sĩ Nam Anh cho biết thêm, để thực hiện kỹ thuật nội soi nối dây chằng này đòi hỏi bác sĩ phải được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm trong y học thể thao, đồng thời phải thực hiện trong các phòng mổ đạt chuẩn, có hệ thống thiết bị hiện đại để bác sĩ thao tác chính xác, tránh nhiễm trùng và các biến chứng hoại tử, xơ cứng dây chằng sau này.

Đứt, rách dây chằng chéo trước là một trong những chấn thương phổ biến với cầu thủ nghiệp dư và chuyên nghiệp. Đây là chấn thương đáng lo ngại vì đau đớn, thời gian bình phục lâu hơn nhiều các chấn thương khác như gãy xương hay tổn thương phần mềm...

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nam Anh, sở dĩ vận động viên, người chơi thể thao thường bị đứt, rách dây chằng chéo trước là do đầu gối, các xương được liên kết bởi hai dây chằng chéo trước và sau, dây chằng giữa gối và dây chằng bên. Khi xoay chuyển động tác chân quá đột ngột hoặc đang vận động ở cường độ cao mà vấp té, tiếp đất sai kỹ thuật..., dây chằng đang căng và giãn có thể bị rách một phần hoặc đứt. Triệu chứng thường thấy nhất là chân lỏng lẻo ở đầu gối, bầm hoặc sưng tím... Bệnh nhân vẫn có thể đi lại được nhưng không thể chạy hoặc vận động cường độ cao.

Dẫn nghiên cứu của Mỹ, bác sĩ Nam Anh chia sẻ, trong số 200.000 ca chấn chương thương dây chằng chéo trước có tới 95.000 ca là đứt dây chằng, cho thấy sự phổ biến của tổn thương này. Tại Việt Nam, những ca chấn thương xuất hiện ở cả cầu thủ nghiệp dư lẫn tuyển quốc gia như cầu thủ Đỗ Hùng Dũng (Câu lạc bộ Hà Nội), Đức Chiến (Đội Viettel) mới đây, một lần nữa cảnh báo mọi người cần lưu tâm bảo vệ khớp gối và cấp cứu ngay nếu gặp phải chấn thương tại đây.

Theo bác sĩ Anh Vũ, nhiều người lơ là với các chấn thương như đứt dây chằng, rách dây chằng. Bệnh nhân bỏ qua cơn đau, không đi khám ngay, chỉ khi quá đau hoặc không thể tập luyện, chạy nhảy, đi lại, mới đến bệnh viện, thường là đã quá "thời gian vàng" - tức 21 ngày sau chấn thương. Sau thời điểm này, phần dây chằng bị rách một phần hoặc đứt cũng có thể bị teo, hỏng hoàn toàn. Do đó, dây chằng phải bị cắt đi và tái tạo bằng chính mô, cơ của bệnh nhân để thay thế và phát triển mới.

Nhược điểm của phương pháp truyền thống này là khiến bệnh nhân bị teo cơ tứ đầu đùi sau phẫu thuật. Đây là lo lắng lớn nhất của người chơi thể thao vì sau phẫu thuật có thể xảy ra tình trạng teo cơ, lệch hai chân và cần thời gian khoảng 12 tháng để lấy lại phong độ.

Không ít vận động viên chuyên nghiệp chọn cách ra nước ngoài để phẫu thuật bảo tồn dây chằng hoặc thay thế dây chằng nhân tạo nhằm rút ngắn thời gian phục hồi, sớm quay trở lại tập luyện và thi đấu. Song theo bác sĩ Anh Vũ, Việt Nam hiện làm chủ kỹ thuật nội soi bảo tồn dây chằng cho người bệnh giúp xử lý các chấn thương, tiết kiệm thời gian, chi phí điều trị, nhất là các cầu thủ mong muốn sớm trở lại thi đấu.

Thời gian gần đây, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh phẫu thuật đầu gối và dây chằng cho nhiều cầu thủ chuyên nghiệp và nghiệp dư. Sắp tới, phương pháp nối dây chằng bảo tồn này được bệnh viện triển khai rộng rãi hơn ở TP HCM, Hà Nội để nhiều người tiếp cận hướng điều trị mới. Bệnh viện còn nhập khẩu dây chằng nhân tạo để có thêm sự lựa chọn trong điều trị chấn thương thể thao tại Việt Nam.

 

 

Nối dây chằng chéo bằng phương pháp nội soi mới

Ngọc An

• Bệnh viện Tâm Anh ứng dụng kỹ thuật chấn thương chỉnh hình hiện đại
• Thế mạnh trong điều trị bệnh lý xương khớp tại Bệnh viện Tâm Anh
• Nguyên nhân khiến 30% người Việt bị bệnh lý về lưng
• Tọa đàm về 'Bệnh lý cột sống và nỗi ám ảnh đau lưng'