"Canada phản đối những dự án bồi đắp đảo nhân tạo và xây dựng tiền đồn trên các khu vực tranh chấp vì mục đích quân sự", Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Sajjan phát biểu trước ủy ban đặc biệt của Hạ viện về vấn đề Trung Quốc hôm 12/4.
Sajjan sử dụng bài phát biểu mở đầu của mình để chỉ trích yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc trên các vùng biển quốc tế ở Biển Đông. "Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ đồng minh và đối tác của mình ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là khi phải đối mặt với các hành động đơn phương hủy hoại hòa bình và ổn định", ông nói.
Bộ Quốc phòng Canada xác nhận hộ vệ hạm HMCS Calgary của nước này đã đi qua vùng biển gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam hôm 29-30/3, khi thực hiện hải trình từ Brunei qua Biển Đông.
Ngoài vấn đề Biển Đông, ủy ban đặc biệt về vấn đề Trung Quốc của Hạ viện Canada cũng đề nghị Bộ trưởng Sajjan làm rõ thông tin nước này dọa cắt tài trợ cho Diễn đàn An ninh Quốc tế Halifax trước sức ép từ Bắc Kinh. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Canada từ chối bình luận về vấn đề này.
Tờ Politico trước đó đưa tin chính phủ Canada có thể cắt tài trợ cho diễn đàn an ninh được tổ chức hàng năm ở Halifax, do ban tổ chức định trao giải thưởng cho lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn.
Chuyến đi của hộ vệ hạm Canada qua Biển Đông diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc điều hơn 200 tàu tới neo đậu trái phép gần đảo Sinh Tồn Đông, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam từ hôm 7/3. Các tàu này trong nhiều ngày không đánh bắt dù thời tiết thuận lợi, sau đó chúng tỏa đi các khu vực khác trong quần đảo Trường Sa.
Cộng đồng quốc tế cũng gia tăng quan ngại trước trước sự hiện diện mà Philippines mô tả là "mang tính đe dọa" của đội tàu Trung Quốc. Nhiều nước, trong đó có Mỹ và Australia, bày tỏ lo ngại trước tình hình căng thẳng mới ở khu vực.
Trong cuộc họp báo ngày 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định hoạt động của các tàu Trung Quốc trong phạm vi lãnh hải của Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế.
Chuyến đi của chiến hạm Calgary có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Canada và Trung Quốc, vốn xấu đi sau vụ Giám đốc Tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu bị bắt tại sân bay Vancouver vào tháng 12/2018 theo yêu cầu của Mỹ. Trung Quốc sau đó bắt hai công dân Canada là Michael Kovrig và Michael Spavor, động thái được cho nhằm trả đũa vụ bắt Mạnh Vãn Chu, song Bắc Kinh phủ nhận.
Ngọc Ánh (Theo Canadian Press)