Những ngày qua, một sự kiện quảng cáo sản phẩm đặc sản tại thành phố Hòa Bình gây xôn xao trên nhiều nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, thay vì gây chú ý bởi chất lượng sản phẩm, sự kiện lại được quan tâm bởi sự xuất hiện của các TikToker vốn được biết tới trên mạng xã hội bởi những tạo hình khác thường, sành điệu, sáng tạo các nội dung ăn chơi, đóng vai đàn anh giang hồ.
Tôi sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Hòa Bình, cả thời thơ ấu của tôi đều gắn bó với nơi đây nên tôi khá bất ngờ với sự kiện này. Trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội ngày nay đề cập đến nhiều khái niệm KOLs (được viết tắt từ cụm từ "Key Opinion Leaders", tức những người có sức ảnh hưởng). Theo đó, những người này thường sẽ được mời tham gia vào các chiến dịch của thương hiệu nhằm mang đến những giá trị lan tỏa dành cho khách hàng.
Sau sự kiện tại thành phố Hòa Bình, tôi tự hỏi liệu có phải tiêu chí chọn KOL trong các sự kiện đang bị lệch chuẩn? Việc ban tổ chức sự kiện ở thành phố Hòa Bình lựa chọn những TikToker làm đại biểu, thay vì những nghệ sĩ có uy tín, phải chăng cho thấy mục tiêu hàng đầu của sự kiện này không phải là tôn vinh và lan tỏa những giá trị văn hóa đích thực, mà là thu hút sự chú ý bằng mọi giá?
Từ năm 2006-2010, tôi đã học văn bằng hai đại học chuyên ngành Cử nhân Kinh tế đối ngoại tại trường Đại học Ngoại thương. Tôi nhớ mình từng được học môn Marketing quốc tế với khá nhiều kiến thức, trong đó có vai trò của KOL trong Marketing.
KOL đóng vai trò quan trọng trong Marketing nhằm tạo sự chú ý và tăng cường nhận thức của khách hàng về sản phẩm, dịch vụ của thương hiệu. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc: tăng cường uy tín, tạo dựng sự tin tưởng; tiếp cận được đến khách hàng tiềm năng; xây dựng hình ảnh thương hiệu; tăng doanh số bán hàng; quảng cáo tự nhiên và sáng tạo; tiết kiệm chi phí quảng cáo.
Sử dụng KOL trong các chiến dịch mang tính chất "bắt trend" dành cho thương hiệu sẽ giúp doanh nghiệp đạt doanh thu như mong muốn chỉ trong thời gian ngắn. Ngoài ra, còn có những chỉ số khác như lượng tương tác, đơn hàng. Thế nhưng, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ tỉnh táo và có chiến lược trong việc lựa chọn KOL.
Hậu quả của việc chọn KOL tùy tiện, không tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí là vô cùng nghiêm trọng. Khi những KOL thiếu chuyên môn, thậm chí có lối sống lệch lạc, được tung hô, họ nghiễm nhiên trở thành những hình mẫu "ảo" trong mắt một bộ phận giới trẻ. Điều này sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của thế hệ Gen Z, Gen Alpha. Thế hệ trẻ sẽ học đòi, "đu trend", bắt chước những hành vi tiêu cực, ngôn ngữ chợ búa của những KOL này, xem nó "chuẩn mực" trong cách hành xử và giao tiếp.
Đặc biệt, điều này có thể cổ vũ lối sống hời hợt, xu hướng "nổi tiếng bằng mọi giá". Thay vì trau dồi kiến thức, kỹ năng thực sự, nhiều người trẻ có thể bị lôi kéo vào những con đường tắt để nổi tiếng nhanh chóng, dẫn đến sự xuống cấp của các giá trị đạo đức trong xã hội.
>> Vì sao TikToker 3 lần bị xóa kênh vì video 'bẩn' vẫn có triệu follow?
Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể các tiêu chí trở thành KOL. Tuy nhiên, việc lựa chọn KOL không đơn thuần là một chiến lược quảng cáo để thu hút đám đông. Đây còn là một hành động mang tính trách nhiệm xã hội, đặc biệt khi hướng đến thế hệ trẻ.
