"Chúng tôi đang đối phó với những toán côn đồ có vũ trang được huấn luyện cả trong lẫn ngoài nước. Những tên côn đồ, khủng bố này phải bị tiêu diệt, điều này sẽ sớm được thực thi", Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev ngày 7/1 tuyên bố trên truyền hình.
Binh sĩ Kazakhstan đứng gác tại một chốt kiểm soát trên đường phố Almaty ngày 7/1. Ảnh: Reuters.
Ông bác bỏ lời kêu gọi đàm phán với những người biểu tình, cho rằng đây là "điều vô nghĩa" khi các phần tử quá khích gây bạo loạn, đốt phá suốt nhiều ngày.
"Những kẻ khủng bố tiếp tục phá hoại tài sản và sử dụng vũ khí chống lại dân thường. Tôi đã ra lệnh cho cơ quan thực thi pháp luật nổ súng tiêu diệt chúng mà không cần báo trước", Tokayev nói.
Trước đó, Tổng thống Kazakhstan cho hay chiến dịch chống khủng bố đã được khởi động và trật tự đã được vãn hồi ở phần lớn đất nước.
Kazakhstan những ngày qua đối mặt với khủng hoảng lớn nhất sau ba thập kỷ giành độc lập, khi biểu tình phản đối tăng giá nhiên liệu bùng phát thành bạo động ở nhiều địa phương. Người biểu tình ngày 5/1 tràn vào chiếm các tòa nhà chính phủ ở thành phố Almaty, đụng độ với cảnh sát và binh sĩ.
Giới chức Kazakhstan cho biết nhiều phần tử quá khích đã sử dụng vũ khí bắn vào lực lượng hành pháp, khiến 18 nhân viên an ninh thiệt mạng, 748 người bị thương. Hơn 1.000 người bị thương trong các vụ đụng độ và bạo loạn, gần 400 người phải nhập viện và khoảng 60 người đang được chăm sóc đặc biệt.
Tokayev nói thành phố Almaty "bị 20.000 tên côn đồ tấn công với kế hoạch rõ ràng, hành động phối hợp và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao". Tổng thống Kazakhstan gửi lời cảm ơn đặc biệt tới người đồng cấp Nga Vladimir Putin sau khi Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Moskva dẫn đầu điều lực lượng gìn giữ hòa bình tới giúp quốc gia Trung Á vãn hồi trật tự.
Khí tài Nga chờ được đưa lên vận tải cơ tới Kazhakstan. Video: Zvezda.
Bộ Nội vụ Kazakhstan ngày 7/1 cho biết lực lượng an ninh đã tiến hành chiến dịch trấn áp bạo loạn trên tất cả các tỉnh, tiêu diệt 26 phần tử vũ trang, bắt 2.300 người.
Tổng thống Tokayev trước đó ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc và đề nghị CSTO hỗ trợ Kazakhstan đối phó "các nhóm khủng bố được đào tạo chuyên sâu ở nước ngoài".
Sau khi nhận được đề nghị của Kazakhstan, Nga đã huy động 75 vận tải cơ hoạt động suốt ngày đêm để cấp tập vận chuyển 3.000 binh sĩ tinh nhuệ cùng nhiều thiết giáp, khí tài đặc chủng của lực lượng đổ bộ đường không tới nước này. Các quân nhân khác trong lực lượng gìn giữ hòa bình của CSTO cũng đang được triển khai tới Kazakhstan. Đây là lần đầu tiên CSTO mở chiến dịch chung quy mô lớn nhằm hỗ trợ thành viên từ khi thành lập năm 1999.
Biểu tình bùng phát ở Kazakhstan từ đầu tháng để phản đối chính phủ quyết định ngừng trợ giá khí đốt hóa lỏng (LPG), khiến giá loại nhiên liệu này ở nhiều nơi tăng gấp đôi. Biểu tình sau đó nhanh chóng lan rộng ra các địa phương rồi leo thang thành bạo loạn ở Almaty, thành phố lớn nhất Kazakhstan.
Kazakhstan và khu vực lân cận. Đồ họa: AFP.
Kazakhstan, quốc gia có diện tích lớn thứ 9 thế giới, là một trong những đối tác quan trọng cho ổn định của Nga trong không gian hậu Xô Viết. Moskva đang vận hành sân bay vũ trụ Baikonur tại Kazakhstan, nơi phóng tàu vũ trụ có người lái của họ, đồng thời tổ chức thử nghiệm tên lửa tại thao trường Sary Shagan tại quốc gia Trung Á. Đây được coi là những lý do quan trọng khiến Nga không thể "khoanh tay" trước cuộc khủng hoảng Kazakhstan.
Nguyễn Tiến (Theo AFP)