Sau một tuần điều trị kiểm soát huyết áp và tối ưu hóa các bệnh lý nội khoa đi kèm tại Bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM, bệnh nhân được phẫu thuật bằng phương pháp can thiệp nội mạch đặt stent phủ.
Với tỷ lệ rối loạn lipid máu, tăng huyết áp ngày càng tăng cao và tuân thủ điều trị kém của người bệnh, bóc tách động mạch chủ đang trở thành một vấn đề sức khỏe.
Can thiệp nội mạch đặt stent phủ để điều trị bóc tách động mạch chủ ngực type B tại BV Đại học Y dược TP HCM. Ảnh: TA.
Động mạch chủ là đường dẫn máu lớn nhất của cơ thể, xuất phát từ tim, và chia nhánh đến nuôi các cơ quan trong cơ thể, trong đó có các cơ quan quan trọng như tim, não, tủy, gan và thận… Bóc tách động mạch chủ xảy ra khi áp lực trong lòng mạch (huyết áp) tăng cao đột ngột dẫn đến rách lớp trong của thành mạch, máu sẽ đi qua chỗ rách dưới áp lực cao sẽ làm cho thành động mạch chủ tách ra, hình thành một lòng giả song song với lòng thật ban đầu.
Bóc tách động mạch chủ được phân thành hai loại. Loại 1 (type A) là bóc tách có ảnh hưởng đến phần động mạch chủ cho nhánh nuôi tim hoặc nhánh nuôi não. Đây là loại bóc tách rất nặng, 33% bệnh nhân tử vong nếu không được điều trị kịp thời trong 24 giờ đầu tiên. Phẫu thuật cấp cứu là phương pháp điều trị tốt nhất. Loại 2 (type B) là bóc tách động mạch chủ phần còn lại, đây là đoạn động mạch chủ cho nhánh nuôi tủy sống, gan, thận, ruột và hai chân.
Trước đây, điều trị bóc tách động mạch chủ ngực type B chủ yếu là nội khoa (sử dụng thuốc), các bác sĩ chỉ can thiệp phẫu thuật khi có biến chứng như tắc các nhánh động mạch nuôi tạng, lòng giả giãn lớn hoặc kiểm soát huyết áp khó khăn… Tại Mỹ, tỷ lệ tử vong sau mổ của các bệnh nhân lên đến gần 40%, cao hơn nhiều so với điều trị nội khoa, với tỷ lệ tử vong sau 5 năm theo dõi là 19,3%. Vì vậy trước đây các bác sĩ thường chọn phương pháp điều trị bằng thuốc.
Hiện nay điều trị bóc tách động mạch chủ ngực type B đã có những bước tiến mạnh mẽ, trong đó có sự xuất hiện của phương pháp can thiệp nội mạch đặt stent phủ. Theo một nghiên cứu mới được công bố tại Mỹ, sau 5 năm theo dõi, tỷ lệ tử vong và sự phát triển của bóc tách trên những bệnh nhân điều trị bằng phương pháp can thiệp nội mạch thấp hơn so với nhóm bệnh nhân được điều trị nội khoa.
Phương pháp này cùng chung xu thế của y học hiện nay, đó là hạn chế tối thiểu xâm lấn lên cơ thể người bệnh. Thay vì chịu đựng một đường mổ dài từ ngực xuống bụng, ngày nay bệnh nhân chỉ cần mổ một đường nhỏ khoảng 2 cm ở đùi và khi cần, 2 đường mổ khoảng 3 cm ở cổ. Các bác sĩ sẽ đưa một thiết bị theo động mạch đùi của bệnh nhân lên động mạch chủ và đặt stent phủ che kín chỗ rách, làm cho máu không còn lưu thông được vào lòng giả và khôi phục lại tuần hoàn máu như cũ. Sau 5 năm theo dõi, tỷ lệ tử vong giảm từ 19,3% (điều trị nội khoa) xuống chỉ còn 11,1% (điều trị can thiệp nội mạch), tỷ lệ tiến triển của bóc tách giảm từ 46,1% xuống còn 27%.
Can thiệp nội mạch đặt stent phủ để điều trị bóc tách động mạch chủ ngực type B đang mở ra một hướng mới cho các bệnh nhân bị bệnh lý nguy hiểm này. Phương pháp này đang được áp dụng tại các trung tâm phẫu thuật tim mạch lớn trong cả nước và đã có những thành công bước đầu.
TS.BS Nguyễn Hoàng Định - ThS.BS Võ Tuấn Anh
Trung tâm Tim mạch Bệnh viện ĐH Y dược TP HCM