Theo Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 về mất năng lực hành vi dân sự thì khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.
Chồng bạn bị tai nạn giao thông và đang hôn mê, không thể nhận thức, làm chủ hành vi nên không thể tự mình đứng ra thực hiện các giao dịch dân sự. Do đây là tài sản chung nên để bán nhà lấy tiền chạy chữa cho chồng, bạn cần thực hiện những bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự
Hồ sơ yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự bao gồm:
- Đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự (theo mẫu số 01 Nghị quyết 04/2018/NQ-HĐTP)
- Bản kết luận của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và các chứng cứ khác để chứng minh người bị yêu cầu bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình. Nếu không có kết luận của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền, thì có thể yêu cầu Tòa án trưng cầu giám định.
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh người yêu cầu là người có quyền yêu cầu
- Giấy khai sinh, chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu, hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn, của người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
- Tài liệu khác có liên quan.
Bước 2: Nộp đơn yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự
Bạn gửi hồ sơ lên Tòa án nhân dân cấp quận/huyện (nơi vợ chồng bạn sinh sống, thường trú) để Toà án ra quyết định tuyên bố chồng bạn mất năng lực hành vi dân sự. Thời hạn giải quyết là 45 ngày tính từ ngày nhận được đơn yêu cầu.
>>'Vợ hờ' vẫn có quyền lợi với đất của nhà chồng, dù không kết hôn
Bước 3: Làm thủ tục đăng ký giám hộ
Theo quy định tại khoản 1 Điều 53 Bộ luật Dân sự 2015 thì: "Trong trường hợp chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ".
Bạn là người giám hộ đương nhiên của chồng bạn. Bạn cần làm đơn yêu cầu đăng ký giám hộ đương nhiên (theo Mẫu tại Phụ lục 2 Thông tư 04/2020/TT-BTP) nộp tại Uỷ ban nhân dân cấp xã. Các tài liệu kèm theo đơn gồm:
+ Giấy khai sinh của người giám hộ;
+ Sổ hộ khẩu gia đình của người giám hộ;
+ Chứng minh nhân dân của người giám hộ;
Bước 4: Cử người giám sát việc giám hộ
Để bạn tiến hành các giao dịch dân sự một cách hợp pháp đối với tài sản của chồng bạn hoặc tài sản chung của hai vợ chồng cần phải có người giám sát người giám hộ theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Dân sự 2015. Gia đình bạn sẽ phải cử người đại diện làm người giám sát việc giám hộ.
Sau khi thực hiện các công việc trên, bạn mới có thể làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại cơ quan công chứng theo quy định chung. Trong hợp đồng mua bán đất ngoài chữ ký của bạn ra còn phải có cả chữ ký của người giám sát việc giám hộ.
Luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội