Christopher Nolan, 53 tuổi, là một trong những đạo diễn hàng đầu thế kỷ 21, khẳng định khả năng chỉ đạo qua các phim mang dấu ấn riêng, từ thể loại khoa học viễn tưởng, chính kịch đến chiến tranh. Tác phẩm mới nhất Oppeheimer được giới chuyên môn khen là phim hay nhất năm. Metacritic xếp hạng 12 phim trong sự nghiệp Nolan từ hay đến dở theo thang điểm 100, dựa trên đánh giá của các nhà phê bình.
Dunkirk (2017): 94 điểm
Dunkirk đánh dấu lần đầu tiên đạo diễn Christopher Nolan thử sức với dòng phim chiến tranh. Với cách kể bất đối xứng về thời gian, đạo diễn tạo ra sự trúc trắc trong đường dây. Hành trình của nhóm lính diễn ra trong một tuần, đoàn tàu di chuyển trong một ngày còn câu chuyện trên không trung kéo dài một giờ. Đến cuối, ba tuyến truyện nhập lại, thể hiện chủ đề chung về chiến tranh và mất mát.
Los Angeles Times nhận xét: "Dunkirk khiến khán giả cảm nhận sự kết hợp chặt chẽ của bối cảnh chiến tranh và nội dung câu chuyện. Một bộ phim tuyệt vời, khiến người xem chìm đắm trong sự kiện lịch sử sống động".
Oppenheimer (2023): 88 điểm
Dựa trên cuốn tiểu sử ra mắt năm 2005 American Prometheus của Kai Bird và Martin J. Sherwin, phim xoay quanh J. Robert Oppenheimer (Cillian Murphy thủ vai), người được coi là "cha đẻ" bom nguyên tử. Trong khi hầu hết các phim của Nolan tràn ngập cảnh hành động, Oppenheimer là tác phẩm tiểu sử pha màu sắc kinh dị, tái hiện vụ nổ bom nguyên tử không cần CGI.
Giới chuyên môn lẫn khán giả quốc tế cho rằng tác phẩm là một trong số phim điện ảnh hay nhất năm nay. Guardian khen diễn xuất của Cillian Murphy, cho rằng tài tử ghi điểm ở giọng nói và ngoại hình gần giống nguyên mẫu. "Màn trình diễn của tài tử miêu tả chân thực một nhà vật lý lý thuyết có tính cách phức tạp, thậm chí còn ấn tượng hơn nội dung cuốn sách", trang này viết.
The Dark Knight (2008): 84 điểm
Phần phim thứ hai về Người Dơi của Nolan là tác phẩm được giới chuyên môn đánh giá cao nhất trong bộ ba, đạt doanh thu một tỷ USD. The Dark Knight kết hợp nhiều thể loại: Các cảnh hành động, rượt đuổi gay cấn, sự phức tạp trong nhân vật và các câu thoại của dòng phim tâm lý, đồng thời đầy rẫy nút thắt như thể loại khoa học viễn tưởng. Nolan thể hiện tài năng cân bằng tiết tấu phim, dù pha trộn nhiều thể loại với hàng loạt tình tiết xảy ra.
Dàn diễn viên là điểm cộng lớn cho phim, nổi bật là tài tử Heath Ledger với vai diễn phản diện Joker, giúp anh đoạt giải Oscar 2009 Nam diễn viên phụ xuất sắc.
Memento (2000): 83 điểm
Hai năm sau phim đầu tay Following, Nolan có bước đột phá với Memento. Dựa trên truyện ngắn Memento Mori của Jonathan Nolan, phim kể về nhân vật Leonard (Guy Pearce) với trí nhớ ngắn hạn.
Sự sáng tạo trong kịch bản khiến khán giả cũng lạc vào mê cung của những manh mối mà Nolan đưa ra, giống Leonard vật lộn trên con đường tìm ra hung thủ. Anh em nhà Nolan sắp đặt khúc cao trào ngay ở phần mở đầu, một loạt cảnh phim mà khán giả được biết trước cái kết từ trước khi sự việc xảy ra.
Cho đến nay, Memento được xem là kiệt tác phim noir của thế kỷ 21. Tác phẩm giúp đạo diễn và em trai Jonathan Nolan nhận đề cử Oscar đầu tiên trong sự nghiệp, ở mục Kịch bản xuất sắc.
The Dark Knight Rises (2012) và Insomnia (2002): 78 điểm
Nolan kết thúc bộ ba phim về Người Dơi vào năm 2012 với The Dark Knight Rises (2012). Theo Guardian, Nolan đã chỉ đạo tác phẩm bằng sự tự tin, sử dụng những yếu tố anh hùng để làm tăng kịch tính cho câu chuyện. Christy Lemire của AP viết: "Nolan kết thúc loạt phim Batman của mình theo cách ngoạn mục, đầy tham vọng". The Dark Knight Rises là bộ phim thứ 13 cán mốc doanh thu một tỷ USD.
