Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết góp ý cho dự thảo nghị định về lương tối thiểu, cơ quan này đánh giá mức 15.600-22.500 đồng một giờ như đề xuất của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội là quá thấp. "Thị trường lao động thực tế đang trả cao hơn nhiều", ông Hiểu nói, kiến nghị nhân thêm hệ số phù hợp với giá cả sức lao động theo giờ trên thị trường và chi phí cuộc sống của người lao động.
Trước đó trong hai phiên họp của Hội đồng Tiền lương quốc gia hồi cuối tháng 3, đầu tháng 4, đại diện công đoàn đưa ra ý kiến cần thêm hệ số vào lương tối thiểu giờ, song cuối cùng toàn bộ thành viên đồng thuận phương án quy đổi tương đương từ lương tháng sang giờ.
TS Phạm Thị Thu Lan, Viện phó Công nhân Công đoàn, chia sẻ phương án quy đổi tương đương sẽ rất thiệt cho lao động hưởng lương theo giờ, bởi họ không được hưởng quyền lợi như lao động hưởng lương tối thiểu tháng, ví dụ đóng BHXH, BHYT, ăn ca, nghỉ phép... Lương tối thiểu tháng đã không đủ sống, chia cơ học để ra lương tối thiểu giờ lại càng thấp hơn.
Thị trường lao động tất nhiên sẽ có sự điều chỉnh, trả thấp quá thì khó tuyển lao động. Song bà Lan phân tích nhóm thương lượng được với chủ để đạt mức lương cao hơn rất ít, chủ yếu lao động có kỹ năng hoặc làm công việc đặc thù. Lao động làm theo giờ phần lớn vẫn là công việc giản đơn, thời vụ. Nếu quy định mức lương tối thiểu giờ thấp có thể kéo giá thực tế đi xuống.
Nhân viên quán ăn 0 đồng ở Hà Nội. Ảnh: Phạm Chiểu
Dự thảo nghị định quy định tiền lương tối thiểu lần đầu tiên đưa ra mức lương tối thiểu giờ dao động 15.600 tới 22.500 đồng, tương ứng với bốn vùng. Cách tính quy đổi từ lương tối thiểu tháng chia cho số giờ làm việc bình thường theo luật định (26 ngày trong tháng, 8 giờ mỗi ngày). Mục đích là mở rộng độ bao phủ, bảo vệ các nhóm lao động làm công việc linh hoạt, không toàn thời gian trong các hộ gia đình, cơ sở kinh doanh như nhà hàng, siêu thị, quán cà phê...
Ông Nguyễn Huy Hưng, Cục trưởng Quan hệ lao động và Tiền lương, cho biết đây là cách tính phổ biến ở nhiều nước, được chuyên gia ILO khuyến nghị cho Việt Nam áp dụng. Trong phiên đàm phán của Hội đồng Tiền lương quốc gia hồi tháng 4, Bộ phận kỹ thuật đã đưa ra hai cách tính, một là quy đổi tương đương từ lương tối thiểu tháng và hai là cộng thêm hệ số.
"Phương pháp nhân thêm hệ số không phù hợp với Việt Nam, nếu hệ số cao không tốt cho quan hệ lao động, cân đối các bên và cho chính sách tổng thể an sinh", ông Hưng lý giải, nhấn mạnh mức lương tối thiểu giờ như cách tính trên "không hề thấp".
Khảo sát tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho kết quả so với đầu năm 2022, số doanh nghiệp tuyển lao động theo giờ đang gia tăng. Mức lương mỗi giờ các công ty trả cho nhân viên bán hàng, nhập liệu, thủ công mỹ nghệ, đưa đón khách bằng xe máy là 20.000 đồng-30.000 đồng, làm việc 4-6 tiếng mỗi ngày. Giáo viên tổ chức hoạt động kỹ năng, dạy kỹ năng nhận lương 350.000 đồng mỗi giờ. Nhân viên phục vụ nhà hàng, giúp việc theo giờ được đăng ký thời gian, địa điểm,hưởng 50.000-70.000 đồng mỗi giờ kèm thưởng chuyên cần.
4 vùng áp dụng lương tối thiểu hiện hành
Hồng Chiêu