"Thông điệp là quân đội Trung Quốc, trên không và trên biển, đã trở nên hung hăng hơn đáng kể và đáng lo ngại ở khu vực này", tướng Mark Milley phát biểu tại Bộ Chỉ huy Quân sự Indonesia ở Jakarta hôm 24/7, khi đang có chuyến công du khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Theo ông, số vụ chạm mặt của máy bay, tàu chiến Trung Quốc với lực lượng Mỹ và các đối tác ở khu vực Thái Bình Dương đã tăng lên đáng kể trong 5 năm qua, trong khi số vụ tương tác không an toàn cũng tăng lên với tỷ lệ tương tự.
Ông Milley từ chối cung cấp con số cụ thể về số lần chạm mặt không an toàn của Trung Quốc với máy bay và tàu của Mỹ cùng đồng minh. Tuy nhiên, trong bài phát biểu tại Singapore tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho hay các trường hợp như vậy "gia tăng đáng báo động" .
Ông Austin đặc biệt chỉ ra sự cố hồi tháng 2, khi tàu hải quân Trung Quốc chiếu tia laser vào máy bay tuần thám P-8 của Australia. Một máy bay giám sát do Canada điều khiển gần đây bị tiêm kích Trung Quốc ngăn chặn trên không phận quốc tế. Ngoài ra, các tàu Mỹ thường bị máy bay và tàu Trung Quốc bám sát trong quá trình di chuyển, đặc biệt là xung quanh các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark Milley phát biểu tại Bộ Chỉ huy Quân sự Indonesia ở Jakarta ngày 24/7. Ảnh: AP.
Bình luận của ông Milley được đưa ra trong bối cảnh Mỹ tăng cường nỗ lực củng cố mối quan hệ với các quốc gia Thái Bình Dương để đối trọng với Trung Quốc, nước đang cố mở rộng sự hiện diện và ảnh hưởng trong khu vực. Chính quyền Tổng thống Joe Biden xem Trung Quốc là mối đe dọa và là thách thức an ninh dài hạn.
Tướng Milley gần đây yêu cầu nhân viên biên soạn chi tiết về tương tác giữa Trung Quốc với Mỹ và những nước khác trong khu vực.
Chuyến đi của ông Milley đến khu vực tập trung chủ yếu vào "mối đe dọa" từ Trung Quốc. Ông sẽ tham dự cuộc họp của quan chức quốc phòng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong tuần này tại Australia, nơi các chủ đề chính sẽ là hoạt động quân sự ngày càng leo thang của Trung Quốc và nhu cầu duy trì Thái Bình Dương tự do, cởi mở và hòa bình.
Giới chức quân sự Mỹ cũng đã lên tiếng báo động khả năng Trung Quốc tấn công Đài Loan. Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất, kể cả bằng vũ lực. Giới chức Mỹ cho rằng Bắc Kinh muốn sẵn sàng tấn công hòn đảo này vào năm 2027.
Thượng tướng Lý Tác Thành, tham mưu trưởng Bộ Tham mưu Liên hợp thuộc Quân ủy Trung ương Trung Quốc, nói với ông Milley trong cuộc điện đàm hồi đầu tháng này rằng Bắc Kinh "không có chỗ cho sự thỏa hiệp" trong các vấn đề như Đài Loan. "Mỹ phải chấm dứt thông đồng quân sự với Đài Loan và tránh ảnh hưởng đến mối quan hệ Trung - Mỹ cũng như sự ổn định ở eo biển Đài Loan", ông Lý nói.
Mỹ và các nước khác cũng lo ngại thỏa thuận an ninh Trung Quốc ký với Quần đảo Solomon hồi tháng 4 có thể dẫn đến việc Bắc Kinh thiết lập căn cứ hải quân ở Nam Thái Bình Dương.
"Đây là khu vực mà Trung Quốc đang cố tiếp cận vì mục đích riêng của họ. Và một lần nữa, điều đáng lo ngại là Trung Quốc không làm điều đó vì những lý do lành mạnh", ông Milley nói với các phóng viên. "Họ đang cố mở rộng ảnh hưởng ra khắp khu vực, điều đó tiềm ẩn những hậu quả không nhất thiết có lợi cho các đồng minh và đối tác của chúng tôi trong khu vực", tướng Mỹ cho hay.
Chính quyền Biden đang thực hiện các bước để mở rộng mối quan hệ quân sự và an ninh với các quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, như một phần chiến dịch xây dựng mạng lưới liên minh mạnh mẽ hơn chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Trung Quốc hiện chưa bình luận về những phát biểu của tướng Milley. Trung Quốc trước đó nhiều lần lên án những nỗ lực của Mỹ nhằm mở rộng phạm vi hoạt động trong khu vực, cáo buộc Washington đang cố xây dựng "NATO châu Á".
Huyền Lê (Theo AP)