Các doanh nghiệp muốn xây dựng uy tín thì cần biết cách phân loại KOL dựa theo các tiêu chí: độ phủ, sự liên quan đến thương hiệu và khả năng thay đổi ý kiến người tiêu dùng. Đồng thời, nên có tiêu chí rõ ràng để lựa chọn KOLs phù hợp sản phẩm, lĩnh vực cần quảng bá; người hâm mộ KOL cần phù hợp khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp; nên chọn KOL được nhiều người yêu mến, có nguồn năng lượng tích cực, dồi dào.
Bên cạnh sự nổi tiếng, KOL cũng phải thể hiện những đặc điểm quan trọng khác như: nhân cách, đạo đức nghề nghiệp tốt, sức thu hút, kỹ năng giao tiếp và khả năng trở thành hình mẫu mà mọi người có thể đồng cảm. Trong đó, nền tảng chuyên môn và sự tín nhiệm là cơ sở tốt nhất để giúp KOL hoạt động bền vững trên thị trường cạnh tranh như hiện nay.
Những ngày gần đây, dư luận xã hội đang xôn xao về sự việc các KOL như Hằng du mục, Quang Linh Vlogs cùng Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên thực hiện nhiều phiên livestream trên mạng xã hội, quảng cáo về sản phẩm kẹo rau củ Kera. Sau đó, Quang Linh và Hằng Du mục bị phạt do có hành vi quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn về chất lượng sản phẩm đã được công bố. Số tiền xử phạt áp dụng cho hành vi này là 70 triệu đồng mỗi cá nhân. Họ cũng buộc phải cải chính thông tin với hành vi vi phạm. Liên quan vụ việc, Hoa hậu Thùy Tiên cũng bị phạt 25 triệu đồng. Cả ba người này đều là các KOL trong cộng đồng mạng.
Mới đây, ngày 4/4, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã thi hành lệnh bắt tạm giam và khám xét chỗ ở của Quang Linh Vlogs (thành viên hội đồng quản trị Công ty cổ phần tập đoàn Chị em rọt), Hằng Du Mục (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần tập đoàn Chị em rọt) và ba người khác để điều tra tội "Sản xuất hàng giả là thực phẩm và Lừa dối khách hàng", theo Điều 193 và 198 Bộ luật Hình sự. Công an tỉnh Đắk Lắk cũng ra quyết định tạm hoãn xuất cảnh hai tháng đối với Hoa hậu Thùy Tiên để phục vụ hoạt động xác minh, điều tra của cơ quan công an.
Những vụ việc thế này nhấn mạnh sự cấp thiết của việc quản lý chặt chẽ các phát ngôn và hoạt động của KOL, đặc biệt khi họ có sức ảnh hưởng lớn đến xã hội. Việc quản lý và kiểm soát nội dung mà các KOL đăng tải trở thành một yêu cầu cấp thiết để bảo vệ lợi ích cộng đồng, tạo ra một môi trường mạng trong sạch và lành mạnh hơn, hạn chế những thông tin sai lệch gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội.
Việc quản lý KOL cần có sự phối hợp giữa cơ quan chức năng, các nền tảng mạng xã hội và cộng đồng người sử dụng mạng xã hội. Đã đến lúc chúng ta cần thay đổi tiêu chí lựa chọn KOL. Tôi cũng hy vọng sau những sự việc đáng tiếc đã xảy ra trong thời gian qua, cơ quan chức năng sẽ xây dựng bộ tiêu chuẩn đối với KOL và không còn những sự việc đáng buồn.
- Công thức tẩy trắng của những TikToker 'phông bạt' tiền từ thiện
- Những YouTuber, TikToker 'đánh sập' quán ăn, nhà hàng
- Công kích, 'bóc phốt' nhau trên mạng xã hội để kiếm tiền
- 'Đi đâu cũng thấy người nghiện video TikTok nhảm nhí'
- Video TikTok nhún nhảy, khoe thân
- TikToker xúi trẻ chui vào cọc bêtông để thử nghiệm