"Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN sẽ xem xét về một số đề nghị thiết lập quan hệ của một số đối tác mới trong Hội nghị tuần này", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam, nói trong họp báo ngày 7/9 tại Hà Nội về Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) và các hội nghị liên quan diễn ra từ 9/9 đến 12/9.
Theo ông Dũng, khi vai trò và vị thế của ASEAN ngày càng tăng cao, Hiệp hội nhận được nhiều lời đề nghị thiết lập quan hệ đối tác ở ba cấp độ gồm quan hệ đối tác đối thoại đầy đủ, quan hệ đối tác đối thoại về các lĩnh vực và quan hệ đối tác phát triển.
Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng trong họp báo chiều 7/9 tại Hà Nội. Ảnh: Giang Huy.
Gần nhất, ASEAN nhận được đề nghị của Anh về đối tác đối thoại đầy đủ, của Pháp, Italy về đối tác phát triển, của Morocco, UAE về đối tác đối thoại theo lĩnh vực, của Cuba, Colombia về đề nghị gia nhập Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC).
Theo tiến trình, Ban Thư ký ASEAN giúp cho các nước ASEAN đánh giá các đối tác, lợi ích cho hai bên khi các nước này hợp tác với Hiệp hội. Sau đó cấp SOM sẽ xem xét và sẽ trình lên AMM 53.
AMM 53 và các hội nghị liên quan sẽ diễn ra theo hình thức trực tuyến, với sự tham dự của ngoại trưởng các nước ASEAN và các đối tác như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, EU, Canada, Australia, New Zealand.
Thứ trưởng Dũng cho biết AMM 53 cũng dự kiến bàn về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), khi việc đàm phán bị đình trệ do ảnh hưởng của Covid-19. ASEAN và Trung Quốc đều thấy rằng việc thảo luận nội dung khó thực hiện bằng hình thức trực tuyến. "Hy vọng việc này sẽ sớm diễn ra", ông Dũng nói.
COC là văn bản mà ASEAN đàm phán với Trung Quốc từ 2002, nhằm hướng tới xây dựng các quy tắc mang tính ràng buộc trên Biển Đông. Cuộc họp về COC gần đây nhất là vào tháng 10/2019 tại Đà Lạt. Khi đó ASEAN và Trung Quốc nhất trí chuẩn bị thực hiện vòng đọc lần hai văn bản dự thảo COC.
Thứ trưởng Dũng cho biết ASEAN và Trung Quốc gần đây có một số cuộc họp ở cấp làm việc, nhưng chủ yếu bàn cách nối lại đàm phán mà không đi sâu vào nội dung. Hai bên trước đó thống nhất sẽ có ít nhất ba vòng đọc của COC. Văn bản này cũng sẽ được thảo luận tại hội nghị AMM 53.
"COC là ưu tiên của ASEAN và Trung Quốc nên hội nghị AMM 53 sẽ bàn vấn đề này", ông Dũng nói.
Ông Dũng cho hay AMM 53 là một trong những chuỗi hội nghị quan trọng nhất của ASEAN, được tổ chức trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp bởi cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn; căng thẳng gia tăng ở một số điểm nóng, làn sóng Covid-19 mới xuất hiện, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế xã hội của các thành viên ASEAN.
Chuỗi sự kiện sẽ có khoảng 20 hội nghị, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 27, Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 10. 27 đoàn từ 4 châu lục sẽ tham dự. Việc tổ chức lịch họp là một thách thức lớn cho Việt Nam trên vai trò chủ tịch do sự khác biệt về múi giờ. Đại diện các nước còn dự kiến bàn một số vấn đề chung cùng quan tâm, hợp tác ứng phó Covid-19, Quỹ ứng phó của ASEAN, điều khoản tham chiếu kho vật tư dự trữ khu vực, tầm nhìn ASEAN sau 2025.