Tháng 7/2019, sau khi tốt nghiệp đại học ở TP HCM, Nguyễn Thị Thanh Tâm, khi ấy 23 tuổi, lên đường du lịch một số quốc gia châu Á. Mang theo một chiếc balo nhỏ và khoản tiền tưởng chừng chỉ duy trì được một tháng, cô đã đi liền 8 tháng qua 6 quốc gia.
Hình thức Tâm lựa chọn là workaway, mô hình tình nguyện quốc tế kết nối chủ nhà và tình nguyện viên, với mục đích làm việc và trao đổi văn hóa. Trong đó, tình nguyện viên có thể làm các công việc như dạy tiếng Anh ở vùng sâu, vùng xa; dọn dẹp phòng; chăm sóc cây vườn; dẫn tour du lịch... để đổi lại chi phí ăn, ở.
Thanh Tâm ở Hampi, Ấn Độ. Ảnh: NVCC.
Với Tâm, vì có hứng thú với nghề dịch vụ, cô lựa chọn làm tình nguyện ở các homestay, nhà nghỉ cho dân du lịch bụi. Trước khi gửi mail cho chủ nhà, cô thường nghiên cứu kỹ thông tin, các đánh giá của tình nguyện viên trước rồi lên mạng tìm tên homestay để tìm hiểu chất lượng nơi ở. Cô chia sẻ vì hình thức du lịch này khá an toàn nên cô không lo sợ, tuy nhiên không phải lúc nào cô cũng tìm được một chủ nhà "có tâm".
Công việc tình nguyện đầu tiên mà Tâm làm là ở một khu nghỉ dưỡng duy nhất trên bãi biển Lonely, đảo Koh Rong, Campuchia. Ấn tượng của cô với nơi đây là bãi biển hoang sơ, không ồn áo, náo nhiệt, không wifi, xung quanh chỉ có cát trắng trải dài, nước biển trong vắt.
Cùng với cô là 4 tình nguyện viên khác từ Pháp, Áo. Buổi sáng mọi người thức dậy lúc 7h, dành một tiếng đi nhặt rác trên các bãi cát, sau đó chia nhau làm vườn, làm mộc, dọn dẹp phòng, Tâm quét dọn và phục vụ tại nhà hàng. Mỗi khi nhà hàng không bận rộn, cô dẫn khách đi tham quan, tới nơi có thể ngắm hoàng hôn đẹp hay những rạn san hô. Khi có tour lặn san hô và leo thác, cô có thể đi cùng. Cứ 3 ngày sẽ có thuyền giao lương thực tới đảo vào chiều tối. Chỉ cần nghe tiếng còi ai nấy đều chạy ra biển, xách đồ vào kho. Với Tâm đây là thời gian náo nhiệt nhất vì ai cũng vui đùa cổ vũ nhau. Mỗi ngày vào buổi chiều, các tình nguyện viên không phải làm việc, họ cùng nhau tắm nắng, bơi trong làn nước mát rượi của biển.
Ở tại khu nghỉ dưỡng 3 tuần, ngoài không mất chi phí ăn, ở, cô còn có thêm nhiều người bạn mới. Đây cũng là lần đầu tiên cô được nhìn thấy Plankton, sinh vật phát sáng trên biển, học yoga và phải lòng món cà ri đỏ Khmer.
Rời Campuchia, cô đi xe bus tiếp tục tới Koh Chang (Đảo Voi), Thái Lan. Nơi làm việc của cô là một nhà nghỉ trên đảo, với bà chủ thường nhận nuôi, chăm sóc những con mèo hoang. Đây cũng là lý do Tâm chọn đến với vùng đất "chưa từng nghe tên" này.
Công việc của cô là lễ tân, phục vụ bữa ăn, chăm sóc và nói chuyện với khách du lịch, ngoài ra là chăm sóc 16 con mèo ở khu nghỉ. Ở đây cô làm việc 5 ngày/tuần, mỗi ngày 5 tiếng, tự do chọn ca. Vào thời gian rảnh, cô thường thuê xe máy đi khám phá Koh Chang.
