Tại Việt Nam, doanh số 10.000 chiếc/năm của một mẫu xe nào đó là cột mốc bảo chứng cho khả năng lọt top 10 bán chạy toàn thị trường. Đồng thời, đạt hoặc vượt qua lượng bán này đồng nghĩa đây là sản phẩm mang tính chiến lược với hãng đó. Với các mẫu xe nhập khẩu, doanh số từ 10.000 chiếc còn là một trong số các điều kiện để hãng xem xét nội địa hóa sản xuất. Hiếm có mẫu xe nhập khẩu bán dưới mức này mà chuyển sang lắp ráp trong nước.
Tuy vậy, việc một mẫu xe đạt mốc 10.000 xe trong thời gian ngắn không phải là bảo chứng cho thành công về lâu dài. Thực tế có những mẫu xe thời gian đầu bán tốt, nhưng sau đó không giữ được sức hút trên thị trường, bị các đối thủ vượt mặt.
Thị trường ôtô Việt Nam liên tiếp đón nhận nhiều mẫu xe mới lần đầu xuất hiện. Ăn khách nhất vẫn là các dòng CUV hay MPV cỡ nhỏ hướng đến khách mua lần đầu. Dưới đây là những mẫu xe đạt hoặc vượt mốc 10.000 xe nhanh nhất thị trường trong 5 năm trở lại đây:
Toyota Veloz - 8 tháng - 11.255 xe
Sau những phép thử không mang lại hiệu quả cao như Avanza, Rush, Toyota Việt Nam trở lại với tham vọng ở phân khúc MPV cỡ nhỏ bằng chiếc Veloz nhập khẩu Indonesia hồi tháng 3/2022. Xe phát triển trên nền tảng của hãng con Daihatsu - DNGA - với ngoại hình hiện đại kèm gói công nghệ an toàn TSS đặt ra tiêu chuẩn cho phân khúc mà về sau, các đối thủ khác cũng áp dụng.
Mẫu Veloz bản CVT lăn bánh tại Đà Nẵng. Ảnh: TMV
Sau 8 tháng bán ra, tức đến tháng 10 cùng năm, Toyota Veloz đạt 11.255 xe. Nếu tính cả mẫu xe song sinh nhưng định vị thấp hơn là Avanza, dòng MPV cỡ nhỏ nói chung của hãng Nhật có tốc độ bán hàng đạt 10.000 chiếc nhanh nhất thị trường Việt.
Lượng bán tốt của Veloz và Avanza là cơ sở để Toyota Việt Nam đưa về lắp ráp trong nước hai dòng xe này. Phiên bản nội địa hóa của Veloz và Avanza ra mắt tháng 12, tức chỉ 10 tháng sau khi trình làng bản nhập khẩu.
Cho đến nay, dù chưa thể lật đổ thế thống trị của Mitsubishi Xpander ở phân khúc MPV cỡ nhỏ, Veloz vẫn luôn ở vị trí thứ hai và đóng góp lớn vào thị phần số một của Toyota ở mảng xe con, bên cạnh các mẫu chủ lực khác như Vios, Corolla Cross.
Kia Seltos - 8 tháng - 11.223 xe
Khi Hyundai Kona đang ở đỉnh cao doanh số với hơn 7.000 xe/năm, Trường Hải - đối tác lắp ráp, phân phối xe Kia - ra mắt Seltos vào tháng 7/2020 với tham vọng chia lại miếng bánh thị phần. Đến tháng 9 hãng mới giao những chiếc Kia Seltos đầu tiên đến khách hàng. Sau 8 tháng, tức đến tháng 4/2021, doanh số của Seltos vượt 10.000 chiếc.
Kia Seltos trưng bày tại đại lý chính hãng ở Bình Dương. Ảnh: Thành Nhạn
Mẫu xe của Kia đánh bại Kona bằng những ưu điểm như ngoại hình trẻ trung hợp với khách nam lẫn nữ, tầm giá trải dải và thấp hơn đối thủ. Seltos cũng lắp ráp trong nước nên chủ động nguồn cung như Kona. Tốc độ bán hàng nhanh của Kia Seltos cũng một phần đến từ trợ lực ưu đãi lệ phí trước bạ cho xe lắp ráp trong nước được Chính phủ áp dụng ở nửa cuối 2020.
Sự có mặt của Seltos khiến ông vua doanh số một thời - Ford EcoSport - chật vật tìm chỗ đứng. Không có sản phẩm kế cận, EcoSport già nua và có phần nam tính không thể trụ lại trước sức ảnh hưởng của các mẫu xe Hàn trẻ trung, nhiều tiện nghi hơn. Ford khai tử EcoSport vào đầu 2022, kết thúc hành trình 8 năm ở nhóm xe CUV cỡ B với tư cách kẻ khai phá.
