Cuộc điều tra của cảnh sát bắt đầu từ cuộc gọi vào lúc nửa đêm 12/7/2002 khi Byron Kinamore báo vợ là Pamela Kinamore, 44 tuổi, bị mất tích. Theo đó, khi về nhà tại thành phố Baton Rouge, bang Louisiana, Byron thấy cửa trước mở toang, chìa khóa vẫn nằm trong ổ, cửa không có dấu hiệu bị phá, bồn tắm đầy nước.
Cuộc tìm kiếm diễn ra trong bốn ngày thì kết thúc với việc phát hiện thi thể của Pamela ở đầm lầy cách nhà 60 km, bên cạnh là một đoạn dây điện thoại. Cảnh sát kết luận Pamela bị tấn công tình dục rồi bị đâm chết. Thời điểm tử vong được xác định là ngày 12/7/2002, cùng ngày mất tích. Cũng trong cuộc khám nghiệm, chuyên gia thu được mẫu ADN của hung thủ. Ngay lập tức, cảnh sát đối chiếu với hệ thống dữ liệu tội phạm nhưng không có kết quả.
Tuy nhiên, mẫu ADN của hung thủ sát hại Pamela lại trùng khớp với ADN của hung thủ trong hai vụ án mạng diễn ra vài tháng trước với cùng thủ đoạn.
Trong cả ba vụ án, hung thủ đều lấy đi chiếc điện thoại ở nhà nạn nhân hoặc dùng dây điện thoại để khống chế nạn nhân. Hiện trường cũng không có dấu hiệu dùng vũ lực đột nhập. Điều tra viên nhận định hung thủ có thể đã gõ cửa xin gọi điện nhờ rồi gây án. Quá trình tìm kiếm dấu vân tay tại hiện trường các vụ án không cho kết quả vì hung thủ đã cẩn thận xóa sạch dấu vết.
Lúc này, một nhân chứng gọi điện cho biết đã nhìn thấy Pamela trên chiếc xe bán tải màu trắng vào đêm vụ mất tích xảy ra, cách nơi thi thể cô được tìm thấy chỉ một dặm. Lái xe là người đàn ông trẻ tuổi, da trắng.
Theo lời kể của nhân chứng, cảnh sát tập trung rà soát đối tượng đàn ông da trắng sở hữu xe bán tải trắng. Tuy nhiên, có đến 35.000 chiếc xe bán tải trắng được đăng ký tại thành phố Baton Rouge, bang Louisiana nên việc này không mấy khả thi.
Vài tháng sau, kẻ giết người hàng loạt tiếp tục ra tay, nạn nhân thứ tư là cô gái trẻ đi thăm mộ mẹ, thi thể của cô được tìm thấy cách nghĩa trang 26 dặm. Trong vụ án này, một nhân chứng cũng cho biết đã thấy người đàn ông da trắng lái xe bán tải trắng gần hiện trường, tương tự báo cáo của nhân chứng trong vụ án Pamela.
Chưa dừng lại, kẻ sát nhân tiếp tục gây án với nạn nhân thứ năm, một cô gái trẻ đang theo học tiến sĩ. Thi thể nạn nhân này cũng được tìm thấy ở khu vực gần nơi thi thể Pamela bị vứt bỏ. Xét nghiệm ADN cho thấy hung thủ gây ra 5 vụ án mạng là cùng một người.
Với tính chất nghiêm trọng của vụ án, FBI vào cuộc điều tra. Cảnh sát liên bang cho rằng hung thủ nhiều khả năng là kẻ mang tư tưởng phản xã hội và có mức thu nhập dưới trung bình.
Kết hợp với lời khai của các nhân chứng, cảnh sát thu thập mẫu ADN của hơn 1.000 nam giới da trắng, tuổi 20- 40, hầu hết từng có tiền án, nhưng không cho kết quả trùng khớp.
