Một bệnh nhân nữ 19 tuổi nhập viện vì yếu nửa người trái đột ngột. Kết quả siêu âm tim cho thấy bệnh nhân bị u nhầy nhĩ trái. Nhờ phẫu thuật kịp thời nên cô gái giữ được mạng sống. Mới đây, một bệnh nhân nữ đến khám tại Khoa Phẫu thuật tim mạch Bệnh viện ĐH Y dược TP HCM với triệu chứng khó thở khi gắng sức mơ hồ. Bệnh nhân cũng được chẩn đoán u nhầy nhĩ trái kích thước rất lớn và được phẫu thuật cấp cứu.
Với triệu chứng rất mơ hồ, u nhầy nhĩ trái là một bệnh lý rất nguy hiểm với những biến chứng nặng nề. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi. 75% bệnh nhân u nhầy nhĩ trái là nữ, tuổi phát hiện bệnh từ 3 đến 83, tuổi trung bình là 37 và ngày càng nhiều người trẻ mắc bệnh.
Bệnh nhân u nhầy nhĩ trái cần được điều trị phẫu thuật để lấy sạch u nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm do u gây nên. Ảnh: T.A.
Tim được chia thành 4 buồng gồm hai tâm nhĩ và hai tâm thất. Trong đó tâm nhĩ trái chứa máu đỏ. Máu qua van 2 lá để xuống thất trái, từ đây đi ra động mạch chủ mang oxy và các chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể. U nhầy nhĩ trái là loại u không ung thư nằm trong buồng nhĩ trái. Khối u phát triển từ vách ngăn của hai tâm nhĩ (vách liên nhĩ). Đây là loại u xuất phát tại tim (u nguyên phát), u nhầy là loại u nguyên phát thường gặp nhất, trong đó 75% u nhấy nằm ở tâm nhĩ trái, 25% nằm ở tâm nhĩ phải.
U nhầy nhĩ trái là một trong những nguyên nhân gây đột tử do u lấp kín lỗ van 2 lá, làm cho máu không thể lưu thông xuống tâm thất trái và đi ra ngoài nuôi cơ thể được, đặc biệt là não. 15% bệnh nhân u nhầy nhĩ trái có thể đột tử. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể bị nhồi máu cơ tim cấp hoặc nhồi máu não do một phần khối u bung ra và trôi theo dòng máu làm tắc mạch máu đến tim và não.
Triệu chứng và dấu hiệu
Dấu hiệu của u nhầy nhĩ trái từ mơ hồ đến rõ ràng, có trường hợp không có triệu chứng cho đến biểu hiện đầu tiên là đột tử.
- Triệu chứng thường gặp nhất là khó thở khi gắng sức (75%).
- Nếu nặng hơn, bệnh nhân có thể khó thở phải nằm đầu cao, những cơn khó thở kịch phát về đêm và nặng nhất là phù phổi cấp, một tình trạng cấp cứu đòi hỏi phải điều trị khẩn.
- 20% trường hợp có thể xảy ra ngất, nguyên nhân là u tạm thời làm bít tắc lỗ van 2 lá. Triệu chứng thay đổi khi bệnh nhân thay đổi tư thế.
- Yếu liệt nửa người hoặc các dấu hiệu thần kinh khác do một phần khối u bung ra và theo dòng máu làm tắc các mạch máu nuôi não.
Chẩn đoán u nhầy nhĩ trái
Siêu âm tim là phương tiện chẩn đoán hiệu quả, không xâm lấn với độ chính xác cao bệnh u nhầy nhĩ trái. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần được thực hiện những xét nghiệm thường quy khác để đánh giá nguy cơ phẫu thuật.
Điều trị
Khi được chẩn đoán u nhầy nhĩ trái, bệnh nhân cần phẫu thuật để lấy sạch u nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm mà u có thể gây nên, tránh tái phát.
Đây là bệnh lý rất nguy hiểm với nhiều biến chứng phức tạp, điều trị phẫu thuật tương đối đơn giản và hiệu quả. Bệnh dễ gây tâm lý chủ quan đối với người bệnh vì triệu chứng ban đầu thường mơ hồ cho đến khi biến chứng xảy ra. Vì vậy, khi có những triệu chứng kể trên, bệnh nhân cần đến trung tâm có phẫu thuật tim để được kiểm tra siêu âm tim nhằm loại trừ khả năng mắc căn bệnh nguy hiểm này.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Dũng
Phó Khoa Phẫu Thuật Tim mạch
Trung tâm Tim mạch BV ĐH Y Dược TP HCM