Lễ trao giải Oscar lần 90 được tổ chức sáng 5/3 (giờ Hà Nội) ở Los Angeles (Mỹ). Sự kiện diễn ra giữa lúc phong trào chống quấy rối và xâm hại tình dục của Hollywood đang lớn mạnh. Ngoài ra, những vấn đề của nước Mỹ trong hơn một năm đầu dưới thời Tổng thống Donald Trump vẫn được dư luận chú ý. Nhìn chung, những phim thắng giải quan trọng năm nay đều ít nhiều mang thông điệp chính trị.
* Viện Hàn lâm trao giải cao nhất cho "The Shape of Water"
The Shape of Water - chủ nhân giải "Phim xuất sắc" - là câu chuyện cổ tích lấy bối cảnh Chiến Tranh Lạnh, kể về tình yêu của một cô gái câm với thủy quái. Giúp sức cho cô gái là một cô lao công da đen, một người đàn ông đồng tính và một điệp viên Nga. Còn kẻ phản diện lại là một đại tá Mỹ cứng nhắc và ngạo mạn. Thông điệp về xã hội của phim khá đơn giản khi đặt kẻ xấu vào thế đối đầu với nhóm còn lại, phản ánh sự phân biệt đối xử với người yếu thế.
The Shape of Water mượn câu chuyện cổ tích để ám chỉ nước Mỹ đương đại, còn Three Billboards Outside Ebbing, Missouri nhìn trực diện vào nó. Tác phẩm mang tính phản biện sâu sắc, kể về một bà mẹ phẫn uất khi con gái bị cưỡng hiếp và giết chết. Bà thuê ba tấm biển quảng cáo trên đường rồi ghi nội dung chỉ trích sự chậm trễ điều tra của cảnh sát.
"Three Billboards Outside Ebbing, Missouri" mang đậm tính chính trị.
Trong thế giới của phim, cảnh sát nhìn chung thụ động, đầy thiên kiến và phân biệt chủng tộc. Phim không khắc họa chi tiết vụ xâm hại tình dục, nhưng khán giả vẫn cảm nhận được ảnh hưởng của nó qua nỗi đau của người mẹ. Tác phẩm chọn kết thúc lửng lơ khi công lý vẫn chưa được thực thi, nhấn mạnh vào sự bế tắc của hệ thống pháp quyền.
Three Billboards Outside Ebbing, Missouri được nhận định là tác phẩm so kè quyết liệt nhất với The Shape of Water ở hạng mục quan trọng nhất. Dù thất bại ở giải này, phim vẫn có hai Oscar dành cho Frances McDormand (nữ chính) và Sam Rockwell (nam phụ). Phát biểu khi lên sân khấu nhận giải, Frances McDormand nhấn mạnh sự công bằng trong việc tuyển vai ở ngành công nghiệp điện ảnh. Bà nhắc đến khái niệm "inclusion rider" - nghĩa là một diễn viên có quyền đưa vào hợp đồng yêu cầu đoàn phim phải có sự đa dạng về sắc tộc và giới tính.
Darkest Hour - có giải nam chính cho Gary Oldman - kể về một chính trị gia. I, Tonya - có giải nữ phụ cho Allison Janney - mang thông điệp về giai cấp ẩn sau cốt truyện về một vận động viên tai tiếng. Tonya Harding - nhân vật chính - thuộc tầng lớp thấp và bị coi thường ở bộ môn trượt băng nghệ thuật vốn được xem là dành cho nhà giàu.
Giải kịch bản gốc thuộc về Get Out - tác phẩm khéo léo lồng ghép chủ đề phân biệt chủng tộc với thể loại kinh dị. Ngoài câu chuyện hấp dẫn, phim còn gây chú ý nhờ nêu vấn đề thời sự ngay đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump. Tác phẩm ra mắt vào tháng 2/2017 như một phim giải trí thông thường, nhưng rồi bất ngờ nổi bật và tham gia đường đua giải thưởng cuối năm.
Ashley Judd, Annabella Sciorra và Salma Hayek (từ trái qua) cổ vũ nữ quyền, hòa hợp sắc tộc.
Cũng như năm ngoái, nhiều thông điệp chính trị được thể hiện qua các bài phát biểu ở Oscar. Tuy nhiên, năm nay, các nghệ sĩ không chỉ đích danh ông Donald Trump mà bàn đến các vấn đề rộng hơn. Theo Variety, Tổng thống Mỹ chỉ được nhắc đến bốn lần, một trong số đó là ở bài độc thoại đầu buổi lễ của Jimmy Kimmel.
Bên cạnh việc chế giễu Trump, Jimmy Kimmel ca ngợi "hiện tượng văn hóa" Black Panther và mỉa mai Harvey Weinstein - ông trùm phim ảnh thân bại danh liệt vì quấy rối tình dục. Ashley Judd, Annabella Sciorra và Salma Hayek - ba người tố cáo Harvey - có bài phát biểu xúc động trước khi giới thiệu đoạn phim cổ vũ sự đa dạng sắc tộc ở Hollywood. Khi nhận giải đạo diễn xuất sắc, Del Toro nói: "Tôi là một người nhập cư. Trong 25 năm qua, tôi sống ở một quốc gia của tất cả chúng ta. Điều tuyệt vời nhất của ngành điện ảnh là xóa mờ các ranh giới. Chúng ta nên tiếp tục làm thế".
* Các giải chính ở Oscar 2018
Ân Nguyễn