Xuân, cá và hoa

Cá mackereel ở Hà Lan giống cá nục ở nhà. Ảnh: 123rf

23 Tết là lúc hai vợ chồng bắt đầu nhớ đĩa kẹo "thèo lèo cứt chuột" mẹ cúng đưa ông Táo về trời, nhớ bánh Tét nóng hổi thơm mùi lá chuối ngoại gói, nhớ củ kiệu, dưa món giòn tan, nhớ mứt me, mứt gừng chị làm vừa giòn vừa ngọt. Nhớ mai, lan, cúc, trúc, vạn thọ, mào gà tưng bừng khoe sắc ở đường hoa Nguyễn Huệ.

Nhớ Sài Gòn tất bật những ngày cuối năm khi hai vợ chồng chạy ngược chạy xuôi đi biếu quà Tết giúp cha mẹ hai bên. Nhớ giây phút giao thừa, hai đứa nắm tay nín thở nhìn pháo bông, cầu nguyện cho năm mới an bình, hạnh phúc. Nhớ luôn cả không khí vắng lặng, yên ắng của Sài Gòn ngày mùng một khi người dân tứ xứ đã đổ về quê ăn Tết.

Chừng hai tuần trước, trên giường, khi mí mắt nặng trĩu, vợ nghe chồng buông câu thở dài “Ở đây buồn quá muội muội ha!” (Từ khi quen nhau thời đại học, hai vợ chồng luôn xưng huynh muội như trong kiếm hiệp). Vợ ngồi bật dậy, trong bóng đêm thấy mình bấn loạn. Vợ biết chồng hy sinh cho sự nghiệp của vợ nhưng hồ nghi tự hỏi, có phải hai đứa đã quyết định sai lầm khi chồng bỏ công việc theo vợ?

Vợ được công ty là hãng tàu của Đan Mạch đưa đi làm việc ở nước ngoài 3 năm. Chồng thương vợ, đi theo, vừa để thỏa chí tang bồng, vừa được tiếng vợ chồng “đói no ấm lạnh” có nhau.

Đến Hà Lan, sau mấy tháng bù đầu tóc rối thuê nhà, thuê cửa, dọn đồ đạc vào nhà mới rồi háo hức du lịch thăm thú cảnh đẹp của một loạt thành phố lớn The Hague, Amsterdam, Paris, Berlin, Cologne, Vienna, Venice, Rome, Florence, Antwerp, Brussel, hai vợ chồng bắt đầu thấm thía nỗi buồn tha hương.

Rotterdam không nhan nhản các tiệm phở như ở Mỹ, cũng tuyệt không có mùi thức ăn Việt ở bất kỳ góc nào của thành phố. Cả Rotterdam chỉ có vài ba siêu thị của người Hoa, thức ăn Việt chỉ có mỗi món chả giò đã được “Âu hóa” bán chung với xúc xích, khoai tây chiên trên những xe đẩy di động.

Rotterdam cũng không có nhiều gia vị, vật liệu để chế biến những món ăn thuần Việt. Rotterdam càng không có nhà sách Việt, không có trung tâm văn hóa tranh ảnh, sách vở, nhạc Việt. Hai vợ chồng thèm đồ ăn Việt, thèm văn hóa Việt đến nao lòng.

Suốt đêm vợ trằn trọc, lăn qua lăn lại trên giường, chắc dư âm của cuộc trò chuyện gần đây với cô Giáng Hương làm chồng nẫu ruột. Cô Giáng Hương là thuyền nhân Việt Nam sang định cư tại Hà Lan cuối những năm 70. Khi vợ than vãn không tìm đâu ra người Việt sau 6 tháng ở Hà Lan, hai vợ chồng được người hàng xóm Hà Lan tốt bụng giới thiệu cho gia đình cô Giáng Hương.

Trong 30 năm sống ở quê nhà, vợ chưa bao giờ hình dung có lúc mình sẽ thèm nghe tiếng nước mình đến vậy. Cô Giáng Hương ngây thơ hỏi lại khi nghe chồng kể chuyện: “Ồ vậy ạ, chồng mà đi theo vợ à? Không sợ bị thiên hạ chê là bám váy vợ sao?”. Vợ nhìn mặt chồng đang tối sầm lại, nói nhỏ: “Thôi kệ, đời có người này người khác, đâu phải ai cũng như thế, huynh!”.

