Vì sao ăn nhiều chất xơ nhưng vẫn bị táo bón?

Trong các bệnh về đường tiêu hóa trên thế giới, táo bón là phổ biến nhất với tỷ lệ 17% dân số toàn cầu; trong đó, chỉ 12% số người xác định được nguyên nhân bị táo bón. Tình trạng này xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở những người trên 65 tuổi với tỷ lệ 30-40%. Phụ nữ có tỷ lệ gặp phải cao gấp 3 lần nam giới.

Nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón

Theo các chuyên gia y tế, có nhiều nguyên nhân gây ra táo bón như dinh dưỡng không hợp lý, áp lực công việc, tuổi tác, ít vận động hoặc do chế độ ăn uống thiếu chất xơ. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp dù đã bổ sung rau xanh nhưng vẫn gặp tình trạng khó khăn trong tiêu hóa.

Điển hình là chị H.T.B (30 tuổi, ngụ Bình Dương). Chị thường có cảm giác bị đầy hơi, ăn khó tiêu kèm triệu chứng táo bón nên chị đã bổ sung thêm rau xanh mỗi ngày. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ cải thiện được một thời gian. Sau đó chị vẫn gặp phải các triệu chứng tiêu hóa như ban đầu. Đến bệnh viện thăm khám, chị được bác sĩ chẩn đoán mất cân bằng dinh dưỡng giữa chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan. Do vậy, dù chị đã ăn nhiều rau xanh nhưng tình trạng táo bón vẫn không được cải thiện.

Mối quan hệ giữa lợi khuẩn và chất xơ

Theo TS BS Vũ Thùy Dương, Phó trưởng Khoa Dinh Dưỡng - BV Nhi Đồng 1 TP HCM, chất xơ là những chuỗi carbohydrates không tiêu hóa được. Do đó, những chất xơ này sẽ di chuyển xuống ruột già và đem lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Có 2 loại chất xơ gồm: chất xơ không hòa tan và chất xơ hòa tan. Trong đó, chất xơ không hòa tan (cellulose) có tác dụng nhuận trường. Chất xơ hòa tan (FOS, inulin, oligofructose) không những có tác dụng nhuận trường mà còn tác dụng điều hòa đường huyết và giảm cholesterol máu. Vì thế, cơ thể không chỉ cần rau xanh mà cần cả các loại củ, trái cây, ngũ cốc ít tinh chế (gạo lứt, yến mạch) và các loại hạt (nuts), các loại đậu để cân đối hai loại chất xơ này.

Cũng theo bác sĩ Dương, chất xơ khi tới đại tràng sẽ thành thức ăn cho lợi khuẩn đường ruột. Các lợi khuẩn này có nhiệm vụ cắt nhỏ chất xơ để lấy năng lượng, vitamin và khoáng chất cho cơ thể; đồng thời điều hòa nhu động ruột để đưa thức ăn đi qua đường tiêu hóa. Như vậy, trường hợp ít lợi khuẩn hoặc lợi khuẩn kém đa dạng sẽ gây ảnh hưởng đến việc hấp thu và sử dụng chất xơ; từ đó tác động đến chí vi khuẩn, hay còn gọi là lợi khuẩn ruột và khiến cơ thể rơi vào tình trạng táo bón.

"Một số nghiên cứu khoa học về chí vi khuẩn đường ruột cũng cho thấy người mắc táo bón đều bị giảm số lượng lợi khuẩn Bifidobacterium và Lactobacillus trong ruột", bác sĩ Dương cho biết.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) mỗi người trưởng thành cần ăn ít nhất khoảng 400 gam rau củ, trái cây hằng ngày. Dựa trên kết quả tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc năm 2019-2020, mức tiêu thụ rau quả của người Việt chỉ ở mức 231 gam/người/ngày và 140,7 gam quả chín/người/ngày.

Vì sao cần men vi sinh để cân bằng vi khuẩn đường ruột?

Theo các chuyên gia y tế, một số người dù đã bổ sung đa dạng chất xơ nhưng uống ít nước, ít vận động, làm việc căng thẳng, thường xuyên uống bia, rượu, dùng thuốc kháng sinh, thuốc điều trị đau dạ dày, và tuổi tác cao... đều có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa và khiến họ dễ bị mất cân bằng hệ vi sinh.

Nhiều nghiên cứu cho thấy có hàng tỉ vi sinh vật (hay còn gọi là vi khuẩn) đang sống tự nhiên trong ruột và cơ thể chúng ta. Theo bác sĩ Dương, các vi khuẩn đường ruột này được ví như một hệ cơ quan trong cơ thể vì chúng có chức năng liên quan tiêu hóa, hấp thu, chuyển hóa và miễn dịch. Do đó, sự mất cân bằng những lợi khuẩn trong cơ thể sẽ gây ra những triệu chứng tiêu hóa, như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi, đau bụng ...

Bác sĩ Dương khuyến nghị: "Việc bổ sung lợi khuẩn và chất xơ là phương thức an toàn, tự nhiên và hiệu quả giúp hỗ trợ nhuận trường; đồng thời giúp chí vi khuẩn đường ruột đa dạng, đủ lợi khuẩn tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, mỗi chủng lợi khuẩn đặc hiệu mang lại lợi ích sức khỏe riêng biệt. Do đó, mỗi người cần sử dụng men vi sinh hợp lý để cân bằng vi khuẩn".

Trong các sản phẩm trên thị trường, thương hiệu men vi sinh Optibac Probiotics có thể là gợi ý giúp bổ sung lợi khuẩn cho hệ tiêu hóa. Theo Công ty Cổ phần An Khánh, đơn vị phân phối sản phẩm cho biết, thương hiệu men vi sinh Optibac Probiotics có nhiều sản phẩm chứa hàng tỷ lợi khuẩn hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp duy trì sự cân bằng chí vi khuẩn trong các hệ vi sinh và tăng cường hệ thống miễn dịch.

Trong đó, lợi khuẩn Optibac Probiotics Bifido & Fibre có thể cung cấp đến 25 tỷ lợi khuẩn Bifidobacterium lactis BB-12 kết hợp cùng 4 g chất xơ hòa tan (FOS). Sản phẩm giúp hỗ trợ cải thiện nhu động ruột, cân bằng và phát triển chí vi khuẩn đường ruột, kích thích khả năng tiêu hóa tự nhiên của cơ thể; đồng thời, không dẫn đến tình trạng "ruột lười biếng" như khi dùng thuốc nhuận tràng.

"Yếu tố tuổi tác cũng góp phần khiến lượng lợi khuẩn thuộc giống Bifidobacteria tự nhiên trong cơ thể bị giảm. Do đó, Optibac Probiotics Bifido & Fibre sẽ là một trong những lựa chọn cho đối tượng trên trung niên. Đồng thời, mỗi gói men vi sinh còn có khả năng cung cấp đủ hàm lượng chất xơ hòa tan được khuyên dùng mỗi ngày", đại diện công ty An Khánh nói thêm.

Thanh Hy