Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường hôm nay hội đàm tại Seoul, trọng tâm là nhằm nối lại các cuộc đàm phán về hiệp định thương mại tự do ba bên, vốn bị đình trệ từ năm 2019. Đây cũng là hội nghị giữa lãnh đạo 3 nước đầu tiên sau 4 năm.
Mở đầu hội nghị, ông Lý cho rằng cuộc gặp là "sự khởi động lại và khởi đầu mới", đồng thời kêu gọi ba cường quốc kinh tế ở Đông Á nối lại hợp tác một cách toàn diện. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh để điều này xảy ra thì vấn đề chính trị cần được tách biệt khỏi kinh tế và thương mại, phải chấm dứt chủ nghĩa bảo hộ và các hành động làm tách rời chuỗi cung ứng.
"Với Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, mối quan hệ gắn kết của chúng ta sẽ không thay đổi, tinh thần hợp tác đạt được thông qua các nỗ lực ứng phó khủng hoảng sẽ không thay đổi, nhiệm vụ bảo vệ hòa bình, ổn định trong khu vực cũng sẽ giữ nguyên", Thủ tướng Lý Cường khẳng định.
Tuyên bố chung sau hội nghị kêu gọi Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc chính thức hóa việc liên lạc thường xuyên hơn ở các cấp cao nhất, hợp tác về biến đổi khí hậu, bảo tồn, thương mại, y tế, hòa bình quốc tế và các lĩnh vực khác. Tuyên bố cũng đặt mục tiêu gia tăng các cuộc giao lưu nhân dân lên 40 triệu lượt vào năm 2030, qua các lĩnh vực văn hóa, du lịch và giáo dục.
(Từ trái sang) Thủ tướng Fumio Kishida, Tổng thống Yoon và Thủ tướng Lý Cường tham dự diễn đàn về kinh doanh tại Seoul, Hàn Quốc, hôm 27/5. Ảnh: Reuters
Các lãnh đạo cũng đưa ra những tuyên bố về việc chuẩn bị ứng phó đại dịch và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Về vấn đề Triều Tiên, ông Yoon và ông Kishida kêu gọi Bình Nhưỡng ngừng kế hoạch phóng tên lửa mang theo vệ tinh lên không gian, điều Seoul và Tokyo cho rằng vi phạm lệnh cấm nước này sử dụng công nghệ tên lửa đạn đạo do Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ) ban hành.
Ông Lý kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế và ngăn căng thẳng leo thang tại bán đảo Triều Tiên, song không đề cập vụ phóng vệ tinh. Trung Quốc là đồng minh quân sự duy nhất và là đối tác thương mại lớn nhất của Triều Tiên, đã cùng với Nga kêu gọi LHQ nới lỏng các biện pháp trừng phạt với Bình Nhưỡng.
Trung - Nhật - Hàn đang nỗ lực giảm bớt sự nghi ngờ lẫn nhau, trong bối cảnh quan hệ ba bên đang gặp thách thức do sự đối đầu giữa Bắc Kinh và Washington, căng thẳng về Đài Loan và chương trình hạt nhân của Triều Tiên.
Quan hệ thương mại ba nước đã phát triển theo hướng ngày càng cạnh tranh hơn trong một thập kỷ qua, đặc biệt khi Mỹ đang yêu cầu Hàn Quốc, Nhật Bản phải chuyển chuỗi cung ứng các sản phẩm quan trọng, ví dụ chất bán dẫn, khỏi Trung Quốc.
Tổng thống Yoon cho biết ba nước đã nhất trí xây dựng môi trường minh bạch, có thể dự đoán được về chuỗi cung ứng và thương mại, song không giải thích chi tiết.
Ông Lý (trái) và ông Yoon bắt tay tại cuộc gặp song phương hôm 26/5. Ảnh: Yonhap
Sau hội nghị, các lãnh đạo đã tham dự một diễn đàn có sự tham dự của những doanh nghiệp hàng đầu tại ba nước. Họ lưu ý rằng hợp tác bên chưa đạt được hết tiềm năng do bị cản trở bởi các thách thức mang tính toàn cầu, song nhất trí cần phải hợp tác trong lĩnh vực này để hỗ trợ thương mại và ổn định chuỗi cung ứng.
Giới chuyên gia nhận định cuộc gặp lần này đánh dấu bước tiến trong quan hệ giữa ba nước, bất chấp các bên có ký được thỏa thuận nào hay không.
"Hội nghị ba bên Trung - Nhật - Hàn được tổ chức nhằm giảm bớt rạn nứt hơn là để tái định hình địa chính trị", Leif-Eric Easley, giáo sư tại Đại học Ewha ở Seoul, nhận định. "Quan hệ giữa các bên sẽ tiến triển hơn nữa nếu Trung Quốc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà ngoại giao Hàn Quốc, Nhật Bản tại Bắc Kinh và cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp nước ngoài".
Hội nghị ba bên diễn ra một ngày sau khi các lãnh đạo tổ chức những cuộc hội đàm song phương. Trong các cuộc gặp, ông Lý và ông Yoon đã đồng ý nối lại đối thoại về ngoại giao, an ninh và đàm phán về thương mại tự do, trong khi ông Kishida và người đồng cấp Trung Quốc thảo luận về vấn đề Đài Loan, đồng thời nhất trí sẽ tổ chức một vòng đối thoại kinh tế song phương cấp cao mới.
Phạm Giang (Theo Reuters)