Tôi từng thuê mặt bằng kinh doanh quán cà phê, tất nhiên không thể so sánh với những chuỗi lớn trong bài viết Quán ăn, chuỗi cà phê lớn trả lương nhân viên phục vụ thế nào. Tuy nhiên tôi cũng hiểu đôi chút về chuyện trả lương cho nhân viên phục vụ.
Trong bài viết trên, đa số các hàng quán đều trả lương phục vụ trên 20 nghìn đồng một giờ. Ngày trước, tôi chỉ trả được ở mức 17 nghìn đồng một giờ mà thôi.
Nhiều người bình luận: "trả lương như vậy sao đủ sống?", "tiền lương một giờ làm việc không mua nổi ly nước quán mình đang làm", hay hùng hồn hơn: "sao không chạy Grab". Chính một số nhân viên ngày trước của tôi cũng từng có suy nghĩ đi chạy Grab, hoặc bạn bè của họ xúi đi chạy xe ôm công nghệ, kiểu: "quán gì trả lương có 17 nghìn một giờ, đi chạy Grab đi cho khỏe".
Tôi xin lần lượt trả lời những ý trên như sau: Kinh doanh ngành dịch vụ ăn uống là một trong những ngành có biên độ lợi nhuận rất thấp. Ý đầu tiên, "lương không đủ sống", không ai đi làm phục vụ quán ăn, quán cà phê với yêu cầu nuôi được bản thân, gia đình cả.
Những người chọn công việc này chủ yếu là các bạn sinh viên, làm bán thời gian, để kiếm thêm tiền trang trải chi phí sinh hoạt mà thôi. Ngay cả học phí cũng không thể trông vào tiền đi làm thêm này mà vẫn cần sự trợ giúp của bố mẹ.
Tiền lương một giờ không mua lại được một ly nước cũng là điều dễ hiểu, vì khách hàng đi uống cà phê bao gồm nhiều thành phần khác nhau, đâu phải ngày nào, giờ nào họ cũng mua cà phê uống, nên không thể so sánh như vậy được.
Thứ nữa là công việc phục vụ bây giờ cũng đơn giản, hầu hết các quán đã áp dụng hình thức khách tự order món tại quầy và tự bưng. Nhân viên không phải di chuyển nhiều.
Tiếp theo, tiền mặt bằng ngốn phần lớn chi tiêu của quán. Giá bất động sản tăng liên tục trong những năm qua cũng đã kéo theo tiền thuê mặt bằng tăng. Quán cà phê, quán ăn doanh thu thường không ổn định. Có ngày khách đông, có ngày vắng và ế nên chủ nào dám "bao" lương đủ sống cho nhân viên?
Nhiều người lầm tưởng bán một ly nước 35-40 nghìn đồng là lời nhiều lắm. Nhưng thử kinh doanh thì sẽ rõ. Tôi lấy ví dụ nước ép táo, cà rốt, để đầy menu thì bắt buộc phải có, nhưng mua vài kg táo, cà rốt để trong tủ lạnh, chỉ một đến hai ngày mà không dùng hết thì cũng phải cắn răng bỏ đi vì khi ép, nước sẽ không ngon. Mà đâu phải ngày nào cũng bán hết số táo, cà rốt đã mua?
Kế đến vẫn trở lại câu chuyện chạy Grab. Nhiều người bảo chạy Grab 2-3 tiếng cũng kiếm được hơn trăm nghìn. Nhưng đã tính tiền khấu hao xe, tiền xăng, tiền nhớt, tiền phí... chưa? Chưa kể, phải bỏ vốn mấy chục triệu đồng để mua xe máy thì mới có thể làm được. Rồi phải chịu nắng, mưa, đường sá giao thông nguy hiểm...
>> 'Ghét ai thì xúi người đó mở quán cà phê khởi nghiệp'
Nói tóm lại, phục vụ là một công việc không tốn nhiều chất xám, lượng lao động thay thế cao trong khi kinh doanh ngành ăn uống nhiều chi phí, rủi ro thì mức lương cũng đã được tính toán nằm trong mức hợp lý nhất có thể. Nếu làm phục vụ lương ngoài chục triệu như nhiều người cho rằng, thì rất rất nhiều người sẽ đi làm phục vụ và nó cũng sẽ giảm giá mà thôi.
Và cũng không thể đánh đồng phục vụ với chạy Grab như tôi đã nói ở trên. Xin hãy hướng cho giới trẻ biết trân trọng công việc, số tiền kiếm được. Nên nói làm phục vụ lương thấp, không đủ sống thì cố gắng học tập để tìm công việc có mức lương cao hơn. Xin đừng hướng giới trẻ vào tư duy: "Lương phục vụ quá thấp, đi chạy Grab cho nhàn, thích thì làm, không thích thì tắt app nghỉ khỏe".
Hùng Thanh
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.