Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết lực lượng này ngày 9/5 đã phóng máy bay không người lái (UAV) tự sát tấn công cơ sở lọc dầu Nga ở thành phố Salavat tại Cộng hòa Bashkortostan thuộc Nga, nơi cách tiền tuyến ở Ukraine khoảng 1.200 km.
Đây là cuộc tập kích xa nhất của Kiev vào lãnh thổ của Moskva kể từ khi xung đột bùng phát cuối tháng 2/2022. Nguồn tin của SBU tiết lộ chiếc UAV đã bay tổng cộng 1.500 km để tới mục tiêu, song không nêu chủng loại.
Video được người dân Salavat quay được cho thấy UAV mà Ukraine dùng trong cuộc tấn công có cánh bằng, trang bị động cơ cánh quạt, càng hạ cánh được gắn cố định dưới thân. Đây là những đặc điểm thường thấy của các dòng máy bay thể thao giá rẻ, có thể tự chế tạo ở nhà bằng bộ dụng cụ giá từ 90.000 USD trở lên.
Mẫu UAV tập kích nhà máy lọc dầu ở Salavat ngày 9/5. Video: Mash
Ukraine đã tiến hành ít nhất 4 cuộc tập kích bằng UAV hoán cải từ máy bay thể thao trong cuộc xung đột với Nga. Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) trước đó hợp tác với SBU để chuyển đổi hai mẫu máy bay thể thao nội địa Aerosor Nynja và Aeroprakt A-22 thành UAV tự sát.
Hai loại phi cơ này được trang bị camera giá rẻ, hệ thống máy tính đơn giản, động cơ servo kết nối với bộ điều khiển cùng thiết bị thu phát vệ tinh để truyền hình ảnh cho tổ vận hành và tín hiệu điều khiển trở lại máy bay.
A-22 chứa đầu đạn nổ trong cabin, còn Nynja mang bom nặng 100 kg dưới bụng. Chúng sở hữu vận tốc hành trình khoảng 160 km/h, có thể ẩn mình giữa luồng di chuyển của máy bay dân sự, nên khó bị phát hiện và đánh chặn.
Máy bay thể thao thường chở theo 75 lít nhiên liệu và có tầm bay 1.200 km. Nhiều khả năng Ukraine đã bổ sung các thùng dầu phụ để UAV có thể bay xa hơn và tập kích mục tiêu sâu hơn trong lãnh thổ Nga.
Nhà máy lọc dầu ở Salavat bốc cháy do trúng UAV Ukraine hôm 9/5. Video: X/bayraktar_1love
Một trong các mục tiêu mà Kiev từng nhắm tới là nhà máy sản xuất UAV dạng Shahed của Nga tại đặc khu kinh tế Alabuga, cách biên giới với Ukraine gần 1.000 km. Kiev đã phóng ít nhất một chiếc A-22 nhằm vào cơ sở này hôm 2/4.
Sau đó hơn hai tuần, lực lượng Ukraine tiếp tục triển khai phi cơ A-22 tập kích liên tiếp trạm radar quân sự ở thị trấn Kovylkino, địa điểm nằm sâu trong lãnh thổ Nga khoảng 500 km, khiến cột radar và tòa nhà điều khiển bị hư hại.
Ngoài các mục tiêu quân sự, Ukraine cũng thường xuyên nhắm vào hạ tầng năng lượng của Nga, như nhà máy lọc dầu và kho nhiên liệu. Một số nhà phân tích nhận định mục đích của Kiev là làm gián đoạn nguồn cung nhiêu liệu ra tiền tuyến, cũng như gây thiệt hại cho ngành công nghiệp xuất khẩu năng lượng vốn được coi là huyết mạch kinh tế của Nga, khiến đối phương không còn nguồn lực phục vụ chiến sự.
Dù vậy, chuyên gia quân sự David Axe của Forbes cho rằng các cuộc tập kích này chưa đủ để gây thiệt hại ngay lập tức cho nền kinh tế Nga hay thay đổi tình hình giao tranh tại Ukraine.
Một máy bay A-22. Ảnh: Aeroprakt
Theo ông, có khả năng Ukraine muốn gây sức ép lên hệ thống phòng không Nga, buộc Moskva phải phân tán khí tài để bảo vệ hàng trăm mục tiêu trên khắp đất nước, qua đó giảm năng lực phòng thủ ở từng cơ sở riêng lẻ.
"Nếu đó thực sự là mục tiêu của Ukraine, có thể có coi đây là các đòn đánh phụ trợ cho những cuộc tập kích gần tiền tuyến hơn, bao gồm những vụ tấn công bằng rocket và UAV tầm ngắn vào sân bay, thao trường của Nga", Axe cho hay. "Bằng cách này, những chiếc máy bay thể thao hoán cải thành UAV đang giúp Ukraine kéo giãn lưới phòng không của đối phương, để có thể thực hiện các cuộc tập kích gây thiệt hại rõ ràng và tức thời hơn".
Phạm Giang (Theo Forbes, AFP)