Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price ngày 19/11 nhận định vụ tàu hải cảnh Trung Quốc xịt vòi rồng và cản trở tàu tiếp tế dân sự Philippines là "hành động làm leo thang căng thẳng khu vực, xâm phạm quyền tự do hàng hải ở Biển Đông và phá hoại trật tự quốc tế dựa trên luật lệ".
Price cảnh báo "bất cứ cuộc tấn công vũ trang nào nhằm vào tàu công vụ Philippines" sẽ dẫn tới kích hoạt hiệp ước phòng thủ chung Mỹ - Philippines 1951, theo đó Washington có trách nhiệm bảo vệ đồng minh của mình.
Price cam kết "Mỹ sẽ sát cánh với đồng minh Philippines" trước "hành động leo thang đe dọa trực tiếp đến hòa bình và ổn định của khu vực".
Tàu hải cảnh Trung Quốc xịt vòi rồng, chiếu đèn pha vào tàu Philippines hôm 16/11. Video: Hội đồng An ninh Quốc gia Philippines.
Tuyên bố được phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra sau khi ba tàu hải cảnh Trung Quốc chặn đường hai tàu tiếp vận Philippines đang di chuyển tới bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam ngày 16/11.
Video được Cố vấn An ninh Quốc gia Philippines Hermogenes Esperon chia sẻ ngày 18/11 cho thấy tàu hải cảnh Trung Quốc bật đèn chớp, chiếu đèn pha công suất cao và xịt vòi rồng vào tàu tiếp tế Philippines. Không ai bị thương trong sự việc, nhưng các tàu Philippines phải hủy nhiệm vụ và quay về bờ.
Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Năm 1999, Philippines, bên cũng đưa ra tuyên bố chủ quyền với thực thể này, ủi tàu chiến cũ nát BRP Sierra Madre lên bãi Cỏ Mây, biến nó thành một tiền đồn để duy trì hiện diện trái phép ở khu vực.
Quân đội Philippines triển khai một đơn vị thủy quân lục chiến đồn trú trên tàu chiến này và phải phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tiếp tế từ đất liền.
Tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn tàu tiếp tế Philippines gần bãi Cỏ Mây năm 2014. Ảnh: AFP.
Đây không phải lần đầu Trung Quốc quấy nhiễu tàu Philippines ở bãi Cỏ Mây. Bộ Quốc phòng Philippines cho biết Bắc Kinh thường duy trì một tàu hải cảnh gần bãi Cỏ Mây để giám sát hoạt động của tàu cá Philippines, cũng như theo dõi nhiệm vụ tiếp tế cho BRP Sierra Madre.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng hôm 18/11 tái khẳng định lập trường rõ ràng và nhất quán của Việt Nam về chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng như vấn đề Biển Đông khi được đề nghị bình luận về sự việc.
"Việt Nam đề nghị các bên tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 trong mọi hoạt động trên Biển Đông, không có hành động làm phức tạp tình hình, góp phần duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực", bà Hằng cho biết trong cuộc họp báo thường kỳ hôm qua.
Nguyễn Tiến (Theo AFP)