Chị Hà Anh, quận 2, TP HCM vẫn chưa quên được lần "chết đi sống lại" của chồng mình. Giặt quần áo xong, chị nhờ anh phơi quần áo ướt trên dây sắt giăng trước sân nhà. Dây sắt vô tình bị chập điện từ đường dây trước nhà, anh bị điện giật. "Lúc đó tôi hoảng loạn, không biết xử lý như thế nào, chỉ kịp hô hoán kêu cứu. May mà có người hàng xóm sơ cứu kịp thời rồi chuyển vào bệnh viện chứ không là anh ấy chết rồi", chị kể lại.
Bác sĩ Tô Vĩnh Ninh, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết, bệnh viện từng tiếp nhận khá nhiều trường hợp bị điện giật, chủ yếu là thợ sửa điện, thợ sơn, thợ hàn, những người làm những công việc liên quan đến thiết bị điện...Cũng có khá nhiều trường hợp tai nạn khi sửa chữa điện tại nhà, thậm chí khi sửa bồn chứa nước trong nhà.
Khi sửa những vật dụng có điện khác, thông thường mọi người ngắt cầu dao rồi mới tiến hành sửa. Còn sửa bồn nước, nhiều người thường quên rằng bồn nước trên mái nhà cũng có gắn điện, quên ngắt cầu dao thì có thể bị giật điện khá nguy hiểm.
Ngoài ra, khá nhiều trường hợp bị điện giật còn do phơi quần áo ướt lên dây sắt có dẫn điện, chạm phải dây điện rơi xuống đường, xuống vùng có nước, những người đi châm cá bằng điện, bẫy chuột bằng điện... Nhiều trường hợp cấp cứu nạn nhân là trẻ nhỏ, do ổ cắm điện trong gia đình để quá thấp, các thiết bị điện bị nhiễu, trẻ vô tình chạm phải.
Cần nhanh chóng tiến hành nhấn tim và hà hơi thổi ngạt với trường hợp nạn nhân ngưng thở. Ảnh minh họa: hongngoc
Theo bác sĩ Vĩnh Ninh, mối nguy hiểm của điện giật phụ thuộc vào mức điện thế của dòng điện, dòng điện xoay chiều hay một chiều. Với cường độ dòng điện dưới 30 mA sẽ không ảnh hưởng gì nhiều, dưới 80 mA sẽ gây giật nhẹ, từ 80 đến 300 mA sẽ gây nguy hiểm. Bên cạnh đó là các yếu tố như dòng điện truyền qua cơ thể như thế nào, thời gian tiếp xúc dòng điện và điện trở của mô tiếp xúc. Với những mô xương, do điện trở cao nên ít nguy hiểm hơn, với mô da, đặc biệt là da ẩm ướt, điện trở càng thấp thì mức độ nguy hiểm càng cao.
Thông thường, điện giật sẽ dẫn đến 2 thương tổn là bỏng và ảnh hưởng đến các mô bên trong. Bỏng gồm có bỏng nhiệt gây hoại tử và bỏng gây rối loạn các cơ quan trong cơ thể, xáo trộn sinh lý, dẫn đến nguy cơ: suy hô hấp, suy tim, ngưng thở. Tùy từng mức độ, nạn nhân có thể ngất rồi tỉnh lại, cũng có thể ngất rồi sau đó ngưng tim, ngưng thở, nếu không sơ cứu kịp thời dễ dẫn đến tử vong.
Ngoài ra, điện giật còn gây cứng cơ dẫn đến gãy xương hoặc các cơ của cơ thể bị co giật mạnh, làm người bắn ra, nếu đang ở trên cao có thể bị rơi xuống gây chấn thương. Nhiều trường hợp nạn nhân bị điện giật, người dính vào dây điện, khi bị ngắt cầu dao điện thì nạn nhân buông tay té ngã có thể dẫn đến những chấn thương cơ thể.