Nhưng mặt chồng như có mây phủ, buồn rười rượi. Dường như chồng đã mất hết niềm tin vào cuộc sống, sau những lần xin việc bị từ chối, sau những lần phỏng vấn được nhận, rồi lại bị gạt ra vì không có giấy phép lao động, bởi không ông chủ nào có thể chứng minh với chính phủ Hà Lan, thuê một kỹ sư người Việt tốt hơn nhiều so với thuê dân bản xứ. Chồng dần dần trở thành cái bóng lặng lẽ trong nhà, ngoài những giờ học tiếng Hà Lan ở trường, lại dọn dẹp, lại nấu ăn, lại lên mạng tìm việc.

Sáng 24 Tết vợ được nghỉ bù. Hai vợ chồng đi biển đổi gió cho vơi bớt nỗi nhớ Tết. Đang ngắm những chú hải âu dạn dĩ sà xuống bãi biển tìm thức ăn, vợ nghe chồng reo lên vui sướng “Muội ơi, lại xem có người câu được mấy chục con cá một lúc nè”. Vợ theo chồng chạy ào lại, nhìn gần hai chục con cá mackerel (giống cá nục Saba ở nhà) tươi xanh, dài bằng bắp tay người lớn, treo lủng lẳng trên cần câu của người đàn ông châu Á, thán phục “Chà, ông này câu giỏi quá!”, chồng cũng tán thưởng “Ở đây toàn cá to muội ơi!”.

Chợt hai vợ chồng nghe tiếng nói cất lên “Ăn cá không hai đứa? Đem về ăn đi - thứ tiếng Việt rõ ràng, không lai tạp, âm hưởng vô cùng ấm áp. Hai vợ chồng ngạc nhiên một giây rồi ôm chầm lấy nhau trước người đàn ông lạ. Vợ nhìn vào mắt chồng: “Tìm được rồi, tìm được rồi”. Chồng: “Ủa, chú người Việt hả?”. Người kia đáp: “Ừa, chú dân Nha Trang”, chồng phấn khởi: “Cháu cũng ở gần đó, cháu dân… Đà Lạt”.

Cành đào và bánh chưng của hai vợ chồng. Ảnh:  tác giả cung cấp

Cả buổi chiều hai vợ chồng ngồi bệt trên gành đá như hai đứa trẻ đi lạc vừa tìm thấy mẹ, nhìn chú Lân thong thả câu cá. Chồng nói thao thao bất tuyệt, nói như chưa bao giờ được nói, sau những tháng ngày không sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình với ai khác (ngoài vợ).

Gia đình Chú Lân cũng định cư ở Hà Lan hơn 30 năm và chú chỉ đi câu những khi rảnh rỗi. Chú gọi điện cho vợ là cô Lý, ra bãi biển đón hai vợ chồng về nhà, giới thiệu với cả gia đình, dòng họ, bạn bè và con cái.

Thế là những ngày giáp Tết, sau khi vợ đi làm về, hai vợ chồng lại đón xe buýt đến nhà cô chú Lân. Chồng phụ cô chú làm bánh chưng, trong khi vợ học cách nướng cá mackereel cuốn bánh tráng. Cô chú Lân chỉ bảo hai đứa cách làm mứt từ những quả đào, quả mận xứ người.

Cô chú chở hai đứa đi mua thịt gà, trứng gà tươi ở trang trại ăn Tết, rồi vào rừng, tìm cành hoa mận hoa đào dại để làm hoa trưng Tết. Chú Lân dạy chồng cách câu thế nào để nhiều cá cắn mồi, cô Lý lại dạy vợ tìm đầu gà mắc vào dây cước rồi cho vào gành đá để câu cua, nấu bún riêu. Mỗi ngày chúng ta đều có một niềm vui.  

Nhìn vẻ hân hoan trở lại trên gương mặt chồng, vợ cảm thấy hết sức ấm lòng. Trước khi rời đất mẹ, chúng ta đã từng tràn trề niềm tin vào cuộc sống tươi đẹp. Khi đi khỏi quê hương, chúng ta lại hoài nghi vào quyết định của chính mình. Chúng ta cũng từng day dứt, tuyệt vọng về sự thù hận, nỗi nghi kỵ, lòng ganh ghét của con người.

Nhưng vào lúc giao thừa, khi trời đất chuyển mình giữa năm cũ và năm mới, trong âm thanh giòn giã của phong pháo đại chồng cùng chú Lân đốt lên, nhìn mọi người xung quanh ấm áp chuyền cho nhau cái bắt tay, nụ cười và cái ôm hôn siết chặt chúc mừng năm mới, vợ biết rõ một điều: niềm tin vào lòng tốt của con người trong chúng ta sẽ không bao giờ vơi cạn.

Thái An