Tổng thống Trump và đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden không bắt tay khi bước vào cuộc tranh luận đầu tiên tối 29/9 (sáng 30/9 giờ Hà Nội). 4 năm trước, Trump và Clinton cũng không bắt tay vì mối quan hệ căng thẳng giữa hai bên. Tuy nhiên, năm nay, Trump và Biden có lý do chính đáng để tránh cử chỉ này: họ cần tuân thủ quy định về giãn cách xã hội trong Covid-19.
Tổng thống Trump (phải) và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc tranh luận ở Ohio ngày 29/9, Ảnh: AFP.
Hai ứng viên bước vào sân khấu cùng lúc và mỉm cười khi người điều hành Chris Wallace từ Fox News giải thích cho công chúng lý do họ không bắt tay. Nhưng bầu không khí thiện chí này không kéo dài lâu.
Trump liên tục ngắt lời Biden và Wallace khi thảo luận về Tòa án Tối cao và Obamacare. 18 phút sau khi cuộc tranh luận bắt đầu, Biden nói với Trump: "Ông có im đi không?".
Giống như nhiều người dự đoán, Trump liên tục tung các đòn chỉ trích cá nhân vào Biden, nói rằng ông "không làm được gì trong 47 năm trong chính quyền". "Đừng bao giờ dùng từ thông minh với tôi", Trump nói. "Chẳng có gì thông minh về ông cả, Joe".
Việc Trump phỉ báng đối thủ không phải là điều lạ. Nhưng Biden trong cuộc tranh luận này cũng công kích Trump bằng những ngôn từ gay gắt như gọi ông là "gã hề", "tổng thống tệ nhất" và "cún con của Putin".
Sau nửa đầu hỗn loạn, người điều hành Wallace phải cố gắng kiểm soát tình hình. "Tổng thống, ngài có thể nói bất cứ điều gì mình muốn. Nhưng tôi nghĩ sẽ tốt cho đất nước hơn nếu chúng ta để cho hai người đều có cơ hội phát biểu mà không bị ngắt lời. Tôi kêu gọi ông làm điều đó", Wallace nói.
Khi Trump cố gắng phân bua rằng Biden đã ngắt lời nhiều hơn mình, Wallace nói thêm: "Thành thật mà nói, ông ngắt lời nhiều hơn ông ấy".
CNN nhận định màn thể hiện của Trump là một mô hình thu nhỏ cuộc đời và sự nghiệp của ông: Phá vỡ mọi quy tắc, tìm cách lấn át đối thủ, chiếm lấy ánh đèn sân khấu.
Trong khi đó, Biden là một chính trị gia theo đường lối truyền thống hơn. Ông bối rối và chật vật đưa ra quan điểm của mình khi liên tục bị Trump ngắt lời. Ông cố gắng phản công bằng cách thể hiện Trump - "kẻ ngoại đạo" chính trị 4 năm trước - vẫn thiếu hiểu biết dù đã cầm quyền 4 năm. "Ông ấy không có kế hoạch gì. Thực tế là người đàn ông này không biết mình đang nói về điều gì", Biden nói khi thảo luận đến Obamacare.
Khoảng 45 phút sau khi bắt đầu tranh luận, Trump đề cập đến Hunter Biden, con trai đối thủ, vì thương vụ làm ăn tại Ukraine. Hunter, 50 tuổi, là luật sư và cố vấn đầu tư gây nhiều tranh cãi khi từng đảm nhiệm chức vụ cấp cao trong các công ty Trung Quốc và Ukraine khi bố làm phó tổng thống. Hunter cũng có nhiều lùm xùm về đời tư và tình ái. Trump và một số chính trị gia đảng Cộng hòa coi Hunter như "gót chân Achilles" của Biden.
Biden tìm cách chuyển hướng cuộc tranh luận về vấn đề đại dịch Covid-19, cho rằng đây là vấn đề với mọi gia đình Mỹ chứ không phải gia đình ông.
Trump sau đó tiếp tục ám chỉ Hunter khi Biden nhắc đến Beau, người con cả quá cố từng là tổng chưởng lý Delaware và từng phục vụ trong quân ngũ. Ông được cho là cố gắng làm đối thủ mất bình tĩnh khi liên tục khơi gợi chủ đề này. Tuy nhiên, Biden một lần nữa "hóa giải" được đòn công kích khi nhìn thẳng vào máy quay và nói: "Con trai tôi gặp vấn đề về ma túy, nhưng nó đã vượt qua được và tôi tự hào về nó", Biden nói.
Lisa Lerer, bình luận viên của NYTimes, nhận xét Biden rõ ràng đã lường trước Trump sẽ nhắc đến con trai mình và đã chuẩn bị sẵn sàng cách đối phó với đòn công kích đó. "Ông ấy rất nhạy cảm về gia đình mình", Lerer nói.
CNN nhận định Tổng thống Trump là người lấn át trong cuộc tranh luận, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc ông là người chiến thắng.
"Trong một giờ đầu, Trump kiểm soát hoàn toàn những nội dung thảo luận, phát biểu lấn át cả đối thủ và người điều hành mà không bị cản trở. Rõ ràng Tổng thống đang tìm cách giành chiến thắng trước mắt trong cuộc tranh luận, trong khi Joe Biden dường như đang có những tính toán đường dài. Tuy nhiên, có thời điểm Biden dường như biến mất khỏi sân khấu và hoàn toàn im hơi lặng tiếng", ký giả Jeff Zeleny của CNN nhận xét.
Khi ngày bầu cử đang cận kề và khoảng một triệu cử tri đã bỏ phiếu sớm, thật khó để xác định cuộc tranh luận đầu tiên có thể thay đổi quỹ đạo của cuộc đua như thế nào. Nhiều cuộc thăm dò cho thấy Biden đang dẫn trước Trump.
Hai ứng viên dành quá nhiều thời gian để công kích lẫn nhau, khiến họ không trình bày rõ ràng được các khác biệt về chính sách, trong khi đây mới là điều các cử tri chưa quyết định cần nghe.
"Đó giống như một vụ tai nạn tàu hỏa. Đây là cuộc tranh luận tồi tệ nhất mà tôi từng thấy. Nó thậm chí không phải một cuộc tranh luận, đó là nỗi nhục nhã", ký giả Jake Tapper của CNN cho hay. "Đánh giá người chiến thắng có thể là một nhiệm vụ bất khả thi. Nhưng tìm ra kẻ thua cuộc thật dễ dàng, đó là cử tri Mỹ".
Xem chi tiết tranh luận Trump - Biden
Phương Vũ (Theo CNN/NYTimes/Reuters)
