Quy trình sản xuất hạt giống nảy mầm sẵn
Cá nhân: Lương Văn Trường
LĨNH VỰC NôNG NGHIệPGiới thiệu sản phẩm:
Giải pháp này được áp dụng trong lĩnh vực nông nghiệp, cụ thể hơn giải pháp này là quy trình kỹ thuật đưa hạt lúa giống đã nảy mầm về trạng thái ngủ đông, sau đó lưu trữ đến thời điểm thích hợp để gieo trồng. Vào đầu mỗi mùa vụ trồng lúa, người nông dân thường chuẩn bị ngâm ủ hạt giống, hoàn thiện lại mặt bằng ruộng rồi mới xuống giống. Quy trình truyền thống thường thực hiện theo các bước sau: Lựa chọn hạt giống phù hợp - Ngâm - Ủ nảy mầm - Gieo cấy. Khoảng thời gian gieo cấy này rất nhạy cảm, chỉ cần gặp điều kiện thời tiết bất lợi như quá nóng, quá lạnh, hạn hán, úng lụt, hoặc đơn giản là không kịp hoàn thiện mặt bằng cũng đều gây ra bất lợi cho việc xuống giống. Trong khi đó, việc ức chế hạt giống hay kìm hãm sự phát triển của hạt giống tươi chờ thời điểm phù hợp để xuống giống rất khó khăn. Đặc biệt đối với những đơn vị, hộ gia đình sản xuất quy mô lớn. Trong điều kiện tốt cũng chỉ kìm hãm được 2 đến 3 ngày. Dù vậy, việc kìm hãm khi còn tươi ảnh hưởng rất nhiều đến sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa giai đoạn đầu (rễ ra chậm, cây lúa khó ngồi xanh và thường bị nghiêng ngả). Tôi là một người trồng lúa. Có thời điểm diện tích sản xuất lên tới 25ha. Hiện nay tôi đang duy trì sản xuất 12ha. Tôi nhận thấy quá trình sản xuất quy mô lớn gặp rất nhiều thách thức. Một trong số đó là việc chuẩn bị lượng giống lớn (quy mô hàng tấn/vụ) đúng thời điểm như đã nói ở trên. Việc xuống giống như thế cần huy động nhân lực và vật lực rất lớn. Vào các thời điểm vụ mùa 2017, vụ mùa 2018, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng mưa lớn từ đầu vụ khiến việc xuống giống không thể thực hiện. Giống phải bỏ đi nhiều lần vì ngâm ủ xong trời mưa nhiều, ruộng đồng ngập nước không thể xuống giống được. Riêng tôi thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng. Toàn bộ khu vực sản xuất hàng ngàn mẫu xung quanh cũng bị ảnh hưởng tương tự. Cũng trong thời gian này tôi phát hiện ra các hạt giống khi được xử lý hãm mầm, khi được làm khô đúng cách thì gặp điều kiện thuận lợi vẫn có khả năng hồi sinh mạnh mẽ.
Tính năng cơ bản:
Hạt giống qua xử lý bằng giải pháp này sẽ nảy mầm rất nhanh, thông thường từ 30 đến 120 phút gặp điều kiện thích hợp là đã nảy mầm. Giải pháp này được áp dụng để - Sản xuất hạt giống; - Gạo và hạt ngũ cốc nảy mầm; - Sản xuất hạt nguyên liệu để chiết xuất các hoạt chất phục vụ y tế hay thực phẩm chức năng ( Gaba, inosito, catalase...)
Xuất xứ sản phẩm:
HTX Thanh Niên Nam Đại Dương
Mô tả cơ bản:
Khi gặp điều kiện thời tiết bất lợi như quá nóng, quá lạnh, hạn hán, úng lụt, hoặc đơn giản là không kịp hoàn thiện mặt bằng cũng đều gây ra bất lợi cho việc xuống giống. Trong khi đó, việc ức chế hạt giống hay kìm hãm sự phát triển của hạt giống tươi chờ thời điểm phù hợp để xuống giống rất khó khăn. Đặc biệt đối với những đơn vị, hộ gia đình sản xuất quy mô lớn. Trong điều kiện tốt cũng chỉ kìm hãm được 2 đến 3 ngày. Dù vậy, việc kìm hãm khi còn tươi ảnh hưởng rất nhiều đến sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa giai đoạn đầu (rễ ra chậm, cây lúa khó ngồi xanh và thường bị nghiêng ngả).
Quy trình xử lý hạt lúa đã nảy mầm sẵn bao gồm các bước:
a) lựa chọn nguyên liệu;
b) ngâm ủ;
c) đưa vào hạt giống vào trạng thái ngủ đông, làm khô;
d) xử lý hạt giống sau làm khô; và
e) bảo quản.
