Những hộ dân mất tiền tỷ trong lũ

Quá trưa 31/10, bà Nguyễn Thị Kiều Loan, 55 tuổi, vẫn chưa thiết ăn uống, lặng lẽ lau chùi lớp bùn non bám trên những chiếc valy nằm trên kệ trưng bày. Ngoài cửa, dòng nước đục ngàu chưa rút hết. "Lũ tràn vào nhà gần 2 m, nhà tôi thiệt hại gần 2 tỷ đồng", bà ước tính.

Cửa hàng bán đồ lưu niệm, balô, valy và quần áo của bà Loan nằm trên đường Nguyễn Thái Học, gần ngã tư giao với Phạm Hồng Thái. Năm ngày trước, khi nghe nước từ thượng nguồn về mấp mé đường Bạch Đằng, vợ chồng bà chạy lũ.

Là người gốc Hội An, chứng kiến nhiều trận lũ, trong đó trận lũ năm 2007 lập đỉnh mới khi tràn vào nhà khoảng 1,2 m, bà Loan nói chồng hàn những khung sắt, xếp chồng lên nhau để kê đồ đạc lên cao khoảng 1,5 m. Nhiều đồ đạc khác được treo cao gần 2 m khiến bà Loan yên tâm "đã an toàn".

Sáng 29/10, nước lũ bắt đầu tràn từ đường Nguyễn Thái Học vào nhà. Gia đình bà tránh lũ trên tầng 2, vẫn nghĩ chắc nước vào chút rồi rút. Nhưng nước cứ dâng cao dần. Từ tầng 2, bà Loan thấy nước tràn từ cửa vào, xô đổ kệ hàng. "Tình huống này đã vượt xa mọi kinh nghiệm phòng chống lũ của tôi", bà nói.

Dù biết thiệt hại tiền tỷ, nhưng lũ dâng trong đêm, vợ chồng không dám xuống cứu hàng. 2h ngày 30/10, lũ từ sông Hoài tràn vào nhà bà Loan đã trên dưới 2 m, vượt mức lịch sử năm 2007 khoảng 0,5 m. Số vốn tích góp nhiều năm được đầu tư vào cửa hàng gần 2 tỷ, giờ gần như trắng tay.

"Cú sốc này khiến những người kinh doanh như chúng tôi chưa kịp phục hồi sau dịch bệnh Covid-19, giờ lại phải làm lại từ đầu", bà Loan nói.

Với địa hình xuôi về hướng sông, đường Nguyễn Thái Học nằm song song phía trong cao hơn đường Bạch Đằng sát bờ sông Hoài. Hiện lũ ở đường Bạch Đằng vẫn còn một mét, những hộ kinh doanh, chủ yếu là nhà hàng ăn uống, quán cà phê... ngâm trong lũ vẫn chưa thể dọn dẹp.

Trên đường Trần Phú, song song phía trong đường Nguyễn Thái Học, nước đã rút hết. Chủ các cửa hàng mang tài sản ra phơi dưới lòng đường, dù nắng còn yếu. Chị Hứa Thu Thảo, 35 tuổi, chủ cửa hàng lưu niệm ở số 91 Trần Phú, phải lật từng góc mới tìm hết số vòng tay, vòng cổ, đồ thủ công mỹ nghệ bị ngập.

"Từ sáng đến giờ tôi gom hàng chục bao tải, mang về nhà ở vùng ven Hội An, có sân rộng rãi để phơi, hy vọng cứu được phần nào. Còn đồ lưu niệm bằng kim loại thì chấp nhận bỏ", chị Thảo nói.

Nhà chị Thảo ở vùng Cẩm Thanh, cách phố cổ Hội An khoảng 5 km. Ngày 28/10 chị đã dọn dẹp xong cửa hàng, kê cao hơn một mét mới yên tâm về nhà tránh lũ. Nhưng lũ từ sông Hoài tràn về, vùng Cẩm Thanh ngày hôm sau đã ngập hơn một mét, không thể đi lại nên chị đành "để mặc cửa hàng lưu niệm cho nước lũ".

Sáng hôm nay, khi nước vừa rút, chị Thảo chạy lên đường Trần Phú. Ngay khi mở cửa, cảnh bùn non quyện vào những đồ lưu niệm khiến chị bần thần. Đồ lưu niệm như vòng tay, bông tai bị ngấm bùn non sẽ hoen rỉ, đành vứt bỏ.

"Thiệt hại có thể nhìn thấy là 30-40 triệu đồng đồ lưu niệm bị hư hỏng. Nhưng cả cửa hàng này, đồ lớn, đồ bé tổng giá trị ngót tỷ đồng. Tôi hy vọng mai nắng ráo, có thể cứu được ít đồ nữa", chị Thảo nói thêm.

Ông Mai Huy Hoàng, 51 tuổi, chủ xưởng đồ trang sức và đồ đồng trên đường Nguyễn Thái Học, cho biết dù đã nghe cảnh báo và sơ tán một phần tài sản lên gác, ông vẫn chủ quan vì nghĩ nước sẽ không dâng quá mức cũ vào những năm 2007, 2017. "Máy móc tôi treo sát trần mà phần sau xưởng vẫn ngập, hỏng hết máy hàn, máy đánh bóng", ông nói.

Theo ông Hoàng, khu vực xưởng của ông đã 8 năm không ngập, tính từ năm 2017 nên có người nảy sinh tâm lý chủ quan. Hậu quả khi nước lũ dâng cao, ngập nửa nhà, không thể mở cửa để giải cứu tài sản, đành chấp nhận mất mát.

Anh Trịnh Mạnh Tường, chủ cửa hàng đồ lưu niệm, quần áo lụa trên đường Nguyễn Thái Học, gọi đợt lũ này "lịch sử trong các lịch sử". Anh đã chủ động bê hết vải vóc, đồ lưu niệm, quần áo lên cao 1,5 m, nhưng nước lũ ngập đến 2 m.

Theo ước tính của anh Tường cũng như bà Nguyễn Thị Kiều Loan, hộ kinh doanh ở Hội An đều đối mặt với thiệt hại hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng. "Những tiệm vải hoặc chủ nhà hàng lớn thiệt hại có thể tới 3-4 tỷ đồng, như vải dính bùn non, hay máy móc của nhà hàng, quán cà phê ngâm nhiều ngày trong lũ. Chưa bao giờ dân phố cổ thiệt hại nặng đến vậy", bà nói thêm.

Dù mất tài sản, theo bà Loan điều may mắn là không có thiệt hại về người. Trong những ngày nước dâng, gia đình bốn người, trong đó có mẹ chồng bị tai biến, ăn cơm cháy để cầm cự. Khi có người đến tặng quà cứu trợ, bà Loan không nhận, vì muốn nhường lại cho vùng sâu đang cô lập "chắc chắn cần hơn".

Ông Nguyễn Tấn Cường, Chủ tịch UBND phường Hội An, cho biết dù nước lũ chưa rút hết, chính quyền đang khảo sát, thống kê thiệt hại từng hộ, nhất là những hộ kinh doanh trong phố cổ, để báo cáo thành phố và có phương án hỗ trợ sau này. "Người dân bị thiệt hại hàng hóa là nặng nề nhất, do nước dâng cao vượt mức lũ lịch sử năm 2007 và 1964 nên không kịp trở tay", ông Cường nói.

Nguyễn Đông