'Oppenheimer' - Thế chiến II qua góc nhìn của Nolan

* Bài viết tiết lộ nội dung

 

 

Trailer 'Oppenheimer'

Dựa trên cuốn tiểu sử ra mắt năm 2005 American Prometheus của Kai Bird và Martin J. Sherwin, phim xoay quanh J. Robert Oppenheimer (Cillian Murphy thủ vai), người được coi là "cha đẻ" của bom nguyên tử. Tác phẩm đề cập quá trình nghiên cứu ban đầu của Oppenheimer, vai trò chỉ đạo của ông đối với Dự án Manhattan và những tranh cãi trong phiên điều trần an ninh năm 1954 với những cáo buộc ông là gián điệp của Liên Xô.

Nhắc tới Oppenheimer, nhiều người nghĩ ngay đến bom nguyên tử - loại vũ khí hủy diệt khủng khiếp nhất từ Thế chiến II. Christopher Nolan từng nói như nhiều người cùng thế hệ, ông bị ám ảnh bởi ngày tận thế khi lần đầu tiên nghe đến cái tên này. "Khi khoảng 12, 13 tuổi, chúng tôi tin chắc mình sẽ chết trong một thảm họa hạt nhân. Tôi nghĩ điều đó giống như cách giới trẻ ngày nay cảm nhận về biến đổi khí hậu. Dù có thích hay không cũng phải thừa nhận J. Robert Oppenheimer là người đàn ông quan trọng nhất từng tồn tại", Nolan đánh giá.

Đạo diễn đem tới một góc nhìn đa chiều về chiến tranh, khoa học cũng như đào sâu vào tâm lý của nhân vật gây tranh cãi trong lịch sử nhân loại. "Ông ấy đã khiến thế giới mà chúng ta đang sống trở nên tốt đẹp hơn, hoặc tồi tệ đi. Câu chuyện về cuộc đời của Oppenheimer cần phải chứng kiến mới có thể tin được", đạo diễn nói.

Oppenheimer có hai tuyến truyện song song xuyên suốt chiều dài ba tiếng. Đầu tiên là quá trình từ lúc bắt đầu tới lúc Oppenheimer chiêu mộ các nhà khoa học tới Los Alamos ở New Mexico (Mỹ) - nơi đã tạo nên bom nguyên tử. Câu chuyện còn lại là phiên điều trần khi Oppenheimer bị điều tra an ninh. Với một đề tài tưởng như khô khan và liên quan tới các lĩnh vực học thuật như vật lý, hóa học, thiên văn nhưng Christopher Nolan đã khéo léo sử dụng thứ ngôn ngữ điện ảnh rất mềm mại, chút hài hước và có cả trinh thám. Sau cùng, đạo diễn đưa vào phim những day dứt, trăn trở trước một câu chuyện lịch sử để tìm ra những điểm chạm cảm xúc với người xem.

Nhân vật Oppenheimer có một cuộc đời phức tạp. Là một người gốc Do Thái, ông có thời tuổi trẻ chu du khắp châu Âu học hỏi khoa học từ những bộ não uyên bác nhất rồi tới những năm tháng thăng trầm khi ngoại tình, trầm cảm, được coi như người hùng chấm dứt chiến tranh, cuối cùng bị dư luận bới móc đời tư, quá khứ để hủy hoại thanh danh.

Từng hỷ nộ ái ố trong cuộc đời của Oppenheimer được Christopher Nolan đưa lên màn ảnh qua diễn xuất của tài tử Cillian Murphy - người từng đóng vai phụ trong bom tấn Inception của Nolan năm 2010. Từ nhiệt huyết cả tuổi trẻ cho khoa học, những nỗi đau thầm kín cho tới dằn vặt lương tâm trong nhiều giai đoạn cuộc đời Oppenheimer đều được diễn viên người Ireland thể hiện thuyết phục.

