Đơn vị của thượng sĩ Leonid Kuznetsov chỉ còn các loại vũ khí hạng nhẹ như súng trường và súng lục để chống lại xe tăng, chiến đấu cơ và hỏa lực pháo binh Nga. Họ đang cố thủ trong một boongke nhỏ bằng bê tông, tường sơn xanh với nhiều vết bong tróc, nằm cách mặt đất khoảng 2 m.
Ngay cả khi Tổng thống Vladimir Putin ra lệnh cho lực lượng Nga ngừng tấn công vào nhà máy, quyết định siết bao vây cứ điểm kháng cự cuối cùng ở Mariupol "để không con ruồi nào có thể chui lọt" có thể vẫn là án tử với lực lượng Ukraine bên dưới các đường hầm được ví như "pháo đài ngầm" của thành phố.
Thượng sĩ Leonid Kuznetsov bên dưới hầm ngầm ở nhà máy Azovstal. Video: NY Times.
"Tôi vẫn sống và khỏe mạnh, nhưng tình hình rất khó khăn", thượng sĩ Vệ binh Quốc gia Kuznetsov, 25 tuổi, hôm 20/4 cho biết qua đường truyền của Starlink, thiết bị kết nối Internet vệ tinh do Elon Musk cung cấp cho Ukraine. "Chúng tôi đã cạn thức ăn và nước uống".
Kuznetsov cho hay có khoảng 1.000 dân thường mắc kẹt trong nhà máy gang thép Azovstal, nhưng anh không thể tiết lộ có bao nhiêu binh lính đang cố thủ ở đây. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu hôm qua báo cáo với Tổng thống Putin rằng "khoảng hơn 2.000 người đang bị bao vây trong nhà máy Azovstal".
"Rất nhiều người bị thương và không có đủ thuốc men", Kuznetsov nói. "Ngay cả những vết thương nhỏ nhất cũng có thể gây tử vong, khi những thứ cơ bản như băng gạc cũng không có".
Mariupol, thành phố biển đông nam Ukraine từng rất sôi động với khoảng nửa triệu dân, đã biến thành đống đổ nát sau những trận giao tranh ác liệt trong hơn một tháng qua. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu thông báo thành phố đổ nát này hiện hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của Nga, trừ nhà máy thép đang bị bao vây.
Khu vực mà lực lượng Ukraine kiểm soát ở Mariupol đã dần thu hẹp thành các boongke chật chội dưới nhà máy thép Azovstal, nơi Kuznetsov và các đồng đội đang dần cạn kiệt mọi thứ, kể cả hy vọng.
Hơn một tháng lực lượng Nga vây ép Mariupol. Bấm vào ảnh để xem chi tiết.
"Chúng tôi trông chờ được giúp đỡ. Nếu không được ai hỗ trợ, chúng tôi sẽ không thể ra khỏi nhà máy này. Chúng tôi sẽ chết ở đây, với vũ khí trên tay để bảo vệ Ukraine", anh nói.
Maria Kuznetsova, vợ của Kuznetsov, cho hay chồng cô quyết định nhập ngũ sau khi tốt nghiệp đại học vì nghĩ rằng đó là những gì một người đàn ông phải làm. "Đó là tính cách của anh ấy. Anh ấy nghĩ một người đàn ông phải vào quân đội để bảo vệ gia đình", cô nói.
Maria, 23 tuổi, gặp Kuznetsov khi họ là sinh viên Đại học Mariupol. Họ kết hôn vài năm sau đó và hiện có một bé trai một tuổi tên David. Kuznetsov đã phục vụ trong quân ngũ ba năm, ra quân vào tháng 12 năm ngoái và đã nộp đơn xin vào lực lượng cảnh sát.
Sau đó, ngày 24/2, xung đột với Nga nổ ra. Maria kể cô đã nhiều lần khuyên chồng không quay lại quân đội. "Thật khó để đồng ý cho người đàn ông bạn yêu lên đường nhập ngũ. Nhưng mỗi ngày anh ấy đều nói về nó và sau đó nhanh chóng thu xếp đồ đạc rồi đi", cô nói.
Leonid Kuznetsov chụp ảnh cùng vợ và con trai. Ảnh: NY Times.
Kuznetsov cho biết anh đã được bố trí ở nhiều khu vực khác nhau trong thành phố trước khi đảm trách nhiệm vụ ở nhà máy thép Azovstal. Suốt nhiều tuần, nhà máy vừa là căn cứ của quân đội, vừa là nơi trú ẩn cho gia đình của những người lính, công nhân nhà máy, khi lực lượng phòng vệ Ukraine ở những nơi khác trong thành phố lần lượt bị đánh bại và phải rút lui.
Sau khi kiểm soát hầu hết mục tiêu trong thành phố, lực lượng Nga gần đây tập trung tấn công nhà máy thép Azovstal, pháo kích suốt ngày đêm. Kuznetsov cho biết hơn 500 người ở nhà máy đã bị thương, nhiều người thiệt mạng khi hầm trú ẩn trúng đạn pháo và bị sập.
Anh ước tính bản thân và đồng đội chỉ có thể cầm cự thêm 1-2 ngày. "Tôi kêu gọi cả thế giới làm mọi thứ có thể để ngăn chặn và trừng phạt những ai chịu trách nhiệm về điều này", anh nói.
Maria cáo buộc chính phủ Ukraine đã bỏ rơi những binh sĩ cố thủ trong nhà máy, dù biết nỗ lực phá vây để giải cứu họ có thể đòi hỏi rất nhiều nguồn lực từ kho vũ khí ít ỏi của Ukraine, trong bối cảnh họ phải chống chọi với giai đoạn chiến dịch mới ở miền đông.
Một tay súng phe ly khai thân Nga đứng bên ngoài tòa nhà bị phá hủy ở nhà máy thép Azovstal, thành phố Mariupol, Ukraine hôm 21/4. Ảnh: Reuters.
Đầu hàng lực lượng Nga cũng không phải lựa chọn khả thi, theo Maria. "Đó là một rủi ro lớn. Anh ấy có thể bị bắn khi ra hàng", cô nói.
Maria cùng con trai đã được sơ tán khỏi Mariupol hôm 20/3 và hiện sống tương đối an toàn ở phía tây Ukraine. Trong lần nói chuyện gần nhất hôm 20/4, Maria kể chồng cô nói rằng tình hình rất thảm khốc.
"Anh ấy không có lối thoát", cô nói. "Anh ấy hy vọng rằng mọi thứ sẽ tốt hơn, nhưng nói với tôi hãy chuẩn bị cho bất kỳ tình huống nào".
Tối 21/4, Kuznetsov nhắn tin sau 24 giờ bặt vô âm tín. Anh cho biết tình hình đã rất nghiêm trọng. Dù Tổng thống Putin đã ra lệnh không tiến công, lực lượng Nga đã tiến sát vị trí của anh và đồng đội, đồng thời liên tục không kích nơi trú ẩn của họ.
"Chúng tôi có thể cầm cự được 1-2 ngày nếu giao tranh không quá khốc liệt. Nhưng nếu chiến sự diễn ra quyết liệt hơn, tất cả có lẽ sẽ kết thúc trong vòng 12 tiếng nữa", anh nói.
Thanh Tâm (Theo NY Times, WP)