Về cơ bản quy trình này thực hiện các bước thông thường trong quy trình ngâm ủ giống truyền thống với các bước: Lựa chọn nguyên liệu, ngâm ủ. Điều đặc biệt trong quy trình này là đưa hạt giống đã nảy mầm sau ngâm ủ vào trạng thái ngủ đông bằng cách làm khô trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm phù hợp. Điều này giúp hạt giống được bảo quản tốt hơn trong điều kiện bình thường và hồi sinh nhanh chóng khi được gieo trồng trong điều kiện thuận lợi.
Việc sử dụng sản phẩm từ quy trình này giúp người trồng lúa chủ động được hạt giống, lựa chọn được thời điểm gieo trồng phù hợp theo ý kiến chủ quan, tránh được các điều kiện thời tiết bất lợi, giảm rủi ro và tổn thất trong sản xuất, giúp các đơn vị sản xuất giống gia tăng lợi nhuận, kéo dài thời gian sống của sản phẩm trên kênh phân phối. Phương pháp này dựa trên nền tảng quá trình sinh lý tự nhiên của thực vật. Khi gặp điều kiện bất lợi như hạn hán, mầm cây có cơ chế tự nhiên đưa mầm, hạt mầm vào trạng thái "ngủ đông" để duy trì sự sống của cây. Khi gặp điều kiện thuận lợi nó sẽ hồi sinh trở lại.
Mô tả chi tiết quy trình
a) Lựa chọn nguyên liệu
Nguyên liệu đầu vào là các giống lúa đạt chuẩn đã được chứng nhận và cấp phép sản xuất, hoặc các giống truyền thống khác theo nhu cầu.
b) Ngâm ủ
Ngâm: Tùy loại giống có thời gian ngâm khác nhau, thực hiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất giống.
Ví dụ : Lúa nếp ngâm từ 36 đến 40 tiếng, lúa tẻ thuần ngâm từ 24 đến 30 tiếng
Ủ: Thời gian ủ từ 12 đến 24 tiếng tuỳ giống. Quan sát bằng mắt thường thấy giống nảy mầm đều thì dừng ủ.
c) Đưa vào hạt giống vào trạng thái ngủ đông
Lúa sau khi nảy mầm đều cần làm khô ngay.
Độ ẩm cần đạt được sau khi làm khô là từ 8 đến 14%.
Nhiệt độ quá trình phơi sấy không vượt quá 60 độ C.
Có thể làm khô bằng phơi hoặc sấy.
d) Xử lý hạt giống sau làm khô
Xử lý hạt giống: Hạt giống sau khi làm khô tới độ ẩm phù hợp nên được trộn với các hoạt chất chống nấm mốc, hoạt chất làm ức chế sâu bệnh hại.
Đóng gói: Đóng gói bằng túi nilon với khối lượng theo nhu cầu.
e) Bảo quản
Bảo quản nguyên trạng đã bao gói.
Để nơi khô ráo, thông thoáng, tránh ánh sáng trực tiếp.
Nhiệt độ bảo quản dưới 50 độ C.
Độ ẩm môi trường bảo quản dưới 80%.
Thời gian bảo quản 06 tháng trong điều kiện nhiệt độ phòng.
* Hướng dẫn sử dụng
- Đối với ruộng đã gạn nước
Trường hợp bề mặt ruộng còn nhão (từ 0 đến 12 tiếng sau khi tháo nước khỏi ruộng):
+ Tiến hành gieo ngay khi xé túi.
+ Sau đó dùng ống hoặc bàn trang gạt nhẹ để hạt giống nằm vào trong đất. Hiệu quả nhất khi hạt giống chìm ½ hoặc hoàn toàn trong đất (độ sâu không quá 0,5cm).
Trường hợp ruộng đã se mặt (từ 12 đến 24 tiếng sau khi tháo nước khỏi ruộng):
+ Ngâm hạt giống từ 2 đến 4 tiếng trước khi gieo.
+ Sau khi ngâm tiến hành gieo ngay, không để mặt ruộng quá khô.
+ Sử dụng ống hoặc bàn trang đè cho hạt giống chìm ½ hoặc chìm hoàn toàn vào trong đất (độ sâu không quá 0,5cm).
- Đối với ruộng đang ngập nước
+ Xử lý ốc bươu vàng và cá rô phi, sinh vật gây hại trong nước trước khi gieo.
+ Sau khi xử lý ốc và cá xong tiến hành gieo ngay sau khi xé khỏi túi.
+ Gieo mật độ theo nhu cầu.
