Scandal quấy rối tình dục của nhà sản xuất Harvey Weinstein bị phanh phui từ cuối năm 2017, gây chấn động làng giải trí thế giới. Cú ngã của ông trùm người Mỹ làm dấy lên phong trào tố cáo và chống quấy rối tình dục (được gọi là Me Too), dẫn đến nhiều thay đổi lớn trong ngành công nghiệp phim ảnh. Một trong số đó là cách quay các cảnh quan hệ tình dục hoặc khỏa thân.
Cảnh "nóng" đòi hỏi diễn viên để lộ cơ thể trước nhiều người, khiến họ gặp áp lực và rơi vào trạng thái yếu đuối, dễ bị tổn thương. Trong lịch sử, nhiều sự cố đã diễn ra trên trường quay, như Maria Schneider bị ép đóng cảnh bị cưỡng hiếp trong Last Tango in Paris. Ở Hàn Quốc, đạo diễn Kim Ki Duk bị phạt tiền vì có hành vi thô bạo với sao nữ khi quay cảnh nhạy cảm.
Biếm họa của "Hollywood Reporter", minh họa việc diễn viên nữ nghiên cứu kỹ hợp đồng trước khi đóng cảnh "nóng".
Phong trào Me Too khiến dư luận đứng về phái nữ, bảo vệ họ trước những xâm phạm trước đây bị bỏ qua. Theo Hollywood Reporter, giới sản xuất nhạy cảm hơn trong việc yêu cầu cảnh "nóng" do sợ bị tố cáo đòi hỏi diễn viên khỏa thân vô cớ. Gần đây có nhiều cuộc thảo luận về việc làm sao để diễn viên nữ cảm thấy có nhiều quyền lực hơn trên trường quay. Các đạo diễn và nhà quản lý series truyền hình dần ý thức hơn về việc hạn chế rủi ro cho diễn viên. Courtney A. Kemp - nhà sản xuất series Power - giới hạn số nhân viên có mặt trên phim trường để tránh sự cố không hay. "Tôi hỏi tại sao họ có mặt ở đây và có vai trò gì? Chỉ 10 người cần thiết cho một cảnh như vậy. Tôi đi vòng quanh trường quay và đuổi những ai không có phận sự", cô nói.
Paul Feig - đạo diễn A Simple Favor - cho biết tác phẩm mới của ông có nhiều đoạn khỏa thân của Anna Kendrick và Blake Lively. Dù hai sao nữ đã ký thỏa thuận khỏa thân, Feig không ép buộc nếu họ không thoải mái. "Mọi người phải sẵn sàng và hoạt động nhịp nhàng trong cảnh này", nhà làm phim nói.
Trailer "The Handmaid's Tale".
Me Too cũng khiến các ngôi sao mạnh dạn, chủ động đề ra yêu cầu bảo vệ bản thân. Một số diễn viên quyền lực nói không với việc để lộ cơ thể, như Sarah Jessica Parker - nữ chính series Sex and the City. Khi tham gia series Divorce của HBO, cô ký hợp đồng với quy định không khỏa thân. Emilia Clarke cũng từ chối cảnh "nóng" khi ký hợp đồng mới với Game of Thrones, trái hẳn với những mùa trước.
Elisabeth Moss - nữ chính của series The Handmaid's Tale (giành giải Emmy năm 2017) - lại muốn tự mình kiểm duyệt hình ảnh trước khi phát sóng. "Tôi có 100% quyền hạn và quyết định cảnh nào cần loại bỏ. Họ không thể gửi phim đi khi tôi chưa đồng ý", cô nói. Ngoài vai trò diễn xuất, Moss còn là giám đốc sản xuất của loạt phim có nội dung nhạy cảm, kể về những phụ nữ phải sống kiếp nô lệ để sinh đẻ.
Ở một số trường hợp, các sao và người đại diện thương lượng kỹ về thỏa thuận khi khỏa thân (được gọi là "nudity rider"). Trong Disobedience, Rachel Weisz và Rachel McAdams diễn cảnh ân ái đồng tính mà vẫn mặc áo ngực. Jamie Feldman - luật sư của hai nữ diễn viên Juno Temple và Gillian Jacobs - nhận định mức độ khỏa thân được yêu cầu trong thời gian qua giảm. Ông nói trên Hollywood Reporter đã đề ra đến 40 điều khoản trong thỏa thuận cho thân chủ mình, từ việc dùng các miếng che có màu huỳnh quang đến việc ghi hình trong trường quay kín, giảm thiểu khả năng có người ghi trộm hình ảnh bằng điện thoại hoặc máy tính bảng. Một số luật sư khác chia sẻ hiện trước mỗi phim, họ và nhà sản xuất thường tranh chấp quyết liệt để định ra mức độ hở từng inch da thịt ở phần mông và ngực của diễn viên khi ghi hình.
