Bệnh nhân được Trung tâm Y tế huyện Bảo Lạc chuyển đến Bệnh viện đa khoa tỉnh cấp cứu chiều 27/6, hôn mê sâu với chẩn đoán tai biến mạch máu não do tăng huyết áp.
Bệnh nhân nhanh chóng được xét nghiệm, chụp cắt lớp vi tính, kết luận bị đột quỵ, tăng huyết áp. Người nhà cho biết chị chưa từng đi khám, không biết bị cao huyết áp dù thường xuyên đau đầu.
Các bác sĩ hồi sức tích cực cho bệnh nhân, song do tiên lượng nặng, gia đình xin đưa về.
Người bệnh được cấp cứu tại khoa Cấp cứu, Bệnh viện đa khoa tỉnh Cao Bằng song do tiên lượng nặng nên gia đình xin đưa về. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế trên thế giới. Theo thống kê gánh nặng bệnh tật toàn cầu 2016, có khoảng 80,1 triệu người trên thế giới hiện mắc đột quỵ ở các lứa tuổi (chiếm khoảng 1,1% dân số), tỷ lệ nữ/nam là 1,05/1. Tại châu Âu, có 90-290/100.000 người đột quỵ mới mắc hàng năm.
Ở Việt Nam, đột quỵ nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, với 230.000 ca bệnh mỗi năm. Trong vòng 12 năm qua, đột quỵ ở người trẻ tăng gần 50%, nhất là đột quỵ não (thường gọi là tai biến mạch máu não). Bệnh gặp ở người trẻ lạm dụng bia, rượu, thuốc lá, sử dụng các chất kích thích, tình trạng "béo phì văn phòng", lười vận động.
Ở người lớn tuổi, đột quỵ thường do tình trạng xơ vữa, hẹp mạch máu não hoặc tăng huyết áp. Đột quỵ ở người trẻ thường xảy ra đột ngột và có căn nguyên thường gặp như dị dạng mạch máu não; các bệnh lý tim mạch như rối loạn nhịp tim, bệnh van tim, gây hình thành huyết khối trong các buồng tim, bệnh lý về đông máu... Các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ như cholesterol cao, tăng huyết áp, stress, đái tháo đường.
Dấu hiệu thường gặp ở người đột quỵ não là xuất hiện liệt vận động hoặc rối loạn cảm giác ở một bên của cơ thể; có thể liệt chi trên hoặc chi dưới hay chỉ là tê bì các chi; một bên miệng bị trễ xuống.
Một số người có vấn đề khi nói, nói khó hoặc khó khăn khi tìm từ phù hợp, hoặc không hiểu lời người khác nói; mắt nhìn mờ, giảm thị lực hoặc mù hoàn toàn một bên mắt hoặc đột ngột thấy đau đầu dữ dội, đặc biệt kèm theo buồn nôn và chóng mặt; đi loạng choạng và mất phối hợp động tác.
Nặng hơn là tình trạng đau đầu dữ dội, nôn, gáy cứng, nhìn mờ, đi vệ sinh không tự chủ, hoặc cá biệt có bệnh nhân mất ý thức, hôn mê ngay từ đầu.
Khi có các biểu hiện trên, người bệnh và gia đình cần bình tĩnh, gọi ngay cấp cứu 115. Tuyệt đối không tự ý dùng các mẹo dân gian như cạo gió, chích máu 10 đầu ngón tay, một số loại thuốc đột quỵ truyền miệng hoặc được quảng cáo.
Dự phòng đột quỵ ở người trẻ bằng các biện pháp chung là kiểm soát các bệnh lý nền như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, bệnh van tim. Thay đổi lối sống bằng bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, bia; tăng cường vận động thể thao; tránh bị lạnh đột ngột và căng thẳng. Đo huyết áp mỗi ngày.
Những người có nguy cơ cao như đau đầu dai dẳng, huyết áp dao động, tiền sử gia đình nhiều người đột quỵ có thể làm thêm các thăm khám chuyên khoa thần kinh, tim mạch, chụp phim sọ não - mạch não nhằm phát hiện các dị dạng mạch máu não chưa có triệu chứng. Phát hiện sớm, đưa người bệnh đến cơ sở y tế là yếu tố then chốt làm giảm thiểu nguy cơ tử vong và tàn phế.
Thùy An