+ Sau khi gieo xong tiến hành sẻ nước ra khỏi ruộng. Thời gian từ thời điểm gieo đến thời điểm nước thoát hết ra khỏi ruộng từ không quá 24 tiếng nếu trời mát (nhiệt độ dưới 32 độ C) hoặc không quá 12 tiếng nếu trời nóng (nhiệt độ trên 32 độ C).
- Trường hợp gặp thời tiết khô hạn không thể xuống giống được
+ Không cần xuống giống, chờ có nước, làm lại mặt ruộng rồi tiến hành gieo ngay.
- Trường hợp gặp thời tiết mưa nhiều, ruộng luôn ngập nước
Nếu nước đục hoặc có nhiều động vật gây hại như cá rô phi, ốc bươu vàng… thì cần chờ điều kiện thuận lợi hơn.
Nếu nước trong, có thể diệt hết cá và ốc gây hại và gieo như phương pháp sạ ngầm.
* Chăm bón
+ Sau khi gieo tiến hành chăm sóc như bình thường.
Yêu cầu đối với cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai ứng dụng sản phẩm:
Giải pháp này chỉ cần các thiết bị như: bể ngâm ủ, hệ thống phơi sấy, đóng gói thông thường có sẵn tại các đơn vị sản xuất lúa gạo hoặc bán sẵn trên thị trường do đó việc triên khai rất dễ dàng kể cả với quy mô nhỏ của người nông dân.
Sản phẩm được phát triển trong khoảng thời gian:
Số người tham gia làm: 2
Sản phẩm có mặt trên thị trường hoặc đưa vào ứng dụng rộng rãi trong khoảng thời gian: 1-3 năm
Phạm vi thị trường và ngành ứng dụng:
Nông nghiệp, dược, thực phẩm
Tính sáng tạo, đổi mới và công nghệ:
- Đây là giải pháp hoàn toàn mới trên thế giới, hiện tại chưa quốc gia nào áp dụng hoặc công bố ( dựa theo tra cứu chuyên sâu từ cục sở hữu trí tuệ); - Giải pháp có thể áp dụng cho mọi vùng miền, điều kiện thổ nhưỡng khí hậu ở cả Việt Nam và thế giới và có thể áp dụng cho nhiều loại hạt giống khác nhau.
Tính ứng dụng:
- Công nghệ áp dụng cơ bản theo các phương thức mà một người có hiểu biết thông thường cũng có thể áp dụng, trang thiết bị sẵn có trên thị trường, dễ dàng áp dụng sản xuất công nghiệp số lượng lớn; - Giải pháp áp dụng sản xuất hạt giống nảy mầm sẵn, gạo và hạt ngũ cốc nảy mầm, sản xuất nguyên liệu phục vụ chiết xuất dược chất trong y tế, thực phẩm chức năng ( inositol, Gaba, catalase...)
Tính hiệu quả:
- Chi phí sản xuất thấp; - Sử dụng hạt giống nảy mầm sẵn giúp người nông dân giảm rủi ro khi thiên tai sảy ra ( hạt giống thông thường nếu không gieo trồng kịp thời sẽ rất khó bảo quản, nhanh chóng thối hỏng phải bỏ đi); - Áp dụng hạt giống nảy mầm sẵn giúp người nông dân tiết kiệm tới 300.000đ/Ha chi phí ngâm ủ hạt giống; - Giảm thie - Việt Nam mỗi năm sử dụng khoảng 700.000 tấn giống lúa, thế giới sử dụng khoảng 16 triệu tấn. Việc áp dụng tổng thể có thể giúp riêng Việt Nam tiết kiệm khoảng 3000 tỷ đồng, tạo ra một lĩnh vực sản xuất mới, tạo thêm hàng ngàn việc làm mới.
Tiềm năng phát triển:
Giải pháp đã nhận bằng khen cho sản phẩm sáng tạo trẻ toàn quốc 2020, giải nhất khởi nghiệp thanh niên nông thôn 2021, giải 3 khoa học sáng tạo tỉnh Nam Định 2021; Tới nay đã áp dụng trên hơn 150ha tại các vùng sản xuất lúa trọng điểm của cả nước như: Nam Định, Thái Bình, Bạc Liêu; Đã có đơn đặt hàng gia công xử lý hạt giống đầu tiên cho các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Nam Định; Giải pháp đang được đăng ký bảo hộ độc quyền sáng chế tại cục sở hữu trí tuệ; Giải pháp đang được sự quan tâm, đàm phán chuyển giao công nghệ của một số tập đoàn sản xuất giống lúa lớn của Việt Nam.
Tài liệu mô tả kỹ thuật cơ bản và hướng dẫn sử dụng sản phẩm:
https://drive.google.com/file/d/1ZGxc77Whbp6yFtJiBMCeYDAlt3i8TxaN/view?usp=share_link