Người bị điện giật phải được cấp cứu kịp thời và đúng phương pháp. Trước tiên cần lập tức ngắt nguồn điện, tách nạn nhân ra khỏi dòng điện. Nếu không biết cầu dao điện ở dâu thì cần dùng kìm cắt dây điện hoặc dùng vật dụng khô (nên dùng gậy nhựa hoặc gỗ khô, tránh dùng vật dụng bằng kim loại) gạt dây điện ra. Nạn nhân đang ở nơi có nhiều nước thì cần đưa ra khỏi vùng nước. Cần ủ ấm, tránh để cho nạn nhân bị lạnh. Việc giữ thân nhiệt cho nạn nhân là rất quan trọng, nhất là với thời tiết lạnh.
Tuyệt đối không vì hoảng loạn mà sờ vào người bị điện giật khi chưa ngắt điện. Bản thân người sơ cứu cũng không được dùng tay không mà nên mang găng tay cao su hay quấn bao nilon, vải khô, đi dép khô, đứng ở nơi khô ráo khi ngắt nguồn điện.
"Nhiều trường hợp bệnh nhân ngất đi, tỉnh lại vẫn có thể có biến chứng trong vài ngày sau. Do đó sau khi bệnh nhân bị ngất, tốt nhất vẫn nên đưa vào bệnh viện kiểm tra và theo dõi, những trường hợp hơi mất ý thức cũng cần cẩn trọng", bác sĩ Ninh lưu ý.
Trường hợp nạn nhân đã ngừng thở, ngưng tim, nếu tích cực hô hấp nhân tạo kịp thời và đúng cách trong những phút đầu tiên thì đa số có thể được cứu sống. Không ít người, do không được sơ cứu đã tử vong trong thời gian đợi xe cấp cứu đến.
Trong lúc này, cần tiến hành hồi sức cấp cứu bằng cách hà hơi thở ngạt và nhấn tim. Nên để tay giữa ngực bệnh nhân, giữ bằng ức bàn tay, nhấn tim liên tục khoảng 100 lần một phút, liên tục không được dừng lại cho đến khi bệnh nhân thở trở lại được. Trong khi nhấn tìm cần kết hợp hà hơi thổi ngạt khoảng 7-8 lần mỗi phút, tức là cứ trung bình nhấn tim khoảng 30 lần thì hà hơi thổi ngạt 2 lần. Cứ kiên trì như vậy cho đến khi bệnh nhân có dấu hiệu thở trở lại.
Cần lưu ý, khi tiến hành sơ cứu nhấn tim và hà hơi thổi ngạt, phải đặt nạn nhân ở nơi thoáng đãng, trên nền cứng, việc đặt trên giường có độ lún, chẳng hạn như giường đệm lò xo sẽ làm cho việc nhấn tim không có tác dụng.
Bác sĩ Ninh cho biết, nhiều người có thắc mắc không biết nạn nhân nằm mê man bất tỉnh như thế là đã ngưng tim, ngưng thở chưa và có cần sơ cứu hay không. Trong trường hợp này thì vẫn hà hơi, thổi ngạt và nhấn tim như thường. Nếu có phản xạ thở thì nạn nhân sẽ có phản ứng lại như gạt tay ra.
Có nhiều trường hợp khi thấy nạn nhân bị bỏng, người nhà tạt nước vào, da dính nước sẽ có điện trở giảm đến 10-15 lần, khiến cho thương tổn nặng nề hơn. Ngoài ra, cần tránh áp dụng các biện pháp như cạo gió, xoa dầu, những điều này chỉ càng làm mất thời gian trong việc cấp cứu.
Để đề phòng điện giật, cần tuân thủ các quy tắc sử dụng điện an toàn. Phải lưu ý, ngắt nguồn điện khi sửa điện, các ổ cắm điện, thiết bị điện cần để xa tầm với của trẻ em.
Lê Phương