Gordon Lam, điều phối viên của một liên đoàn nhà hàng, bạn của chủ nhà hàng Bowl and Plate, cho biết cảnh sát tới đây do nhận được thông tin rằng nơi này dán những áp phích và khẩu hiệu ủng hộ biểu tình. Cảnh sát cảnh báo họ sẽ hành động pháp lý nếu nhà hàng không gỡ áp phích khi mở cửa đón khách. Bowl and Plate sau đó giải thích trên Facebook rằng họ bán đồ mang đi và chỉ nhân viên mới được phép vào bên trong.
Chính quyền Hong Kong tối 2/7 tuyên bố câu "Giải phóng Hong Kong, Cách mạng của Thời đại Chúng ta", khẩu hiệu phổ biến trong phong trào biểu tình chống chính quyền, mang ý nghĩa ly khai, đồng thời kêu gọi người dân không thách thức luật pháp.
Những động thái trên đưa ra sau khi Trung Quốc thông qua Đạo luật Bảo vệ An ninh Quốc gia ở Đặc khu Hành chính Hong Kong. Đạo luật gồm 6 chương, 66 điều, xác định 4 tội danh xâm phạm an ninh quốc gia gồm ly khai, lật đổ, khủng bố và cấu kết với nước ngoài.
Mặc dù giới chức đảm bảo luật an ninh mới sẽ chỉ áp dụng cho "một nhóm người thiểu số vô cùng nhỏ", phạm vi của đạo luật lại được cho là trao quyền thực thi rộng lớn cho cảnh sát. Do đó, không chỉ những người vốn bị chính quyền "để mắt" nhiều hơn như các nhà hoạt động, nhà báo, giáo viên cảm thấy lo ngại, mà không khí bất an đang bao trùm toàn Hong Kong.
Đám đông biểu tình phản đối luật an ninh mới tại Hong Kong hôm 1/7. Ảnh: Reuters.
Một số người nhanh chóng thay đổi thái độ và che giấu sự ủng hộ của họ đối với phong trào biểu tình tại đặc khu, do lo sợ trở thành mục tiêu. Ngay cả những người chưa bị cảnh sát tới kiểm tra cũng đang thực hiện các bước nhằm đảm bảo sự ủng hộ của họ với biểu tình không vi phạm pháp luật.
Jonathan Chan, đồng sở hữu một nhà hàng công khai ủng hộ phong trào biểu tình, đã gỡ tất cả áp phích và những thứ đề cập tới việc đòi độc lập cho Hong Kong, ý tưởng xuất hiện từ năm ngoái và ngày càng được những người biểu tình cực đoan ủng hộ trong vài tháng gần đây.
"Phong trào vẫn tiếp diễn, nhưng trọng tâm của chúng tôi không còn là trên đường phố. Chúng tôi cần tự bảo vệ mình trước khi có thể làm gì đó nhiều hơn", Chan cho hay.
Theo luật an ninh mới, hành vi hỗ trợ bất cứ ai phạm tội khủng bố, thậm chí chỉ bằng cách cung cấp phương tiện hoặc tiền, cũng bị quy là tội hình sự. Luật còn quy định "kết án chung thân hoặc mức tối thiểu 10 năm tù" với những người vi phạm nghiêm trọng. Một số trường hợp nhất định sẽ được xét xử ở Trung Quốc đại lục.
"Phạm vi của đạo luật đã vượt quá tất cả dự đoán", Cora Chan, phó giáo sư luật tại Đại học Hong Kong, nhận xét. "Các định nghĩa về 4 tội danh, gồm ly khai, lật đổ, khủng bố, cấu kết với nước ngoài, vô cùng rộng lớn và mơ hồ. Nó chắc chắn ảnh hưởng nghiêm trọng đến Hong Kong".
Gordon Lam chỉ trích lực lượng cảnh sát vì truy đuổi các nhà hàng, cáo buộc họ tàn phá "nền kinh tế màu vàng", tức là mạng lưới doanh nghiệp công khai ủng hộ biểu tình trong thành phố những tháng gần đây. Nhiều cửa hàng thuộc mạng lưới này đã gỡ bỏ áp phích, cùng những tờ ghi chú nhiều màu sắc ghi thông điệp ủng hộ biểu tình.
Hôm 1/7, cảnh sát Hong Kong cho biết họ sẽ kiên quyết thực thi luật an ninh mới. Cựu trưởng đặc khu Lương Chấn Anh tuyên bố thưởng một triệu đô Hong Kong (129.024 USD) cho bất cứ ai hỗ trợ công tác bắt những kẻ vi phạm luật an ninh quốc gia.
Rạng sáng 2/7, cảnh sát ập lên chuyến bay chuẩn bị khởi hành sang Anh để bắt một thanh niên 24 tuổi tên Wong, người bị cáo buộc đâm cảnh sát trong lúc lực lượng an ninh giải tán đám đông biểu tình trên đường Causeway. Truyền thông địa phương đưa tin cảnh sát bắt được Wong nhờ sự hỗ trợ từ một người thân của thanh niên này.
Một số nhà quan sát nhận định sự chia rẽ tại Hong Kong có thể ngày càng sâu sắc hơn, khi những người ủng hộ chính quyền Bắc Kinh sử dụng đạo luật để tố cáo bạn bè, giáo viên hoặc đồng nghiệp với các cơ quan chịu trách nhiệm thực thi.
Carmen, một người phụ nữ gần 40 tuổi, cho biết cô chỉ tham gia những cuộc biểu tình ôn hòa hồi năm ngoái, nhưng vẫn thực hiện một loạt biện pháp đề phòng. Cô xóa các bài đăng trên mạng xã hội, sử dụng "sim rác" để nói chuyện với những người ủng hộ biểu tình, thậm chí không đề cập tới chủ đề chính trị khi đi với bạn bè.
"Giờ đây, nỗi sợ hãi của chúng tôi vô cùng nặng nề. Không ai muốn lên tiếng nữa", Carmen cho hay, nói thêm rằng cô đã sắp xếp để rời Hong Kong và dự định di cư đến Canada cùng gia đình vào cuối năm nay.
Trưởng đặc khu Hong Kong Carrie Lam cho biết "các quyền tự do cơ bản hợp pháp mà phần lớn cư dân đang được hưởng sẽ được bảo vệ". Tuy nhiên, người dân liên tục được nhắc nhở về luật an ninh mới thông qua quảng cáo trên TV, biển hiệu và bảng quảng cáo lắp đặt khắp thành phố, nhấn mạnh rằng tuân thủ đạo luật là nhiệm vụ của mọi người.
Bất chấp điều đó, một số người tin rằng những ý kiến đối lập vẫn sẽ tồn tại, nhưng cần tìm cách thể hiện khác.
Ánh Ngọc (Theo WSJ)