Tôi bán hàng trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada từ hồi đầu năm 2017. Thời đầu bán, tôi luôn đạt doanh số cao, thường lọt top 3 của ngành hàng mình kinh doanh, luôn có nhân viên của sàn chăm sóc tận tình. Vì những năm đầu, sàn đổ tiền vào rất nhiều, tung vô vàn voucher để lấy lòng khách hàng, còn nhân viên phụ trách cũng luôn lên deal giá tốt cho shop của tôi, với đủ các chương trình khuyến mãi, nào là freeship, nào là deal 1k...
Ví dụ, sản phẩm nhập 22.000 đồng tiền vốn, sàn cho tôi lời 1.000 đồng, và trợ giá 22.000 đồng để tôi bán sản phẩm giá 23.000 đồng. Một lần chạy deal freeship cũng bán được 1.000 - 2.000 sản phẩm, vậy có phải tôi lời được 1-2 triệu đồng dễ dàng không? Thực ra không phải vậy.
Tôi còn phải đóng gói và chuyển giao cho đơn vị vận chuyển. Nếu thuê ba người đóng 2.000 kiện hàng thì tôi đã mất chi phí khoảng 900.000 đồng rồi. Chưa kể tiền điện, nước, máy in và băng keo các thứ... thì lợi nhuận cuối cùng của tôi còn lại chỉ có 500.000 - 700.000 đồng, chứ không "thơm" như nhiều người nghĩ. Có thể lợi nhuận hơn đấy, nhưng đó là chưa tính tiền thuế phải nộp.
Trong ba năm từ 2018 đến 2020, tôi nhìn qua ngành hàng khác của Shopee, Lazada, nhất là ngành bỉm, sữa, tôi thấy các sàn tự bán luôn. Thế là tôi đoán ra tương lai của mình. Các nhà bán hàng thi nhau làm con thiêu thân cho sàn "đốt tiền". Khi sàn tạo được một lượng khách hàng trung thành về sản phẩm đó và có đơn đều đặn, họ sẽ ký hợp đồng thẳng với hãng sản xuất để phân phối và bán các sản phẩm chính hãng luôn. Và khi đó, các nhà bán lẻ như chúng tôi bị coi như con ghẻ.
>> Sập tiệm kinh doanh online vì 'tưởng không khó nhưng khó không tưởng'
Nhìn lại, tôi tự hỏi phải chăng mình đã và đang thực sự giúp sàn lớn mạnh bằng từng chén cơm của mình? Sau khi nhận ra điều đó, từ năm 2021 trở đi, tôi đã chán với mấy cái deal khuyến mại này và không còn tham gia vào các cuộc chạy đua về giá nữa. Năm 2022, tôi còn nhận các loại giấy báo về thuế ập đến, như đánh sập mọi ý chí kinh doanh của mình.
Có lẽ, cái ngày tôi bị cắt 30% hoa hồng cũng không còn xa. Cứ nhìn tổng các phí sàn thu là rõ: từ 2-3%, lên 7-8%, rồi lên 12-13%, tiếp tục 16-17% và sắp tới đây từ 1/4 sẽ là 22-23%. Có lẽ đây sẽ chỉ là chuyện sớm hay muộn mà thôi. Nhưng thách thức sẽ đi liền với cơ hội. Vì có sự chênh lệch giá giữa bán offline và bán online, khi nhỏ thì nhà bán hàng sẽ chấp nhận giảm lãi để có đơn, nhưng khi nhiều rồi thì nhà bán hàng gồng tới cỡ nào? Do đó, buộc họ phải tăng giá bán ở sàn lên. Khi đó, bán lẻ trực tiếp lại có đường sống.
Khi tôi tỉnh táo và rời khỏi sàn thương mại điện tử, thấy nhiều bạn mới chân ướt chân ráo lại nhảy vào thế chỗ mình. Giờ đây, sau hai, ba năm, tôi thấy họ bắt đầu ca cẩm vì chuyện ế ẩm, doanh thu chẳng được bao nhiêu. Còn tôi giờ ung dung bán hàng trực tiếp, không "vỗ béo" cho các sàn.
Tuần qua, Shopee, TikTok Shop thông báo áp dụng tăng phí sàn với các nhà bán hàng kể từ 1/4. TikTok Shop gọi là "phí hoa hồng", tăng từ 1-3% lên 1-4% với gian hàng thông thường (shop thường) và 1-5,78% lên 1,21-7,7% với gian hàng chính hãng (shop mall).
Trong khi đó, các điều chỉnh của Shopee áp dụng với shop thường, với phí sàn tối đa - gọi là phí cố định - từ 4% lên mức cao nhất 10%. Hầu hết ngành hàng hiện chịu phí 3-4% sẽ thành 7-9% từ tháng sau. Ngoài ra, Shopee còn ngừng cung cấp miễn phí một số gói hỗ trợ nhà bán khác liên quan, thu phí cố định vận chuyển trả hàng.
- Thế 'cửa dưới' của người mua hàng online
- Thế khó của người bán hàng online nếu bị truy thu thuế
- 'Thu nhập tăng chục lần sau nghỉ việc để bán hàng online'
- Không bỏ việc lương bốn triệu để bán hàng online
- 'Những người bán hàng online bị kỳ thị'
- Tôi cạch mặt các shop bán hàng online yêu cầu 'inbox hỏi giá'