Đây cũng là lúc chuyên gia sinh học phân tử Tony Frudakis chủ động liên lạc với cảnh sát và cảnh báo rằng lời khai nhân chứng và kết quả phân tích hành vi tội phạm không phải lúc nào cũng chính xác. Ông đề nghị giúp đỡ cảnh sát bằng cách thực hiện phương pháp xét nghiệm ADN hoàn toàn mới và cam đoan có thể chỉ ra được đặc điểm ngoại hình của kẻ giết người.
Loại xét nghiệm mà chuyên gia Frudakis đề xuất sẽ sử dụng bộ 176 chỉ thị di truyền, tức tập hợp gồm những đoạn ADN có thể tiết lộ thông tin quan trọng nhất về ngoại hình con người. Bằng việc đối chiếu ADN cần xác định với bộ chỉ thị di truyền trên, người xét nghiệm có thể chỉ ra người mang ADN có bao nhiêu phần trăm huyết thống thuộc gốc Phi, gốc Ấn-Âu, gốc Mỹ hoặc gốc Á.
Do chưa tin tưởng, cảnh sát gửi cho Frudakis 20 mẫu ADN để thử xác định chủng tộc. Kết quả Frudakis xác định đúng nguồn gốc của mọi mẫu.
Sau khi được FBI đồng ý cho thực hiện thí nghiệm, Frudakis xác định kẻ giết người không phải người da trắng, mà 85% là gốc Phi. Kết quả xét nghiệm khiến cảnh sát nhận ra hai nhân chứng có thể đã lầm, hướng điều tra thay đổi hoàn toàn.
Rà soát lại các tin báo tội phạm cùng ngày Pamela bị sát hại, điều tra viên thấy có báo cáo về sự việc một thanh niên da màu vờ gõ cửa xin gọi điện nhờ, nhưng sau đó tấn công cô chủ nhà tên Dianne Alexander bằng chính đoạn dây điện thoại cố định bị giật đứt. Rất may, người con trai về nhà kịp lúc nên không có án mạng xảy ra, kẻ đột nhập tẩu thoát cùng với đoạn dây điện thoại.
Đối chiếu dưới kính hiển vi, kỹ thuật viên xác định đoạn dây điện thoại kẻ đột nhập lấy cắp từ nhà Dianne chính là đoạn dây thu được cạnh thi thể Pamela.
Cảnh sát ghép đoạn dây điện thoại tìm thấy cạnh thi thể Pamela và phần còn lại ở nhà Dianne cho thấy sự trùng khớp hoàn toàn. Ảnh: Filmrise.
Dianne được cảnh sát mời đến trụ sở để nhận diện nghi phạm, cô chỉ ra người đã tấn công mình là Derrick Todd Lee, 34 tuổi, từng bị bắt vì tội trộm cắp, theo dõi, và nhìn trộm phụ nữ.
ADN của Derrick ngay lập tức được gửi đến phòng thí nghiệm, kết quả chỉ ra rằng Derrick là hung thủ của cả 5 vụ án mạng.
Công tố viên cáo buộc Derrick theo dõi nạn nhân nên biết khi nào họ ở nhà một mình. Hắn ta gõ cửa, xin gọi nhờ điện thoại. Một khi vào được nhà, Derrick giật đứt dây điện thoại để khống chế nạn nhân, cưỡng bức sau đó giết hại họ.
Tại tòa, Dianne, người may mắn sống sót, làm chứng rằng Derrick chính là người đã khống chế và cố ý giết cô. ADN từ mồ hôi của Derrick cũng được tìm thấy trên áo khoác ngoài của Dianne.
Với chứng cứ không thể chối cãi, Derrick bị buộc tội Giết người cấp độ I, chịu án tử hình vào năm 2004. Tuy nhiên, hắn ta chết vì lên cơn đau tim khi đang chờ thi hành án vào năm 2016.
Derrick Todd Lee xuất hiện tại tòa vào năm 2003. Ảnh: AP.
Đây cũng là vụ án đầu tiên tại Mỹ ứng dụng công nghệ đia lý sinh học. Hiện công nghệ này có thể chỉ ra nguồn gốc của người mang ADN với độ chính xác tới 99%, thậm chí có thể dự đoán màu mắt với độ chính xác 92%.
Bảo Trung (Theo Wired)