Hyundai Kona cũng biến mất vào tháng 5/2022. Hãng Hàn muốn định vị lại sản phẩm bằng chiếc Creta hợp thời hơn để cạnh tranh với Seltos. Đỉnh cao doanh số của Kia Seltos là vào 2021 với 16.122 chiếc. Đến nay, Seltos lại không giữ được vị trí trong phân khúc, để các mẫu xe Nhật như Xforce và Yaris Cross vượt mặt.
Mitsubishi Xforce - 8 tháng - khoảng hơn 10.000 xe
Sau thành công của Xpander với vị trí số một về doanh số phân khúc MPV cỡ nhỏ, Mitsubishi đi tìm ngôi sao doanh số thứ hai trong vòng 5 năm. Hướng đến nhóm xe đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của thị trường, CUV cỡ nhỏ, Mitsubishi Xforce được hãng tạo ra với gốc phát triển từ các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Ngoại hình kế thừa ngôn ngữ Dynamic Shield năng động đã hiện diện trên Xpander, Mitsubishi Xforce không mất nhiều thời gian để làm quen với khách Việt. Cùng với lượng tiện nghi và công nghệ an toàn thuộc hàng tốt nhất phân khúc, Xforce liên tiếp "cháy" hàng tại đại lý.
Mẫu Xforce lăn bánh tại TP HCM. Ảnh: Thành Nhạn
Lọt top bán hàng nhiều tháng qua phản ánh phần nào cho sức nóng Xforce tạo ra, tương tự như cách mà nhiều đối thủ trước đây như Seltos, Creta từng có ở nhóm xe cỡ B. Đến trước tháng 10, Mitsubishi Xforce lập đỉnh bán hàng vào tháng 8 với 2.504 xe bán ra, là mẫu xe ăn khách nhất phân khúc CUV cỡ nhỏ lẫn toàn thị trường xe Việt Nam.
Xforce bán những chiếc đầu tiên vào tháng 3 và đến tháng 10, doanh số vượt 10.000 chiếc. Cùng với Xpander, Xforce là dòng xe "gà đẻ trứng vàng" thứ hai cho hãng Nhật.
Sức hút lớn của Xforce còn đến từ một yếu tố then chốt: giá bán. Xe Nhật, nhập khẩu, nhưng Mitsubishi Xforce có giá ngang ngửa Seltos, Creta (lắp ráp trong nước) ở các bản thấp. Điều này khác biệt với cách tiếp cận của các hãng Nhật khác như Honda, Toyota, Nissan.
Hyundai Crera - 9 tháng - 10.219 xe
Không từ bỏ phân khúc CUV cỡ B nhiều tiềm năng, Hyundai Thành Công mang chiếc Creta nhập khẩu Indonesia về bán tại Việt Nam từ tháng 3/2022 để thay thế Kona. Liên doanh này dùng lại chính sách bán hàng của Thaco từng áp dụng cho Seltos để Creta lật ngược thế cờ.
Một mẫu Creta lăn bánh ở Hà Nội. Ảnh: Lương Dũng
Ngoại hình trẻ trung, trang bị tương đương nhưng giá bán thấp hơn đôi chút Seltos giúp Hyundai Creta thu hút nhóm khách mua xe lần đầu vốn ưa thích trải nghiệm mới. Creta bán tốt thì Seltos lại giảm doanh số. Tháng 11/2022, tức sau 9 tháng, Creta đạt hơn 10.000 xe bán ra. Đến 2023, Creta vượt qua Seltos để giật lại ngôi vương doanh số CUV cỡ B từng nắm giữ bởi đàn anh Kona.
Nhưng mẫu xe của Hyundai không tại vị lâu trên đỉnh bởi thị trường hiện ngày càng nhiều lựa chọn, khác với 2018-2020 chỉ với vài sản phẩm. Ngoài đối thủ chính Seltos, Creta cạnh tranh cùng nhiều cái tên khác như HR-V, Yaris Cross, CX-3. Chưa kể các mẫu ở phân khúc lửng như Raize, Sonet cỡ A+ hay Corolla Cross, CX-30 cỡ B+.
Sang 2024, Creta mất dần sức hút bởi sự xuất hiện của Mitsubishi Xforce và đối thủ Kia Seltos ra mắt bản nâng cấp mới. Hyundai Thành Công đứng trước bài toán làm thế nào để vực dậy Creta khi xu hướng tiêu dùng có nhiều đổi khác chỉ trong thời gian ngắn.
Toyota Corolla Cross - 10 tháng - 10.590 xe
Toyota tiếp cận phân khúc CUV cỡ nhỏ bằng Corolla Cross, mẫu xe định vị cỡ B+ bởi kích thước, trang bị vượt trội hơn những Seltos, Creta. Nhập khẩu, giá đắt nhất phân khúc nhưng Corolla Cross vẫn thu hút khách hàng bằng lượng tiện nghi an toàn, gia vị mới mang tên động cơ hybrid và giá xe vừa phải cho khách đô thị chưa muốn lên phân khúc C.
