Hàng tháng phải trừ lương để đóng bảo hiểm, song nhiều lao động bị ngưng quyền lợi về trợ cấp, ốm đau, thai sản... khi doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội (BHXH).
Từng tiếp nhận nhiều vụ việc người lao động bị mất quyền lợi vì công ty nợ tiền bảo hiểm xã hội, một lãnh đạo Công đoàn các khu công nghiệp Long An, nói rằng có trường hợp làm việc gần chục năm nhưng đến khi làm trợ cấp thất nghiệp, trung tâm dịch vụ việc làm thông báo có hai tháng không đóng BHXH nên không giải quyết.
Theo bà, lao động có 10 năm làm việc, tức 120 tháng, nhưng chỉ vì bị nợ hai tháng mà không được hưởng chế độ là quá thiệt thòi. "Doanh nghiệp để nợ nhưng cơ quan bảo hiểm không giải quyết quyền lợi cho người lao động là vô lý", bà Trang nói.
Nhiều độc giả VnExpress quan tâm đến vấn đề này và để lại bình luận chia sẻ rằng mình cũng thiệt thòi vì công ty nợ BHXH. Độc giả Phuc Nguyen kể:
"Trường hợp tôi làm việc sáu năm và trích lương để nộp bảo hiểm theo quy định. Đến lúc chuyển sang công ty khác, tôi mới biết công ty nộp bảo hiểm 6 tháng trên tổng số 6 năm làm việc. Hiện tại công ty cũ đã phá sản thì suốt thời gian khuyết chốt bảo hiểm đấy ai chịu trách nhiệm?".
Độc giả Phan Văn Thế kể trường hợp vợ sinh con nhưng không được nhận tiền thai sản:
"BHXH nên tính phương án hỗ trợ người lao động mà công ty bị phá sản, nợ bảo hiểm xã hội. Công ty nợ BHXH bắt người lao động chịu vạ lây như thế thì rất khổ người lao động.
Như trường hợp vợ tôi làm công ty BĐS trong khi công ty báo phá sản và ngưng hoạt động. Vợ tôi sinh con lẽ ra được nhận tiền hỗ trợ thai sản mà nay đã 5 năm nhưng chưa được nhận tiền thai sản do công ty đó đang nợ BHXH.
Mong rằng BHXH có biện pháp thỏa đáng mang lại quyền lợi cho người lao động thì người lao động sẽ tham gia nhiều và không rút BHXH một lần như hiện nay".
Độc giả có nickname nguyenngocanh108 cho biết chị đang sắp sinh con, muốn đóng phần tiền mà công ty nợ BHXH để mua BHYT tự nguyên nhưng không được:
"Tôi thấy quá là bất cập. Như trường hợp của tôi sắp sinh mà công ty lại nợ bảo hiểm. Tôi muốn mua thêm bảo hiểm y tế tự nguyện để dùng được khi đi đẻ nhưng cơ quan bảo hiểm không cho đăng ký vì hồ sơ của tôi hiện đang đóng theo công ty.
Việc thứ hai là nếu người lao động muốn tự nguyện nộp phần BHXH công ty đang nợ của mình để được chốt sổ hoặc hưởng chế độ cũng không có. Biết là khó trong khâu xử lý số liệu nhưng không phải không làm được. Tình trạng này rất khổ cho người lao động".
Độc giả có nickname hiepany kể: "Công ty cũ của tôi nợ BHXH, giờ tôi đi lãnh tiền bảo hiểm thất nghiệp không được, rút BHXH một lần (đã ngưng đóng 12 tháng) cũng không được, tôi đề nghị được đóng bổ sung phần BHXH của tôi mà công ty cũ nợ BHXH cũng không được (phải đóng hết công ty gần 100 tỷ), tôi đề nghị cắt bỏ phần BHXH mà công ty cũ nợ tôi cũng không được. Tôi đã đi rất nhiều cơ quan BHXH, rất nhiều công ty luật tư nhân để nhờ giải quyết cũng không được, tôi phải làm sao?".
Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đến năm 2022, có gần 213.400 lao động chưa được giải quyết quyền lợi do doanh nghiệp để nợ hơn 4.000 tỷ đồng. Đây là những những khoản nợ "khó đòi" do công ty phá sản, ngừng hoạt động, chủ bỏ trốn. Ngoài việc cơ quan bảo hiểm phát sinh khoản nợ lớn, phần lớn hậu quả người lao động phải gánh chịu khi doanh nghiệp nợ BHXH.
Độc giả Lê Văn Diệp đặt câu hỏi đã có trường hợp nào mà cơ quan BHXH dùng đến công cụ pháp luật để giải quyết tình hình?
"Theo Luật Phá sản 2014, doanh nghiệp nợ đến hạn quá 3 tháng thì chủ nợ có quyền khởi kiện phá sản. Tổ chức BHXH cũng là chủ nợ của doanh nghiệp. Vậy khi doanh nghiệp nợ BHXH quá 3 tháng, tại sao tổ chức BHXH không khởi kiện doanh nghiệp đó? Nếu tổ chức BHXH thực hiện tốt điều này thì sẽ hạn chế được việc nợ tiền BHXH dây dưa của các doanh nghiệp một cách đúng pháp luật".
Độc giả dinhphuongtoan2811 đề xuất:
"Tôinghĩ ứng dụng VSSID nên có một tính năng đó là phản ánh khiếu nại của NLĐ đối với các Công ty nợ BHXH, để NLĐ khi kiểm tra thấy mình chưa được đóng tiền BHXH thì có quyền khiếu nại để bảo đảm quyền lợi của mình.
Mặt khác BHXH sẽ chủ động hơn trong việc kiểm soát thu BHXH tại các công ty rủi ro nợ này. Hoặc BHXH có thể liên kết với cơ quan thuế, nếu nợ BHXH quá hai tháng thì khoá luôn mã số thuế không cho xuất hóa đơn điện tử và thanh tra đột xuất doanh nghiệp. Có như vậy các doanh nghiệp mới tuân thủ luật BHXH và công bằng hơn với NLĐ".
Độc giả Vô Danh chia sẻ thêm:
"Các nước Tây Âu họ cũng bắt các công ty đóng bảo hiểm xã hội cho công nhân để khi ốm đau hay bị tai nạn phải nghỉ ở nhà một thời gian thì quỹ bảo hiểm xã hội sẽ là cứu cánh và trả lương cho những ngày công nhân không đi làm được.
Nhiều người cứ nghĩ đóng bảo hiểm xã hội là đóng cho quỹ lương hưu trí nhưng quỹ lương hưu trí chỉ là một phần của bảo hiểm xã hội mà thôi. Vì nếu đau ốm phải nghỉ ở nhà thì công ty họ sẽ không trả lương, nên do đó là phải có bảo hiểm xã hội.
Thông thường thì công ty có khả năng trả lương cho công nhân thì cũng phải có khả năng trả phần của mình cho BHXH và phải trả hàng tháng y như trả lương hàng tháng cho công nhân vậy. Nếu không trả được thì phải đóng cửa công ty và khai báo phá sản thôi, điều này thì chẳng ai muốn.
Nhưng phải nghĩ ra biện pháp để công ty phải đóng đều hàng tháng. Tóm lại, nếu họ không đóng thì phải tìm cách lấy tiền ở đâu đó để trả lương cho những công nhân ốm đau, phải nằm nhà".
Hữu Nghị tổng hợp
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.