"Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) đã mở cuộc điều tra tội phản quốc hôm 6/1. Cùng ngày, cựu chủ tịch KNB Karim Masimov cùng một số người khác đã bị bắt và tạm giam với cáo buộc phạm tội này", KNB ra thông cáo cho biết hôm nay, nhưng không tiết lộ thêm thông tin.
Masimov bị sa thải hồi đầu tuần sau khi biểu tình bùng phát thành bạo loạn ở nhiều thành phố tại Kazakhstan. Ông là đồng minh thân cận của cựu tổng thống Nursultan Nazarbayev, từng hai lần giữ chức Thủ tướng Kazakhstan trong giai đoạn 2007-2012 và 2014-2016. Masimov làm chủ tịch KNB từ năm 2016 đến khi mất chức.
Karim Masimov khi còn là Thủ tướng Kazakhstan hồi năm 2016. Ảnh: Vestnik Kavkaza.
KNB là cơ quan tình báo nội địa của Kazakhstan, chuyên hỗ trợ lực lượng hành pháp vô hiệu hóa các mối đe dọa với an ninh quốc gia và tiến hành hoạt động chống khủng bố trên lãnh thổ đất nước. Cơ quan này cũng quản lý lực lượng biên phòng và có trách nhiệm giám sát biên giới Kazakhstan.
Biểu tình bùng phát ở Kazakhstan từ đầu tháng để phản đối chính phủ quyết định ngừng trợ giá khí đốt hóa lỏng (LPG), khiến giá loại nhiên liệu này ở nhiều nơi tăng gấp đôi. Biểu tình sau đó nhanh chóng lan rộng ra các địa phương rồi leo thang thành bạo loạn ở Almaty.
Khi biểu tình tăng nhiệt, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đề nghị Nga và Tổ chức Hiệp ước An tinh Tập thể (CSTO) triển khai lực lượng đến nước này gìn giữ hòa bình. Nga nhanh chóng điều 3.000 quân cùng nhiều khí tài tới Kazakhstan thực hiện nhiệm vụ, giúp xoay chuyển tình thế.
Tokayev ngày 7/1 tuyên bố từ chối đàm phán với người biểu tình, cho rằng đây là "điều vô nghĩa" khi các phần tử quá khích gây bạo loạn, đốt phá suốt nhiều ngày. Tokayev nói Kazakhstan đang đối phó với "những đám côn đồ có vũ trang và được huấn luyện" và cho phép lực lượng an ninh nổ súng tiêu diệt.
Sau khi Nga triển khai lực lượng, Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết đã tiến hành chiến dịch trấn áp bạo loạn tại các tỉnh, tiêu diệt 26 phần tử vũ trang, bắt 2.300 người và vãn hồi trật tự tại phần lớn các khu vực trên khắp đất nước.
Vũ Anh (Theo Reuters)