Emilia Clarke - nổi tiếng với vai Mẹ Rồng có nhiều cảnh khỏa thân trong "Game of Thrones" - giờ thận trọng hơn với việc để lộ da thịt.
Dù có thỏa thuận, diễn viên vẫn có thể gặp "hiểm họa" do yêu cầu ngẫu hứng của đạo diễn trên trường quay. Jon Rubinstein - giám đốc công ty quản lý của diễn viên Brie Larson và Vera Farmiga - cho biết: "Nhà sản xuất hay đạo diễn đôi khi nói diễn viên tụt khăn tắm xuống, cởi áo ra dù điều đó không có trong hợp đồng. Sao nữ chịu sức ép khi thấy 20 người trong ê-kíp đang chờ mình nên dễ dàng chiều theo". Ở cảnh làm tình tập thể trong The Long Home, một sao nữ tố cáo đạo diễn James Franco gỡ miếng che bộ phận sinh dục của cô.
Để khắc phục, Rubinstein huấn luyện khách hàng khả năng đứng vững trước áp lực trên trường quay. Ngoài ra, sao nữ có thể gọi điện cho đội ngũ pháp lý của mình để can thiệp cảnh quay. Luật sư Karl Austen cho biết có một lối thoát khác cho diễn viên nếu thỏa thuận khỏa thân được soạn đúng cách và dự án được sản xuất dưới sự kiểm soát của SAG (Hiệp hội Diễn viên Mỹ). Khi đó, ê-kíp không thể sử dụng cảnh "nóng" trừ khi người đóng ký tên chấp thuận.
Rachel Weisz và Rachel McAdams trong "Disobedience".
Về lâu dài, Rubinstein cho rằng phong trào Me Too sẽ khiến các nhà làm phim nâng cao nhận thức: "Những hành vi trước đây được bỏ qua giờ không còn có thể được bỏ qua hay biện hộ nữa. Cũng tương tự, đạo diễn hay nhà sản xuất không thể tạo sức ép cho diễn viên như trước nữa". Tara Kole - người đại diện Gwyneth Paltrow và Michelle Dockery - cũng nhận định việc bảo vệ nghệ sĩ sẽ tốt hơn: "Tôi hy vọng sự chuyển đổi trong văn hóa tạo ra môi trường an toàn hơn, bất chấp những gì được viết ra trên giấy".
Hầu hết thỏa thuận khỏa thân (nudity rider) có điều khoản khuyến cáo nhà sản xuất tiêu hủy những cảnh "nóng" không được dùng trong bản phát hành. Tuy nhiên, do đây là điều khoản tự nguyện, phần lớn đơn vị không tuân theo. Các luật sư cho biết chuyện thuyết phục tiêu hủy là một cuộc chiến dai dẳng giữa họ và hãng phim.
Luật sư Feldman nói: "Họ bảo đã cất kỹ nhưng chúng có thể bị hack, bị trộm. Đến khi chúng bị phát tán, họ lại gửi thông báo xin lỗi. Thế nên chúng tôi muốn mọi thứ phải thật sự bị tiêu hủy". Trong tương lai, Feldman muốn phía diễn viên có nhiều quyền hạn pháp lý hơn trong việc này, thậm chí có thể khởi kiện nếu bị lộ ảnh nhạy cảm.
Từ sau khi scandal của ông trùm Harvey Weinstein bị phanh phui, làn sóng tố cáo xâm phạm và quấy rối tình dục nổ ra ở Hollywood. Nhiều nghệ sĩ như Kevin Spacey, Brett Ratner, Bryan Singer bị khơi lại các vụ việc cũ, khiến danh tiếng bị hủy hoại. Phong trào chống quấy rối tình dục nở rộ trên mạng xã hội khi nhiều người gắn hashtag #MeToo này vào các thông điệp tố cáo. Ở các giải Quả Cầu Vàng, Oscar và Liên hoan phim Cannes (Pháp) vừa qua, nhiều ngôi sao chia sẻ xúc động về vấn đề này.
Ân Nguyễn