Có khá nhiều quan điểm trái chiều về việc sử dụng tiếng Anh xen tiếng Việt. Tôi xin công nhận rằng trong một số trường hợp thì chêm từ tiếng Anh hay tiếng nước ngoài là cần thiết, bởi vì các khái niệm hay đồ vật đó được phát minh ở nước ngoài hay có ở nước ngoài trước khi du nhập sang Việt Nam. Ví dụ là axit, bazơ, cacao, internet. Ngay cả từ Việt cũng được du nhập sang các nước khác như phở (pho), bánh mì (banh mi).
Tuy vậy sử dụng tiếng Anh lẫn vào trong tiếng Việt trong những ngữ cảnh bình thường mà tiếng Việt thừa sức diễn tả có thể gây ra những hậu quả không ngờ cho việc học tiếng Anh.
Những hậu quả này rất nghiêm trọng về lâu về dài và khiến cho việc học tiếng Anh của bạn gặp nhiều khó khăn. Sản phẩm sau cùng là những người này sẽ nói tiếng Anh theo kiểu tiếng Việt và người bản xứ sẽ không hiểu nổi.
Trước hết là cách chêm tiếng Anh sẽ ảnh hưởng tới khả năng dùng tiếng Anh đúng văn phạm. Một câu hơi bị phổ biến như "Anh order món gì?" nghe có vẻ vô hại nhưng trong ngữ cảnh tiếng Anh không ai dùng từ "order" như vậy cả. Thay vào đó bạn phải nói "What woud you like to order?". Hậu quả là nếu bạn dùng quen như vậy bạn sẽ biết chữ "order" nghĩa là gì nhưng lại không quen dùng nguyên câu tiếng Anh.
Tiếng Anh có đặc thù về mạo từ (a, the) và giới từ (to, in, with...). Tiếng Việt không có mạo từ và giới từ ít và rất khác so với tiếng Anh, lỗi thường gặp nhất của người Việt khi nói tiếng Anh là nói thiếu mạo từ vào giới từ.
Việc dùng tiếng Anh chêm vào tiếng Việt khiến vấn đề càng ăn sâu vào đầu óc người dùng. Vì vậy tôi nghe chị họ của tôi nói nguyên câu tiếng Anh là "Thank you for honey" khi chị ấy vừa được cô em dâu người Mỹ tặng một chai mật ong.
>> Nói tiếng Việt xen tiếng Anh: 'Thích thể hiện' hay luyện tập ngoại ngữ?
Nghĩ lại khá buồn cười, vì nếu cảm ơn việc được tặng mật ong thì phải là "Thank you for the honey", còn không thì phải nói là "Thank you, honey" tức là "Cảm ơn em yêu". Xin nói thêm là trong tập quán người Mỹ thì người trong gia đình cũng có thể gọi em út hay con cháu là "honey".
Một vấn đề khác của người Việt khi nói tiếng Anh là nguyên câu nói cứ ngang như nhau. Ai chịu khó để ý so sánh người Việt và người bản xứ nói tiếng Anh sẽ thấy ngay điều này. Tiếng Anh không có dấu như tiếng Việt, thay vào đó họ dùng âm nhấn trong mỗi từ và cách lên xuống giọng tùy theo ngữ cảnh để diễn đạt ý nghĩa.
Khi bạn chêm tiếng Anh vào giữa câu tiếng Việt thì bạn sẽ phát âm từ đó với dấu ngang, vì khi đó nó được sử dụng như từ đơn lẻ. Nếu bạn nói "Như vậy là fair rồi" thì chữ "fair" sẽ buộc phải được phát âm với âm ngang. Câu tương ứng trong tiếng Anh là "That's fair enough", bạn nói đúng âm điệu thì phải chữ fair phải lên giọng như có dấu sắc, còn âm "e" (phát âm là /i/) trong "enough" thì phải xuống giọng như có dấu huyền, trong khi phát âm riêng chữ "enough" thì âm "i" dấu ngang. Cách nói chêm này vì vậy gây ảnh hưởng tới việc học nói đúng cách lên xuống giọng trong tiếng Anh về lâu về dài.
Đó là chưa kể tới chuyện nối âm trong khi nói tiếng Anh. Trong câu kể trên bạn phải nối chữ fair với enough. Cuối cùng là cụm từ đó phải phát âm là "fé-rì-nấf"(xin thông cảm vì bàn phím của tôi không đánh được các âm trong ngữ âm). Khi bạn dùng chữ fair trong câu tiếng Việt như trên thì bạn đâu có nhớ được cách lên xuống giọng hay nối âm khi nói nguyên câu tiếng Anh.
Còn một vấn đề nữa khi dùng tiếng Anh chêm tiếng Việt, là nó ảnh hưởng tới giọng phát âm tiếng Anh, vốn là giọng mũi. Người bản xứ nói tiếng Anh bằng cách phát âm trong khoang miệng và đẩy khí về vùng mũi, từ chuyên môn gọi là "resonance". Bạn để ý sẽ thấy người bản xứ nói tiếng Anh sẽ có âm "xì xào". Tiếng Việt chủ yếu dùng âm ở cổ và mỗi âm đều tách biệt. Bạn dùng tiếng Anh trong câu tiếng Việt sẽ càng gây ra thói quen nói từ tiếng Anh bằng giọng cổ, bởi chuyển từ giọng cổ sang giọng mũi từ từ này sang từ kia liên tục rất khó.
Việc chêm tiếng Anh khi dùng tiếng Việt như vậy sẽ gây hại cho việc học nói tiếng Anh. Tôi xin không bàn thêm về việc dùng tiếng Anh kiểu đó có tôn trọng người khác hay có giúp giao tiếp dễ dàng hơn không, nhưng cứ làm như vậy thì khả năng học tiếng Anh của bạn sẽ bị ảnh hưởng.
Nếu bạn thực sự muốn phát triển tiếng Anh thì nên tập nói nguyên câu tiếng Anh và học cách lên xuống giọng cũng như cách nối âm các từ trong một câu. Học tiếng Anh là một quá trình lâu dài nhưng những thói quen xấu có thể cho ra những sản phẩm lỗi không dùng được. Chêm từ tiếng Anh khi nói tiếng Việt là một thói quen xấu như vậy.
Vì sao tôi lại nói thế? Vì chính tôi đã từng chêm như vậy, đã đi ra nước ngoài định cư và học hết bậc hậu đại học bằng tiếng Anh. Tôi đã phải thuê thầy dạy kèm suốt mấy năm để chỉnh sửa giọng học từ Việt Nam, bây giờ đã bỏ hết mấy thói quen độc hại đó.
>> Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.
