Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 26/10 cho biết họ đã duyệt bán 100 hệ thống phòng thủ bờ biển Harpoon cùng 400 tên lửa, xe vận chuyển, radar và hệ thống hỗ trợ trị giá 2,37 tỷ USD. Đây là thương vụ vũ khí thứ hai được thông qua thứ hai trong tuần và là hợp đồng thứ chín giữa Mỹ với đảo Đài Loan trong nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump.
Giới quan sát cho rằng những hệ thống tên lửa được Mỹ duyệt bán sẽ giúp Đài Loan tăng đáng kể khả năng phòng thủ bờ biển và chống lại bất cứ cuộc tấn công đổ bộ tiềm tàng nào từ quân đội Trung Quốc đại lục (PLA), trong bối cảnh quan hệ hai bờ eo biển ngày càng căng thẳng.
Trong cuộc họp báo ngày 27/10, phó lãnh đạo cơ quan phòng vệ Đài Loan Trương Triết Bình cho biết số tên lửa đặt mua từ Mỹ sẽ giúp hòn đảo đạt mục tiêu có khả năng "xóa sổ một nửa lực lượng tấn công vào năm 2025". "Chúng tôi hy vọng sẽ tăng số lượng tên lửa để nâng cao năng lực phòng thủ của mình", ông Trương nói.
Số tên lửa Mỹ định bán cho đảo Đài Loan là Harpoon Block II với tốc độ cận âm, tầm bắn 125 km, có thể tấn công chiến hạm đối phương cùng các mục tiêu trên bộ như bãi phóng tên lửa hoặc cảng.
Tàu tác chiến ven biển USS Coronado của Mỹ phóng tên lửa chống hạm Harpoon trong diễn trập RIMPAC, tháng 7/2016. Ảnh: US Navy.
"Việc mua số vũ khí này sẽ nâng cao khả năng tác chiến đáng tin cậy và phi đối xứng của Đài Loan", phát ngôn viên lực lượng phòng vệ Đài Loan Sử Thuận Văn nói. "Điều này giúp nâng cao khả tăng phòng thủ tổng thể của chúng tôi nhằm duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan".
Jerry Song, biên tập viên tạp chí Quốc phòng Quốc tế đặt trụ sở tại Đài Loan, cho biết lực lượng phòng vệ của hòn đảo đã sở hữu biến thể Harpoon phóng từ chiến hạm và máy bay. Biến thể Harpoon phóng từ mặt đất sẽ lấp khoảng trống trong hệ thống tên lửa phòng thủ của Đài Loan.
Tên lửa Harpoon của Mỹ sẽ bổ trợ cho Hùng Phong III, mẫu tên lửa do Viện Khoa học và Công nghệ Trung Sơn của đảo Đài Loan phát triển, chuyên gia Song nhận định. Tầm bắn của Hùng Phong III đạt 400 km, có thể tiêu diệt mục tiêu trên biển và đất liền.
"Đề xuất bán vũ khí thứ hai trong một tuần cho thấy Mỹ dần bình thường hóa nguồn cung vũ khí cho đảo Đài Loan, không giống thời Barack Obama làm tổng thống, và toàn bộ phải đạt mức nhất định trước chúng được xem xét và phê duyệt", chuyên gia an ninh Chieh Chung tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đài Loan, tổ chức liên kết với Quốc dân đảng, cho biết.
Mỹ duyệt bán nhiều khí tài cho đảo Đài Loan trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Trung Quốc. Trước đó, Trung Quốc ngày 26/10 cho biết sẽ trừng phạt ba công ty Mỹ là Boeing Defense, Lockheed Martin và Raytheon Technologies vì tham gia bán vũ khí cho đảo Đài Loan. Boeing là hãng sản xuất tên lửa chống hạm Harpoon.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Đài Loan sẽ không gặp khó khăn khi tích hợp các hệ thống tên lửa mới vào cơ sở hạ tầng phòng thủ đang biên chế. Hòn đảo có thể sử dụng các tổ hợp này với độ tin cậy và hiệu quả cao để đối phó hoặc ngăn chặn các chiến dịch quân sự trên biển, phong tỏa đường biển và tấn công đổ bộ.
Phòng vệ Đài Loan phóng thử tên lửa từ căn cứ Cửu Bằng đêm 24/9. Video: CNA.
Tuy nhiên, chuyên gia quân sự Tống Trung Bình tại Hong Kong cho rằng thỏa thuận vũ khí sẽ "tăng một chút" khả năng tấn công của lực lượng phòng vệ Đài Loan, song những tổ hợp này "không thể sống sót trong thực chiến" và "không tạo ra thay đổi trong tương quan lực lượng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc".
"Quân đội Trung Quốc có thể tấn công và tiêu diệt các đơn vị tên lửa của đảo Đài Loan bằng các loại vũ khí dẫn đường chính xác", chuyên gia Tống cho biết.
Chính quyền Trump những năm qua tăng cường bán vũ khí cho đảo Đài Loan. Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tuần trước cho biết đã duyệt bán lô vũ khí trị giá 1,8 tỷ USD gồm tên lửa hành trình, bệ phóng và cảm biến. Thỏa thuận này cùng thương vụ 400 tên lửa chống hạm Harpoon sẽ phải chờ quốc hội Mỹ thông qua trước khi được trình lên Tổng thống Trump ký.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất, kể cả bằng vũ lực nếu cần thiết. Trung Quốc nhiều lần chỉ trích việc Mỹ duyệt bán hàng tỷ USD vũ khí cho đảo Đài Loan. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân hôm qua nói các thương vụ vũ khí của Mỹ "can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc" và gây bất ổn cho quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan.
"Mỹ cần dừng bán vũ khí và chấm dứt hợp tác quân sự với hòn đảo để tránh làm tổn hại thêm quan hệ Mỹ - Trung. Trung Quốc sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia", ông Uông nói nhưng không nêu rõ các biện pháp là gì.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)