Bộ Tư lệnh Chiến khu Miền Đông thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) hôm nay ra tuyên bố cho biết lực lượng hải quân và không quân đã theo dõi đường đi của khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS Higgins của Mỹ cùng hộ vệ hạm lớp Halifax HMCS Vancouver của hải quân Canada đi qua eo biển Đài Loan ngày 20/9.
Đại tá Shi Yi, phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Chiến khu Miền Đông chỉ trích hành động này là "khiêu khích".
"Các binh sĩ Bộ Tư lệnh Chiến khu Miền Đông luôn cảnh giác cao độ để kiên quyết chống lại mọi đe dọa và khiêu khích, đồng thời bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia của Trung Quốc", tuyên bố nêu thêm.
Khu trục hạm USS Higgins đi qua eo biển Đài Loan ngày 20/9. Ảnh: US Navy.
Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho hay việc quá cảnh là thường lệ và được tiến hành bên ngoài "lãnh hải của bất kỳ quốc gia ven biển nào". Trong khi đó, Bộ quốc phòng Canada khẳng định quy trình quá cảnh được tiến hành "hoàn toàn phù hợp với luật pháp quốc tế" trong khuôn khổ các hoạt động ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhằm gây sức ép buộc Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Cơ quan phòng vệ Đài Loan ra tuyên bố xác nhận tàu chiến Mỹ, Canada đi từ phía nam về phía bắc qua eo biển Đài Loan và tình hình "bình thường" khi họ giám sát vùng trời, vùng biển xung quanh hòn đảo trong quá trình các chiến hạm quá cảnh.
Những năm gần đây, chiến hạm Mỹ và đôi khi của các quốc gia đồng minh như Anh, Canada thường xuyên đi qua eo biển Đài Loan. Các hoạt động như vậy thường mất 8-12 tiếng và được quân đội Trung Quốc giám sát chặt chẽ. Bắc Kinh nhiều lần chỉ trích gay gắt hoạt động này, gọi đây là hành vi "khiêu khích và phô trương", "phá hoại hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan, cũng như gây ra rủi ro an ninh trong khu vực".
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần. Căng thẳng tại eo biển Đài Loan leo thang sau chuyến thăm hòn đảo của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. Quân đội Trung Quốc đã tổ chức đợt diễn tập với quy mô chưa từng có quanh đảo Đài Loan để phản ứng trước sự kiện này.
Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng vẫn duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại. Trung Quốc từng cảnh báo quan hệ giữa nước này với Mỹ "sẽ bị phá vỡ nếu không xử lý đúng cách vấn đề Đài Loan".
Vị trí eo biển Đài Loan. Đồ họa: CSIS.
Huyền Lê (Theo SCMP)