Corolla Cross bán từ tháng 8/2020 và đến tháng 5 năm sau thì vượt mốc 10.000 chiếc. Giống như những mẫu xe mới của Toyota, Corolla Cross cũng kênh giá khi mới mở bán nhưng dần hạ nhiệt do nhu cầu ít tập trung và nguồn cung cũng sẵn hơn.
Phiên bản nâng cấp giữa chu kỳ của Corolla Cross tại Việt Nam. Ảnh: TMV
Phát triển trên nền tảng khung gầm toàn cầu TNGA, Toyota Corolla Cross là chiếc CUV cỡ nhỏ có chất lái khá tốt, độ hoàn thiện cao, khả năng tiết kiệm nhiên liệu ở động cơ hybrid nhưng còn điểm trừ về độ ồn. Mẫu CUV cỡ B+/C- cũng mở ra một giai đoạn mới của Toyota ở thị trường trong nước khi xe mới ra mắt với thiết kế cá tính và hiện đại hơn. Gói an toàn TSS trên Corolla Cross cũng là viên gạch đầu tiên để những Altis, Camry, Fortuner, Veloz... hay những mẫu xe khác tiếp nối.
Corolla Cross gần như không gặp trở ngại nào trên đường đua doanh số bởi đối thủ đồng hạng Mazda CX-30 có sức cạnh tranh yếu. Tuy nhiên, vì định vị ở phân khúc lửng nên những biến động giá ở nhóm cỡ B hay cỡ C đều ảnh hưởng đến mẫu xe Toyota.
Trường Hải hạ giá bán Mazda CX-5 xuống còn 749 triệu đồng từ tháng 7/2023 hay các mẫu CUV cỡ B thiết lập giá sàn mới từ 599 triệu đồng từ đầu 2024 khiến Toyota cũng điều chỉnh lại phổ giá cho Corolla Cross. Bản nâng cấp giữa chu kỳ của Corolla Cross ra mắt hồi tháng 5 có giá mới 820-905 triệu đồng, giảm lần lượt 40 triệu, 50 triệu đồng so với bản cũ dù sở hữu nhiều nâng cấp mới.
Mitsubishi Xpander - 13 tháng - 10.894 xe
Xpander không phải là mẫu xe khai mở phân khúc MPV cỡ nhỏ nhưng là cái tên thay đổi cuộc chơi khi trình làng vào tháng 8/2018. Toyota Innova thống trị doanh số phân khúc nhờ chất thực dụng nhưng ngoại hình nhàm chán, giá bán cao hàng đầu phân khúc. Còn những cái tên như Toyota Avanza, Suzuki Ertiga, Kia Rondo, Chevrolet Orlando thiết kế thiếu điểm nhấn.
Mẫu Xpander AT Premium lăn bánh tại một khu đô thị ở Đồng Nai. Ảnh: Phạm Trung
Mẫu xe Mitsubishi có cách tiếp cận thị trường bằng ba yếu tố, ngoại hình bắt mắt hơn các đối thủ, thực dụng và giá bán dễ tiếp cận hơn mẫu xe đang làm chủ cuộc chơi - Innova. Bằng cách này, Mitsubishi Xpander tạo ra một xu hướng tiêu dùng mới. Ở đó, khách có thể dùng Xpander cho mục đích cá nhân hay dịch vụ. Đồng thời, không gian nội thất đủ dùng cho 7 người nhưng với một mức giá mềm hơn so với lựa chọn quen thuộc từ Toyota.
Từ cuối 2017, kinh tế trong nước khởi sắc, làn sóng đổ bộ vào Việt Nam của các hãng taxi công nghệ khiến nhu cầu xe chạy dịch vụ tăng lên đáng kể. Có thêm điểm rơi thị trường đúng, Mitsubishi Xpander trở nên ăn khách và làm sôi động phân khúc MPV vốn đã hình thành nhiều năm trước.
Sức ảnh hưởng của Xpander tăng dần, các hội nhóm dùng xe từ nhiều miền đất nước lần lượt ra mắt. Vào tháng 8/2019, tức sau một năm hiện diện tại Việt Nam, Xpander vượt mốc 10.000 chiếc, điều mà trước đây, chưa một mẫu xe nào của Mitsubishi làm được.
Cho đến nay, các đối thủ như Toyota, Suzuki, Hyundai liên tiếp đưa về những sản phẩm mới hoặc nâng cấp nhưng Mitsubishi Xpander vẫn là mẫu MPV ăn khách nhất Việt Nam. Với khoảng cách doanh số hơn gần gấp đôi đối thủ xếp sau là Veloz sau ba quý 2024, ngôi vương doanh số phân khúc năm thứ 6 liên tiếp gần như tiếp tục gọi tên Xpander. Mitsubishi có mặt ở Việt Nam khoảng 30 năm nhưng chỉ thật sự cất cánh khi Xpander xuất hiện.
Thành Nhạn