Theo bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu (Phó giám đốc Sở Y tế TP HCM), lúc này hai nhóm thuốc hiệu quả nhất là thuốc điều trị triệu chứng (như hạ sốt), bồi bổ cơ thể (vitamin, đông dược bồi bổ thể trạng) và nhóm kháng virus (thuốc được phát, ưu tiên nhóm nguy cơ). Thuốc kháng virus sẽ ngăn chặn gia tăng của virus, làm nhẹ triệu chứng bệnh và ngăn bệnh diễn tiến nặng.
Giai đoạn này tuyệt đối không được dùng nhóm thuốc kháng viêm (chứa corticoid), vì đây là thuốc ức chế phản ứng viêm, làm giảm sức mạnh hệ thống miễn dịch, giúp virus phát triển mạnh hơn. Trong 5 ngày đầu, nếu dùng cả corticoid và kháng virus thì thuốc kháng virus sẽ bị mất tác dụng, virus nhân lên nhiều hơn, người bệnh dễ diễn tiến nặng và có biến chứng nguy hiểm. Đó là chưa kể đến tác dụng phụ của nhóm thuốc kháng viêm, ví dụ người bị loét dạ dày tá tràng dùng kháng viêm có nguy cơ xuất huyết tiêu hóa.
"Kết hợp giữa thuốc kháng virus và thuốc kháng viêm là không đúng chỉ định y khoa, không được phép", bác sĩ Châu nói. Thuốc kháng đông cũng không có giá trị trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh, do lúc này cơ thể chưa xuất hiện những dấu hiệu bất thường liên quan đến đông máu.
F0 dùng kháng sinh, chống đông, kháng viêm không đúng thời điểm và không theo chỉ định của bác sĩ có thể gây tình trạng kháng kháng sinh, bệnh dễ trở nặng và nhiều biến chứng, theo bác sĩ Châu. Những khuyến cáo về mối nguy hiểm khi người dân tự mua thuốc điều trị Covid-19 này của bác sĩ Châu, được Trung tâm kiểm soát Bệnh tật TP HCM (HCDC) ngày 23/12 đưa vào hướng dẫn F0 tại nhà.
Trước ngày 23/11, TP HCM cấp phát cả túi A (hạ sốt, vitamin), túi B (kháng viêm, chống đông), túi C (kháng virus molnupiravir) cho F0 tại nhà, sau đó thay đổi, ngưng cấp túi thuốc B đại trà. Người bệnh suy hô hấp, có chỉ định nhập viện sẽ dùng một liều duy nhất thuốc B trước khi chuyển viện. Ảnh: Bệnh viện Nhi đồng 1
Theo đó, hiện nay có nhiều toa thuốc điều trị Covid-19 khác nhau được chia sẻ, lan truyền trên mạng xã hội, bao gồm kháng sinh, kháng viêm, kháng đông, kháng virus... Nhiều người vừa có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 đã ra hiệu thuốc mua một toa về uống. Bác sĩ Châu cho rằng đây là "hành động rất nguy hiểm".
Trong hướng dẫn điều trị F0 tại nhà, thuốc kháng viêm, chống đông chỉ sử dụng ở giai đoạn hai của bệnh, thông thường vào ngày thứ 7 trở đi, khi cơ thể người bệnh bị suy hô hấp, rối loạn hệ thống đông máu. Trường hợp F0 suy hô hấp (tổn thương đường hô hấp, phổi, SpO2 - nồng độ oxy máu mao mạch giảm thấp), bác sĩ sau khi thăm khám, xem xét người bệnh có chống chỉ định hay không, đúng giai đoạn cần sử dụng thì sẽ cấp phát thuốc.
F0 dùng thuốc kháng đông, kháng viêm cần có sự quản lý chặt chẽ của nhân viên y tế, bởi đây là các loại thuốc cần được kê toa, theo dõi sát tác dụng phụ không mong muốn. Đặc biệt là thuốc kháng đông có thể gây xuất huyết dữ dội, ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
Theo phó giám đốc Sở Y tế, ở giai đoạn hai nhiễm bệnh (sau 5 ngày), thuốc kháng virus đường uống như molnupiravir hầu như đã không còn tác dụng, vì virus đã gây biến chứng trong cơ thể. Thuốc kháng virus truyền đường tĩnh mạch sẽ hiệu quả hơn.
Một toa thuốc thường được cộng đồng truyền tay nhau khác là kháng sinh. Tuy nhiên, loại thuốc này không cần thiết để điều trị Covid-19 trong giai đầu, khi người bệnh điều trị tại nhà. Nguyên nhân là kháng sinh điều trị vi trùng, còn bản chất mắc Covid-19 là nhiễm virus. Trong giai đoạn đầu mắc bệnh, người bệnh thường không bị nhiễm vi trùng.
Kháng sinh có thể dẫn đến các tác dụng phụ như dị ứng, nổi mề đay, ngứa, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, gây hại cho người dùng. Nguy hiểm hơn, lạm dụng kháng sinh sẽ dẫn đến tình trạng các vi khuẩn kháng thuốc, tới một lúc nào đó kháng sinh không còn hiệu quả. Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân thường khi nhập viện điều trị hơn một tuần, phải thực hiện thủ thuật xâm lấn như thở máy, có nhiễm khuẩn bệnh viện.
Bác sĩ Châu khuyến cáo, với bất kỳ bệnh lý nào, thuốc uống phải được bác sĩ kê toa đúng thời điểm, phù hợp cơ địa người dùng. Vì vậy, không có công thức, toa thuốc chung nào có thể áp dụng cho tất cả mọi người. Có những toa thuốc rất hữu hiệu với người này nhưng người khác dùng lại không hiệu quả, có những biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, các loại thuốc kháng viêm, kháng đông, kháng sinh không khan hiếm, người dân có thể tự mua được ở các hiệu thuốc, nếu không được cấp qua chương trình chăm sóc F0 của địa phương. Do đó, người dân không cần tích trữ thuốc.
Đa số người dân TP HCM hiện nay đã tiêm đủ hai mũi vaccine phòng Covid-19. Theo bác sĩ, nếu là người khỏe mạnh, không có bệnh nền, trẻ tuổi, những triệu chứng bệnh chỉ như cảm lạnh, bệnh sẽ khỏi trong vài ngày. Triệu chứng mất khứu giác, vị giác khá khó chịu nhưng lành tính, không ảnh hưởng tính mạng. F0 nên theo dõi sát tình trạng hô hấp, đo SpO2, liên hệ ngay trạm y tế lưu động, trạm cố định, mạng lưới Thầy thuốc đồng hành, tổng đài 1022... khi có vấn đề sức khỏe bất thường để được chăm sóc và điều trị kịp thời.
Thư Anh