Một tháng ở tại đây, Tâm cho biết mình được ở một mình một phòng vì là mùa thấp điểm du lịch. Đặc biệt, cô được gặp bà Kris, nhìn cách bà nâng niu, chăm sóc mèo và nhiều người bạn khác luôn nhiệt tình giúp đỡ, quan tâm từ việc mua đồ ăn, chỉ cô nơi thưởng thức những món ngon. Hàng ngày, cô được 16 con mèo vây quanh, không chỉ chơi đùa, cô còn nhiều lần tất bật chụp ảnh cho từng con.
Những chú mèo nằm dài trên quầy bar.
Trong chuyến đi, một tháng làm tình nguyện ở Luang Prabang, Lào là khoảng thời gian Tâm thấy thú vị nhất. Lần này, nơi làm việc của cô là một nhà khách bên dòng sông Mekong, với ông chủ là người mang hai dòng máu Pháp - Việt. Ở đây cô được làm những công việc chưa bao giờ làm cũng chưa từng nghĩ đến, đó là trông quán bar và con tàu du lịch trên sông.
Làm việc 4 tiếng mỗi ngày, cô chịu trách nhiệm đứng ở quầy bar phát tờ rơi, quảng cáo mời khách mua vé đi thuyền ngắm hoàng hôn. Khi thuyền bắt đầu chạy, cô lên theo để dẫn chương trình. Đầu tiên là phục vụ đồ uống chào mời, sau đó làm quen với từng khách du lịch và giới thiệu về thể lệ trò chơi trên thuyền. Cô cũng là người cầm mic dẫn chương trình trong suốt buổi tiệc. Lần đầu tiên dẫn tiếng Anh trước mặt hàng chục du khách, Tâm run đến mức chữ này lộn sang chữ kia nhưng đến lần thứ 4, cô có thể tự tin không cần cầm giấy. Thời gian rảnh, Tâm dạy con ông chủ và nhân viên ở nhà khách học tiếng Anh. Dù không phải một lớp học chuyên nghiệp nhưng ai cũng chú tâm, điều đó làm cô rất vui.
Thời gian ở đây, cô được ngắm hoàng hôn trên dòng Mekong với muôn vàn sắc thái khác nhau. Ngoài ra, cô cũng học thêm được về dịch vụ khách hàng, cách pha chế một số loại cocktail cơ bản và quan trọng nhất là khám phá Luang Prabang, cũng như vượt qua giới hạn của bản thân để nói trước đám đông.
Ở Lào, cô cũng gặp một sự cố làm mất số tiền mang theo, tuy không nhiều nhưng khiến cô gặp nhiều khó khăn. Qua sự giúp đỡ của một người bạn mới quen, cô được nhận làm biên dịch cho một công ty ở Indonesia. Ban ngày sau khi làm việc trên du thuyền, buổi tối Tâm dành 5-6 tiếng để hoàn thành xong dự án. Đây cũng là công việc giúp cô có chi phí tiếp tục hành trình và gắn bó với công việc online cho tới nay.
Bức ảnh hoàng hôn trên dòng sông do một du khách chụp tặng Tâm. Ảnh: NVCC.
Tâm cũng làm thêm ở Sri Lanka một tuần; Bangkok và Chiang Mai, Thái Lan một tuần. Ngoài du lịch tình nguyện để có thể trải nghiệm mà không mất chi phí ăn ở, trong 8 tháng bôn ba, cô còn du lịch Ấn Độ, Indonesia và các địa phương khác của Thái Lan, Lào... theo hình thức khám phá tự do, với chi phí bỏ ra gần 50 triệu đồng. Cô cho biết, sau khi trở về Việt Nam để đón Tết vào tháng 2/2020 thì dịch Covid-19 bùng phát nên không thể tiếp tục hành trình, vì vậy còn dư một khoản tiết kiệm nhỏ từ các công việc trên mạng.
"Nếu được quay về thời điểm bắt đầu và có nhiều tiền hơn, mình vẫn chọn cách du lịch tình nguyện ở nước ngoài. Vì những trải nghiệm đó đã góp phần nên con người tự tin hiện tại của mình và vừa được đi du lịch, vừa được trở thành một phần của cộng đồng, vừa tiết kiệm tuyệt vời lắm", cô nói.
Lan Hương