Trả lời:
Bạch cương tàm (còn gọi là cương tàm, cương trùng, thiên trùng) chính là con tằm bị chết vì khuẩn Botrytis bassiana Bals hoặc Beauveria bassiana Vuill làm cho chết cứng, sắc trắng như vôi.
Tại những nơi nuôi tằm, người ta lấy những con tằm tự nhiên bị bệnh mà chết, lăn vào vôi, sấy khô để chế vị thuốc này.
Bạch cương tàm thường có hình dạng cong queo, dài chừng 3,5 cm, đường kính khoảng 5 mm, bề ngoài màu trắng bẩn hay màu nâu bẩn hơi lốm đốm trắng, chất cứng nhưng giòn; khi bẻ đôi, vết bẻ có màu xanh nâu, mùi hơi khắm, vị hơi đắng.
Chưa rõ hoạt chất của bạch cương tàm là gì; chỉ biết nó chứa 67% protid, 4% chất béo. Các nghiên cứu cho thấy, chất protid của bạch cương tàm có tác dụng kích thích sản xuất hoóc môn vỏ thượng thận.
Theo Đông y, bạch cương tàm vị mặn, cay, tính bình, không độc, có tác dụng khứ phong, hóa đờm; dùng chữa kinh giản, cổ họng sưng đau, trúng phong mất tiếng, đầu phong răng đau, đơn độc. Những người huyết hư không phải do phong tà cấm dùng.
Một số bài thuốc có bạch cương tàm:
- Chữa mặt đen sạm: Bạch cương tàm tán nhỏ, hòa với nước bôi vào, vết sạm sẽ mất.
- Chữa thiên đầu thống: Cương tàm tán nhỏ, hòa với nước chè uống.
- Chữa viêm amiđan cấp tính: Bạch cương tàm 10 g, phèn chua 5 g, phèn đen 5 g, trộn đều, tán thật mịn, đổ vào lọ để dành. Khi dùng lấy lá bạc hà 5 g, sinh khương 5 g sắc với ít nước, hòa tan vào đó 5 g bột nói trên, chùi vào cổ họng cho nôn ra thật nhiều đờm.
GS Đỗ Tất Lợi, Sức Khỏe & Đời Sống