Tôi có đọc những tranh luận về việc làm chủ mà không có bằng cấp. Tôi cho rằng, những người làm chủ thành công mà không có bằng cấp thường xảy ra ở ba tình huống sau:
1. Không có bằng nhưng học thật, làm thật
Trước hết phải khẳng định đây là những người có được "cơ duyên thần kỳ" khi ở vào giai đoạn mà thị trường mới hình thành, chưa có nhiều người tham gia và chưa có nhiều người qua đạo đào để cạnh tranh với họ.
Ví dụ tiêu biểu nhất là Bill Gates. Thực ra, Bill Gates cũng học đại học và ông ấy không bỏ học như người ta nghĩ. Ông ấy chỉ tạm thời bảo lưu kết quả học tập để làm công việc khác, sau khi hoàn thành dự định, sẽ quay lại lấy bằng tiếp. Cơ duyên đến với công nghệ thông tin của Bill đến từ những năm học trung học. Ông có gia thế rất khủng, và được học ở một trường của "con nhà giàu", có một trưởng hội phụ huynh làm giám đốc công ty công nghệ thông tin. Bill Gates đã được đào tạo từ đây. Vị trưởng hội phụ huynh ấy đã vận động giới siêu giàu đóng tiền để có máy tính cho con em họ thực hành (giá máy tính lúc này là cả núi tiền, và rất to lớn, cồng kềnh). Bill Gates từng thừa nhận mình được những bậc thầy về công nghệ thông tin dạy dỗ ngay từ nhỏ.
2. Không có kỹ năng chuyên môn nhưng được hậu thuẫn và lựa chọn từ nhà đầu tư
Đây là những người tay ngang hoặc không có bằng cấp, cũng không học chuyên môn nhưng vẫn làm chủ.
Ví dụ tiêu biểu nhất là Jack Ma. Dù không hề biết gì về công nghệ thông tin, ngoại trừ việc gửi và nhận email nhưng nhờ chuyên môn làm giáo viên tiếng Anh và được đi Mỹ tham quan, Jack Ma đã nhận thấy một sự khác biệt lớn giữa Trung Quốc lúc còn đóng cửa kinh tế với Châu Âu và Mỹ, đó là hàng hóa không được bán online. Nhờ đó, ông có ý tưởng đưa sản phẩm của "công xưởng gia công lớn nhất thế giới" lên môi trường mạng internet.
Để thực hiện hóa ý tưởng này, vì Jack Ma không có chuyên môn, nên ông phải vay mượn chuyên môn của những người khác. Nhờ kỹ năng giao tiếp tiếng Anh của mình (lúc đó Trung Quốc rất ít người nói được Tiếng Anh) ông đã nhận được được sự hậu thuẫn từ một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Hong Kong. Nhưng vì vẫn thiếu người làm chuyên môn nên ông đã vận động 18 nhà đồng sáng lập Alibaba làm việc cho mình. Họ là những người được tu học ở nước ngoài về, rất có chuyên môn. Việc làm cho Jack Ma đã xảy ra rất nhiều muân thuẫn, khiến họ từng có ý định bỏ đi. Nhưng nhờ năng lực tài tình và dự đoán được tương lai của Jack Ma, ông đã thuyết phục những người kia làm việc bất chấp lương thưởng.
3. Những ông chủ "điếc không sợ súng"
Đây là những người có vẻ ngoài bóng bẩy, luôn luôn tỏ ra sang trọng, và rất hay đi hội thảo, diễn thuyết và câu nói cửa miệng là: "nếu bạn không làm gì là rủi ro lớn nhất", "rủi ro lớn nhất là không làm gì và để cơ hội trôi qua", "làm giàu không khó"... trong hệ thống đa cấp. Họ có thể làm việc như một vị Tổng Giám đốc trong các cuộc hội thảo bán hàng đa cấp, bán hàng thực phẩm chức năng.
>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.
Thánh Tuệ