Insomnia (2002) làm lại từ phim Na Uy cùng tên năm 1997, lấy bối cảnh ở một thị trấn ở Alaska, theo chân hai thám tử điều tra vụ sát hại một cô gái tuổi teen. Sau khi hung thủ chứng kiến một vụ xả súng do một trong hai đặc vụ vô tình gây ra, hai bên vạch ra kế hoạch để tránh bị truy tố.
Tác phẩm nhận đánh giá tích cực từ khán giả, thu 113 triệu USD toàn cầu. Roger Ebert nói phim đưa ra những quan điểm và ý tưởng mới về các vấn đề đạo đức. "Nolan tái kiểm định lại các chất liệu cũ mà vẫn gây được ấn tượng", nhà phê bình phim viết. Tạp chí Time coi Insomnia là "tác phẩm kế nhiệm xứng đáng" cho Memento (2000), phim gây tiếng vang trước đó của Nolan.
Inception (2010) và Interstellar (2014): 74 điểm
Trong khi các tác phẩm khác của Nolan như Memento (2000), Insomnia (2002), The Prestige (2006) xây dựng các nghịch lý phức tạp về thời gian, không gian, những chiều kích, Inception (2010) tiến thêm một bước khi khám phá sự thao túng và biến dạng của cả ba yếu tố này.
Theo New York Post, Nolan làm mờ ranh giới giữa mơ và thực tại "đến nỗi Inception có thể là một kiệt tác đội lốt phim bom tấn mùa hè". Tác phẩm được đề cử phim hay nhất, thắng bốn giải về kỹ thuật ở Oscar 2011. Inception là một trong những phim không nhượng quyền thương mại có doanh thu cao nhất mọi thời, thu hơn 800 triệu USD toàn cầu.
Về phần Interstellar (2014), trang CineVue nhận xét tác phẩm có thể không hoàn hảo với người hâm mộ Nolan và giới phê bình, nhưng quá trình làm phim mang nhiều tham vọng "xứng đáng để ăn mừng". Phim giành giải Oscar 2015 ở mục Kỹ xảo hình ảnh xuất sắc.
Batman Begins (2005): 70 điểm
Đây là phần đầu tiên trong số ba tập phim về Người Dơi của Nolan, với Christian Bale thủ vai chính. Nhà phê bình Roger Ebert nói: "Bộ phim về Batman khiến tôi bớt chú trọng vào các pha hành động, tập trung hơn vào câu chuyện và nhân vật. Tác phẩm không đơn thuần chỉ để giải trí".
Batman Begins là phim có doanh thu cao thứ chín năm 2005 (373,6 triệu USD), được Viện phim Anh khen ngợi có chiều sâu tâm lý và tính phù hợp với thời đại, đồng thời là một trong những tác phẩm ảnh hưởng nhất trong những năm đầu thế kỷ 21.
Tenet (2020): 69 điểm
Tenet xoay quanh câu chuyện điệp viên không tên tự xưng The Protagonist (John David Washington), ngăn chặn âm mưu hủy diệt thế giới của ông trùm vũ khí người Nga Andrei Sator (Kenneth Branagh).
Đa phần khán giả sau khi xem mơ hồ về những giả thuyết khoa học được nêu trong phim. Nhiều người cho rằng Tenet "phức tạp và khó hiểu", kể cả khi fan của Christopher Nolan vốn đã quen với lối làm phim của ông. Tờ Chicago Sun-Times nhận định: "Tác phẩm chưa đạt đến sự vĩ đại của điện ảnh nhưng là ví dụ tiêu biểu để nhắc nhở chúng ta về sự thú vị khi xem phim trên màn ảnh rộng". Phim thắng giải Kỹ xảo hình ảnh xuất sắc ở Oscar năm 2021.
The Prestige (2006): 66 điểm
Tác phẩm chuyển thể từ tiểu thuyết của Christopher Priest, kể về hai pháp sư ở thế kỷ 19, Alfred Borden (Christian Bale) và Robert Angier (Hugh Jackman).
The Prestige được lòng khán giả, mang về 109 triệu USD với kinh phí 40 triệu USD, nhận hai đề cử Oscar năm 2007 cho Quay phim và Thiết kế sản xuất xuất sắc. Guardian nhận xét: "Tác phẩm có sự hấp dẫn, hồi hộp lẫn bí ẩn về đề tài trí tuệ và triết học".
Following (1998): 60 điểm
Tác phẩm đầu tay của Nolan thuộc thể loại tội phạm, giật gân. Nội dung kể về một nhà văn trẻ thất nghiệp (Jeremy Theobald) lần theo dấu vết của những người lạ khắp London, hy vọng họ cung cấp tư liệu cho cuốn tiểu thuyết đầu tay của anh. Tuy nhiên, chàng trai bị lôi kéo vào thế giới ngầm. Phim lấy cảm hứng từ sự cố căn hộ của đạo diễn ở London bị trộm đột nhập.
Hơn hai thập niên trước, các nhà phê bình bắt đầu công nhận tài năng của Nolan nhưng cảm thấy cốt truyện "bị nhạt". Cây bút Dennis Harvey của Variety nhận xét tác phẩm giải trí nhưng không phát huy hết giá trị nội dung mà đạo diễn muốn truyền tải.
Quế Chi (theo Metacritic)