Cường kích Su-24 tại căn cứ T-4 sau cuộc tấn công. Ảnh: Riafan.
Nga, Syria và Iran cho rằng Israel ngày 9/4 đã thực hiện cuộc không kích nhằm vào căn cứ quân sự T-4 của Syria gần Homs, khiến ít nhất 12 người thiệt mạng và 30 người bị thương. Tuy Israel không đưa ra bình luận, nhiều chuyên gia cho rằng Israel là bên đứng sau vụ này vì mối quan hệ căng thẳng giữa họ với Iran.
Israel coi Iran là một mối đe dọa hiện hữu và là mối nguy lớn nhất đối với tương lai của đất nước. Israel đã theo dõi sát sao ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran ở Trung Đông - từ Iraq, Lebanon cho tới Syria và kêu gọi Nga, Mỹ cùng các nước khác hành động. Tuy nhiên, Israel phần lớn đơn thương độc mã khi cố gắng hạn chế sự hiện diện của Iran tại Syria, theo NYTimes.
Trong khi đó, Iran cũng thường xuyên đe dọa Israel. Những người theo chủ nghĩa cứng rắn của nước này thường hô vang "Cái chết cho Mỹ" và "Cái chết cho Israel" trong các cuộc biểu tình.
Iran từ lâu đã là đồng minh thân cận của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Cả hai quốc gia đều coi mình thuộc liên minh chống lại ảnh hưởng của Mỹ và Israel ở Trung Đông. Khi cuộc nội chiến tại Syria nổ ra năm 2011, Iran đã hỗ trợ cho Assad, điều đến đây các chiến binh Hezbollah - nhóm phiến quân Lebanon mà Iran hậu thuẫn. Iran cũng đưa đến Syria chiến binh từ nhiều quốc gia khác để củng cố cho quân đội của Assad.
Là nước có biên giới với Syria, Israel lo lắng rằng khi vị thế của Assad ngày càng trở nên vững chắc, Iran sẽ tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự có thể giúp họ đối đầu với Israel trong tương lai. Việc Iran có lực lượng ủy nhiệm ở Syria khiến Israel lo ngại. Nếu Israel tấn công Iran, họ có thể bị trả đũa bởi Hezbolla và các lực lượng dân quân khác đang hoạt động tại Syria.
Vị trí của các nước Israel, Syria và Iran. Đồ họa: Realpolitik.
4 người Iran đã thiệt mạng trong cuộc không kích nhằm vào căn cứ T-4. Lãnh đạo đảng đối lập Yesh Atid của Israel, Yair Lapid, từng nói rằng "T-4 không còn chỉ là căn cứ của Syria, nó là căn cứ của Syria và Iran. Israel đã khẳng định rõ ràng điều này: Israel sẽ không chấp nhận sự hiện diện quân sự của Iran ở Syria".
Israel đã thực hiện nhiều cuộc tấn công nhằm vào Syria, trong đó có vụ tấn công căn cứ T-4 hồi tháng hai, sau khi nói rằng một máy bay không người lái của Iran xâm nhập vào không phận nước họ. Israel cho biết T-4 bị nhắm mục tiêu vì đây là trung tâm chỉ huy và điều khiển mà Iran đã sử dụng để điều hành máy bay không người lái. Syria sau đó trả đũa bằng cách bắn rơi chiến đấu cơ F-16 của Israel.
Một trong số những người Iran thiệt mạng vì vụ không kích ngày 9/4 được cho là đại tá của chương trình máy bay không người lái. "Đây có vẻ như là cuộc tấn công nhằm vào khả năng của Iran trong việc vận hành máy bay không người lái từ Syria chống lại Israel", Ofer Zalzberg, nhà phân tích của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế tại khu vực Trung Đông, cho biết.
Cuộc tấn công căn cứ T-4 diễn ra trong bối cảnh chính quyền Assad bị Mỹ cáo buộc đứng sau vụ tấn công bằng vũ khí hóa học khiến hàng chục người chết tại Douma, gần Damascus cuối tuần trước. Trump tuyên bố sẽ nhanh chóng đưa ra phản ứng với Syria.
Israel đã bày tỏ lo ngại về việc Syria bị cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học. "Những điều đang xảy ra ở Syria là diệt chủng phụ nữ và trẻ em bằng hình thức tàn nhẫn nhất: sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt", Giáo trưởng Do thái Yitzchak Yosef nói.
Cuối tháng trước, Trump tuyên bố rằng ông đang cân nhắc việc rút quân khỏi Syria. Tuy nhiên, sau khi Trump họp với các cố vấn quân sự, Nhà Trắng đã khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục sự hiện diện tại nước này.
Dù vậy, tuyên bố của Trump cũng đủ làm đồng minh Israel lo ngại. Israel cho rằng sự hiện diện của Mỹ ở Syria là đòn bẩy quan trọng chống lại sự hiện diện Iran. Nếu Mỹ rút quân, đó sẽ là đòn giáng vào nỗ lực của Israel nhằm giữ cho Iran cách biên giới của mình càng xa càng tốt.
"Chúng tôi hy vọng rằng sự hiện diện của Mỹ và quốc tế sẽ gia tăng ở Syria, nếu không, nạn diệt chủng này sẽ ngày càng tồi tệ", Bộ trưởng Công an Israel Gilad Erdan nói.
Phương Vũ
