Tàu nghiên cứu và đào tạo hàng hải Đại học Trung Sơn, thuộc ngôi trường cùng tên, tới cảng Châu Hải Cao Lan tại tỉnh Quảng Đông ngày 21/11, đánh dấu quá trình bắt đầu vận hành sau khi được bàn giao cho đơn vị chủ quản hồi tháng 6.
Con tàu dự kiến bắt đầu chuyến đi đầu tiên tới Biển Đông vào tuần tới để tiến hành "nghiên cứu khoa học" trong ba lĩnh vực gồm khí quyển, đại dương và sinh học nhằm "cung cấp thông tin khoa học để hiểu biết, bảo vệ và phát triển khu vực", truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm nay đưa tin. Khu vực dự kiến triển khai của tàu Đại học Trung Sơn chưa được công bố.
Yu Weidong, giáo sư thuộc trường khoa học khí quyển của Đại học Trung Sơn, hồi tháng 7 cho biết con tàu có thể tới khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam để nghiên cứu "hơi ẩm ở vùng ranh giới phía tây Biển Đông cùng các vùng biển lân cận nhằm cung cấp dữ liệu khoa học phục vụ phòng chống thiên tai".
Tàu nghiên cứu Đại học Trung Sơn di chuyển ở vùng biển ngoài khơi thành phố Thượng Hải, Trung Quốc ngày 26/7. Ảnh: CGTN.
Tàu Đại học Trung Sơn có lượng giãn nước 6.880 tấn, dài 114,3 m và rộng 19,4 m, là tàu nghiên cứu đại dương lớn nhất của Trung Quốc. Tàu chở theo thủy thủ đoàn gồm 100 người và có thể thực hiện hải trình hơn 27.000 km.
760 m2 mặt sàn trên tàu dành cho các phòng thí nghiệm cố định, hơn 610 m2 dành cho 10 phòng thí nghiệm di động kiểu container. Các chuyên gia có thể thu thập mẫu trên biển và phân tích trên tàu trước khi chuyển dữ liệu về đất liền.
Tàu có một sàn đáp trực thăng để chuyển người và thiết bị, đồng thời cho phép vận hành máy bay không người lái (UAV) để mở rộng phạm vi quan sát khoa học trên không, trên mặt biển và đáy biển. Một radar thời tiết dạng mảng sẽ được lắp trên tàu vào năm 2022.
Trung Quốc tháng 3 thông báo đang đóng tiếp một tàu nghiên cứu với lượng giãn nước 10.100 tấn. Sau khi hoàn thành, đây sẽ là "tàu nghiên cứu khoa học biển tích hợp mạnh nhất Trung Quốc".
Trung Quốc nói rằng các nghiên cứu hàng hải sẽ phục vụ lợi ích cộng đồng, song vấp phải hoài nghi của dư luận quốc tế.
Phó đô đốc Yoji Koda, cựu tư lệnh Hạm đội Phòng vệ thuộc Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, nói với VnExpress hồi tháng 7 rằng không thể tin tưởng vào các tuyên bố của Trung Quốc. "Đây là chiến thuật của Trung Quốc đã đánh lừa nhiều quốc gia trong quá khứ", ông nói.
"Chính phủ và quân đội Trung Quốc có thể tích hợp tất cả hoạt động do các tổ chức của nước này thực hiện. Các hoạt động hàng hải hay hải dương học cũng không phải là ngoại lệ", phó đô đốc bình luận. "Trung Quốc sẽ sử dụng tất cả dữ liệu tàu Đại học Tôn Trung Sơn thu thập được cho các mục đích khác, bao gồm cả quân sự và khai thác dưới đáy biển".
Trung Quốc đơn phương vẽ ra cái gọi là "đường 9 đoạn" nhằm nêu yêu sách chủ quyền phi lý với phần lớn diện tích Biển Đông. Nước này còn bồi đắp và quân sự hóa trái phép nhiều đảo nhân tạo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Trong cuộc họp báo hồi tháng 7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng tuyên bố mọi hoạt động thăm dò, khảo sát và nghiên cứu khoa học tại quần đảo Hoàng Sa mà không được sự cho phép của Việt Nam là xâm phạm chủ quyền và các quyền liên quan của Việt Nam, bất hợp pháp và vô giá trị.
Nguyễn Tiến (Theo CGTN)