Tổng thống Joe Biden phải chịu áp lực từ các nghị sĩ Dân chủ trước việc thay đổi chính sách lâu năm của Mỹ với Israel và chỉ trích nhà nước Do Thái vì chiến dịch bắn phá Dải Gaza.
Một số nghị sĩ hối thúc chính phủ đặt các hạn chế với viện trợ của Mỹ dành cho đồng minh Israel, hoặc sử dụng chúng làm đòn bẩy gây áp lực lên chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Alexandria Ocasio-Cortez, hạ nghị sĩ Dân chủ của bang New York, ngày 16/5 đăng trên Twitter rằng "nếu chính quyền Biden không thể phản đối một đồng minh thì ai làm được?".
Ocasio-Cortez cho rằng vụ Israel đánh sập một tòa nhà ở Dải Gaza, nơi các hãng thông tấn quốc tế đặt trụ sở, "xảy ra với sự hỗ trợ của Mỹ". "Làm thế nào mà Mỹ có thể tuyên bố đại diện cho nhân quyền một cách đáng tin cậy?", Ocasio-Cortez viết.
Binh sĩ Israel đứng trước dàn tăng chủ lực Merkava Mk.IV gần đường phân giới với Dải Gaza ngày 16/5. Ảnh: Times of Israel.
Áp lực đặt lên chính quyền Tổng thống Biden cho thấy sự chia rẽ rõ rệt trong đảng Dân chủ giữa các thành viên thân Israel và những người coi cách chính quyền Do Thái hành xử với người Palestine không khác những vụ bạo lực của cảnh sát Mỹ.
"Chúng tôi phản đối tài trợ tiền cho chính sách quân sự hóa, chiếm đóng cùng các hệ thống áp bức bạo lực và gây chấn thương", Cori Bush, hạ nghị sĩ đảng Dân chủ và một thành viên phong trào Mạng sống người da màu quan trọng, cho biết. "Chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh cho quyền của mình ở Palestine và Ferguson cho tới khi tất cả con cái của mình được an toàn".
Một số đảng viên Dân chủ chỉ trích việc chính quyền Biden cho rằng Israel có quyền tự vệ trước bạo lực. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Bob Menendez ủng hộ lập trường truyền thống của Mỹ với Israel.
Tuy nhiên, Menendez cuối tuần trước ra thông báo bày tỏ quan ngại về các cuộc tấn công của Israel "khiến dân thường tại Dải Gaza thiệt mạng" và việc quân đội nước này đánh sập tòa nhà nơi các hãng thông tấn quốc tế đặt trụ sở.
Tổng thống Biden được coi là người từ lâu ủng hộ Israel, từng gặp mọi thủ tướng của nước này từ thời Golda Meir cầm quyền 5 thập kỷ trước. Biden cũng có vẻ phản ứng thận trọng trước xung đột leo thang giữa Israel và Hamas.
Trong thông cáo ngày 16/5, Biden cho biết dân Palestine và Israel "đều xứng đáng được sống trong an toàn và an ninh, được hưởng các biện pháp bình đẳng về tự do, thịnh vượng và dân chủ".
Biden từng bác các đề xuất rằng viện trợ cho Israel có thể được dùng làm đòn bẩy. "Tôi từng tuyên bố rằng tôi phản đối các biện pháp dàn xếp và chúng là điều sai lầm", Biden nói trong chiến dịch vận động tranh cử năm 2020. "Netanyahu biết vị trí của tôi. Tôi cho rằng ý tưởng về việc chúng tôi sẽ rút viện trợ quân sự đối với Israel nhằm khiến họ thay đổi chính sách cụ thể là thái quá".
Nguồn cơn xung đột Israel - Palestine. Video: VOX.
Căng thẳng giữa Israel và Palestine leo thang trong tháng Ramadan của người Hồi giáo, sau khi Israel hạn chế người Palestine tiếp cận khu vực Thành cổ Jerusalem, đồng thời đe dọa trục xuất nhiều gia đình Palestine sinh sống nhiều năm ở Đông Jerusalem, nhằm lấy chỗ cho người Do Thái định cư.
Israel cho biết Hamas đã phóng hơn 3.000 quả rocket nhằm vào lãnh thổ nước này trong một tuần qua, mật độ hỏa lực lớn chưa từng có. Ít nhất 10 người Israel đã tử vong trong các đòn tập kích rocket của Hamas. Quân đội Israel cũng tiến hành hàng trăm vụ không kích tại Dải Gaza để trả đũa, khiến tổng cộng 181 người Palestine thiệt mạng, trong đó có 52 trẻ em.
Trong cuộc điện đàm với quan chức Qatar, Arab Saudi, Ai Cập và Pháp hôm 16/5, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tiếp tục kêu gọi các bên chấm dứt bạo lực tại Dải Gaza và khu vực xung quanh.
Nguyễn Tiến (Theo Times)