Trong phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ hôm 22/3, thượng nghị sĩ Lindsey Graham đặt câu hỏi với Ngoại trưởng Blinken rằng liệu Washington có bắt Tổng thống Nga Vladimir Putin nếu ông đến thăm.
"Như các ngài đã biết, chúng ta thực sự không phải thành viên Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) nên tôi không muốn đề cập giả thuyết đó", Blinken nói. "Tôi cũng không nghĩ ông Putin sớm có kế hoạch tới Mỹ".
Ông Graham tiếp tục hỏi Blinken rằng ông có "khuyến khích các đồng minh châu Âu giao nộp Tổng thống Nga hay không". "Tôi nghĩ bất kỳ quốc gia nào là thành viên ICC đều phải thực hiện nghĩa vụ của mình", Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh.
Trong phiên điều trần, Blinken cũng tìm cách bảo vệ đề xuất ngân sách 6,8 nghìn tỷ USD của chính quyền Tổng thống Joe Biden cho năm tới. Ngoại trưởng Mỹ gọi kế hoạch chi tiêu là cần thiết để Washington đối mặt "mối đe dọa nghiêm trọng" do Nga gây ra và "thách thức dài hạn" từ Trung Quốc, đồng thời giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và di cư.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Doha, Qatar, tháng 11/2022. Ảnh: Reuters.
ICC hôm 17/3 phát lệnh bắt Tổng thống Putin và Ủy viên của Tổng thống Nga phụ trách quyền trẻ em Maria Lvova-Belova với cáo buộc "di chuyển bất hợp pháp" trẻ em Ukraine sang Nga. ICC cho rằng hoạt động nói trên diễn ra sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát.
Động thái này của ICC sẽ buộc 123 quốc gia thành viên bắt ông Putin và chuyển đến The Hague để xét xử nếu ông đặt chân lên lãnh thổ của họ. Tổng thống Joe Biden nói rằng lệnh bắt ông Putin là "quyết định chính đáng".
ICC không có lực lượng cảnh sát riêng và phải dựa vào quốc gia thành viên để tiến hành các vụ bắt. Một số đồng minh thân cận nhất của Mỹ là thành viên ICC, trong đó có Anh, Pháp và Canada.
Trong khi đó, cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton cho rằng Washington không nên "hợp tác" với lệnh bắt ông Putin, đồng thời cáo buộc ICC "về cơ bản là bất hợp pháp".
Nga không phải thành viên ICC và Moskva coi lệnh bắt của tòa án là "vô hiệu". Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vasily Nebenzya nói nước này sơ tán các em nhỏ khỏi vùng chiến sự Ukraine vì lo ngại nguy hiểm có thể xảy ra và sẽ đưa các em trở về khi đủ điều kiện an toàn.
Theo lý thuyết, nếu Tổng thống Putin đến lãnh thổ của 123 quốc gia thành viên ICC, họ sẽ phải bắt ông và giao ông cho ICC. Nhưng trên thực tế, không phải mọi quốc gia đều tuân thủ phán quyết của tòa. Tổng thống Nga cũng ít khả năng tới thăm các nước mà Moskva cho là "không thân thiện".
Huyền Lê (Theo Reuters, Newsweek, Washington Post)