Bác sĩ Dương Công Minh, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, TP HCM, cho biết trẻ em là lứa tuổi cơ thể đang tăng trưởng và phát triển mạnh. Do đó, với trẻ béo phì, không thể đặt mục tiêu giảm cân giống như người lớn. Điểm mấu chốt là giảm mức độ tăng cân và đảm bảo tăng trưởng chiều cao theo lứa tuổi.
Thực chất, trẻ vẫn ăn chế độ ăn phù hợp với nhu cầu sinh lý, hoặc chỉ giảm chút ít. Đặc biệt cung cấp đủ đạm và canxi.
Ăn ít hơn nhu cầu năng lượng cho các hoạt động: Trước bữa ăn chính, nên cho trẻ uống một ly nước, ăn một chén canh, hay đĩa rau luộc, trái dưa leo, để tạo cảm giác no nhằm giảm lượng thức ăn ăn vào. Cho trẻ ngừng ăn trước khi có cảm giác quá no.
Nên ăn nhiều vào buổi sáng, giảm về chiều và bữa tối ăn ít. Nhưng tuyệt đối không được bỏ bữa. Trẻ cần ăn đều đặn các bữa nhỏ.
Dùng thực phẩm nguyên vẹn: Phụ huynh cần tăng cường những thức ăn giàu chất xơ như gạo lứt, khoai, bắp, rau xanh các loại và trái cây tươi ít ngọt (mận, củ sắn, thanh long, bưởi, táo ta...) để vừa giảm cung cấp năng lượng, vừa bổ sung thêm lượng vitamin, muối khoáng, vừa dễ tiêu hóa hấp thu và ngừa táo bón. Các loại ngũ cốc nguyên vỏ hoặc còn vỏ cám có nhiều vitamin và chất xơ giúp trẻ no lâu hơn. Nên ăn trái cây cả xác thay vì ép lấy nước, hoặc đậu đỗ thì ăn cả vỏ.
Giảm tối đa chất bột đường trong thức ăn giàu năng lượng như: cơm, mì, dầu, mỡ, bơ, bánh ngọt, kẹo, chè ngọt, chocolate, nước ngọt...
Giảm tối đa chất béo: Khi chế biến thức ăn, phụ huynh nên lột bỏ các loại da nhiều mỡ như heo, gà, vịt... ưu tiên dùng phần thịt nạc. Hạn chế cho trẻ ăn óc, thận, tim, gan, cật, lòng, lòng đỏ trứng vì những thức ăn này chứa nhiều chất béo và cholesterol. Những món chiên, quay, xào nên đổi thành dạng luộc, hấp.
Dù thừa cân, trẻ vẫn phải được ăn đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo tăng trưởng theo độ tuổi. Ảnh: Shutterstock.
Bác sĩ Minh chia sẻ, điều trị béo phì ở trẻ em là một quá trình dài, cần kiến thức và sự kiên nhẫn. Trong đó, không cho trẻ uống sữa là một ngộ nhận tai hại thường gặp. Thực tế, sữa và các chế phẩm từ sữa chứa đạm, đầy đủ các axit amin thiết yếu, nhất là lysine; cùng canxi, phospho, vitamin A và D, đường lactose cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển. Nếu trẻ uống từ hai ly sữa trở lên hàng ngày thì nên đổi sữa béo qua sữa gầy, còn gọi là sữa tách béo.
Thái độ quá lo sợ, bắt trẻ ăn kiêng quá mức, trêu chọc để trẻ bớt ăn cũng là một sai lầm nên loại bỏ. Chế giễu, quá nhấn mạnh đến vóc dáng, vào mục tiêu giảm cân tạo một sức ép về tâm lý, có thể dẫn đến tình trạng trẻ tự ti mặc cảm, cô độc (ở lứa tuổi học đường) và các rối loạn hành vi ăn uống như háu ăn quá mức (bulimia) hay chán ăn tâm lý (anorexia nervosa) rất khó chữa trị, có tỷ lệ tử vong khá cao.
Bác sĩ khuyến cáo cha mẹ có con thừa cân, cần hạn chế giờ trẻ thụ động nằm, ngồi xem tivi, dưới một giờ mỗi ngày. Thay vì ép trẻ tập thể dục, phụ huynh hãy hướng dẫn con làm một số công việc như dọn dẹp đồ chơi, tưới cây, dọn bàn ghế, bưng đồ, lấy đồ, lau quét nhà... Khuyến khích trẻ đi bộ ở bất cứ nơi nào, lúc nào có thể. Cách tốt nhất là phối hợp nhiều biện pháp khác nhau để giúp trẻ có một lối sống năng động, nhanh nhẹn, hoạt bát.
Khi trẻ tăng cân quá nhanh hàng tháng, khuôn mặt tròn, má phính xệ, cổ có ngấn lớn, mỡ bụng dày, mỡ dày vùng đùi bẹn, ngực, nách, hay đổ mồ hôi khi chạy nhảy... phụ huynh cần đưa con đến gặp bác sĩ dinh dưỡng. Chuyên gia sẽ thăm khám, đánh giá đúng tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ, từ đó đưa ra liệu trình điều trị kịp thời, phù hợp.
Thư Anh