Ngay từ những phút đầu tiên, phim mang tới bầu không khí đặc quánh và dồn nén, như thể một quả bom đang chờ phát nổ mà chẳng ai biết rõ khoảnh khắc ấy sẽ đến khi nào. Oppenheimer có nhiều nhân vật, nhiều thoại và nói rất nhanh, đòi hỏi người xem phải tập trung xuyên suốt 180 phút để không bỏ lỡ chi tiết nào. Christopher Nolan đã xây dựng một "bản đồ" toàn diện mà trong đó, mỗi nhân vật khi xuất hiện, những câu thoại hay cả thời khắc được chờ đợi nhất - bom nguyên tử xuất hiện - đều có sự gắn kết chặt chẽ với nhau. Các yếu tố cùng tạo nên một cấu trúc điện ảnh vẫn đi theo nguyên tắc kể chuyện cổ điển của Hollywood nhưng lại có phá cách trong nhịp độ để người xem tự tìm ra những góc nhìn riêng.

Oppenheimer có thể coi là tác phẩm có hệ thống nhân vật "đồ sộ" nhất của Christopher Nolan, với ít nhất là hơn 30 nhân vật đóng vai trò quan trọng và xuất hiện lần lượt bên cạnh nhân vật chính Oppenheimer. Ngoài Cillian Murphy, phim cũng quy tụ dàn sao, từ những người từng làm việc với Nolan ở các tác phẩm trước như Interstellar (Matt Damon và Casey Affleck), The Dark Knight (Gary Oldman) đến những ngôi sao hạng A như Emily Blunt, Robert Downey Jr, Josh Harnett, Florence Pugh, Rami Malek...

Các ngôi sao có người ít, người nhiều đất diễn nhưng đều ghi dấu ấn riêng. Nổi bật trong dàn phụ là Emily Blunt, Robert Downey Jr và Florence Pugh. "Người Sắt" Robert Downey Jr vào vai Lewis Strauss, trong lịch sử là ủy viên sáng lập của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử năm 1947 và đóng vai trò then chốt trong việc định hình chính sách hạt nhân thời hậu chiến của Mỹ. Với lối diễn tinh tế bằng ánh mắt, Robert Downey Jr tạo nên một đối trọng với Cillian Murphy - kẻ nóng, người lạnh - và tạo nên tuyến truyện đầy căng thẳng, kịch tính về phiên điều trần 1954.

Nhiều dự đoán sớm trên các chuyên trang điện ảnh cho rằng Cillian Murphy là ứng viên cho giải nam chính, trong khi Emily Blunt và Robert Downey Jr có thể là nữ phụ và nam phụ xuất sắc của mùa giải thưởng điện ảnh năm sau.

Là phim về cha đẻ của bom nguyên tử nhưng Christopher Nolan đào sâu nhiều hơn về những biến động tâm lý sau khi quả bom phát nổ, từ đó nhận thấy một nỗi buồn chiến tranh. "I Am Become Death, the Destroyer of Worlds" (Ta trở thành Thần chết, kẻ hủy diệt thế giới) - câu nói nổi tiếng của Oppenheimer vang lên vào đúng thời khắc quan trọng. Lằn ranh giữa một người hùng và kẻ tội đồ quả thực mong manh. Một người đàn ông bị những khả năng vô hạn của khoa học quyến rũ, lao mình vào cống hiến để kiến tạo tương lai rồi tạo ra một thứ vũ khí có thể hủy diệt nhân loại trong chớp mắt.

Đó là niềm vui, hay nỗi buồn? Chẳng thể có một câu trả lời chính xác tuyệt đối.

Christopher Nolan chọn lối kể chuyện khách quan cho Oppenheimer cùng một cái đầu lạnh, bởi lẽ khoa học sẽ không ngừng được kiến tạo. Ở đó, không có chỗ cho những trái tim yếu mềm.

Là phim thứ 12 trong sự nghiệp của đạo diễn lừng danh Christopher Nolan, Oppenheimer cũng là tác phẩm có thời lượng dài nhất (180 phút), tiếp nối chủ đề Thế chiến II từ Dunkirk (2017). Sau hai tuần chiếu toàn cầu và đạt doanh thu gần 600 triệu USD, trở thành phim đề tài thế chiến ăn khách nhất mọi thời, Oppenheimer ra mắt khán giả Việt Nam ngày 11/8.

Nguyên Minh