"9 tỷ phú mới đã xuất hiện với tổng tài sản ròng là 19,3 tỷ USD, gấp 1,3 lần số tiền cần để mua các liều vaccine Covid-19 đủ tiêm chủng hoàn thiện cho tất cả người dân ở những nước thu nhập thấp", Liên minh Vaccine Cộng đồng ra tuyên bố hôm 19/5, cho biết họ dựa trên dữ liệu từ bảng xếp hạng của tỷ phú của tạp chí Mỹ Forbes.
Liên minh Vaccine Cộng đồng là một mạng lưới các tổ chức và các nhà hoạt động kêu gọi chấm dứt quyền sở hữu và bằng sáng chế vaccine.
"Những tỷ phú này đại diện cho khoản lợi nhuận khổng lồ mà nhiều tập đoàn dược phẩm đang thu được từ thế độc quyền sở hữu các loại vaccine", chuyên gia Anna Marriott từ tổ chức từ thiện Oxfam, một thành viên của liên minh, nói.
Một lọ vaccine Pfizer ở Đức hồi tháng một. Ảnh: Reuters.
Theo các nhà vận động, ngoài những tỷ phú mới, 8 tỷ phú được công nhận trước đó cũng tăng tài sản thêm 32,2 tỷ USD nhờ vaccine Covid-19. Đứng đầu danh sách các "tỷ phú vaccine" mới là giám đốc điều hành của Moderna Stephane Bancel và lãnh đạo BioNTech Ugur Sahin. Ba tân tỷ phú khác là nhà đồng sáng lập công ty CanSino Biologics của Trung Quốc.
Nghiên cứu của Liên minh Vaccine Cộng đồng được đưa ra trước thềm hội nghị thượng đỉnh Y tế Toàn cầu G20 hôm 21/5, dự kiến tập hợp những lời kêu gọi ngày càng tăng về vấn đề bỏ bằng sáng chế vaccine Covid-19, nhằm giải quyết tình trạng bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine khi đại dịch đang hoành hành.
Chính phủ Mỹ cùng những người có tầm ảnh hưởng lớn như Giáo hoàng Francis đều ủng hộ ý tưởng này. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hồi đầu tuần cũng kêu gọi loại bỏ "những ràng buộc về mặt sở hữu trí tuệ đang ngăn cản quá trình sản xuất một số loại vaccine".
"Thật không công bằng khi các cá nhân đang kiếm tiền giữa lúc hàng trăm triệu người phải đối mặt làn sóng Covid-19 thứ hai và thứ ba mà không được bảo vệ. Khi hàng nghìn người chết mỗi ngày ở Ấn Độ, sẽ thật đáng trách khi đặt lợi ích của các tỷ phủ sở hữu công ty dược phẩm khổng lồ lên trên nhu cầu tuyệt vọng của hàng triệu người", Heidi Chow, giám đốc chiến dịch và chính sách cấp cao tại Global Justice Now, nhóm vận động về các vấn đề công lý và phát triển toàn cầu, nói.
Các nhà sản xuất trong khi đó cho rằng bằng sáng chế không phải rào cản trong việc tăng cường sản xuất vaccine Covid-19. Họ cho rằng các vấn đề như địa điểm phù hợp, nguồn cung nguyên liệu thô và lực lượng nhân viên có trình độ cao mới là yếu tố ảnh hưởng quá trình sản xuất.
Ngọc Ánh (Theo AFP)