Trinh sát cơ E-8C Joint STARS của không quân Mỹ hoạt động tại khu vực phía nam đảo Đài Loan và tới vị trí cách bờ biển tỉnh Quảng Đông 72 hải lý (133 km), tổ chức Sáng kiến Tình hình Chiến lược Biển Đông (SCSPI) thuộc Viện Nghiên cứu Đại dương Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc đăng trên Twitter hôm nay.
SCSPI cho biết đây là lần thứ ba trong tuần máy bay Mỹ hoạt động gần bờ biển Trung Quốc. Một máy bay cảnh báo sớm E-3 Sentry của không quân Mỹ hoạt động trên khu vực Biển Đông cùng ngày.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Lầu Năm Góc và cơ quan phòng vệ Đài Loan chưa bình luận về thông tin.
Hoạt động của trinh sát cơ E-8C và máy bay cảnh báo sớm E-3C diễn ra trong bối cảnh căng thẳng quanh Đài Loan tổ chức cuộc diễn tập bắn đạn thật Hán Quang. Trung Quốc cử hai tàu trinh sát tới khu vực phía đông đảo Đài Loan để giám sát diễn tập Hán Quang, buộc lực lượng phòng vệ trên đảo cử tàu tuần tra ra ứng phó.
Trinh sát cơ E-8C cất cánh từ căn cứ không quân Robins, bang Georgia, tháng 9/2017. Ảnh: USAF.
Mỹ nhiều lần cho máy bay quân sự hoạt động quanh đảo Đài Loan và gần bờ biển Trung Quốc đại lục trong những tuần qua. Ít nhất 4 trinh sát cơ và một máy bay tiếp liệu Mỹ bay ở khu vực phía nam và tây nam đảo Đài Loan hôm 29/6. Một nguồn tin cho biết máy bay quân sự Mỹ có thể tìm kiếm tàu ngầm Trung Quốc trong khu vực.
Hải quân Mỹ hôm nay thông báo hai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan tiếp tục diễn tập trên Biển Đông, nhằm thể hiện "cam kết với đồng minh và đối tác trong khu vực". Hoạt động diễn tập còn nhằm cung cấp cho các chỉ huy "tính linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ nếu cần để đối phó với các tình huống trong khu vực".
Chuẩn đô đốc Jim Kirk, chỉ huy nhóm tác chiến Nimitz, cho biết hai tàu sân bay Mỹ "hoạt động trên Biển Đông, nơi được luật pháp quốc tế cho phép". Các tàu sân bay Mỹ diễn tập phòng không chiến thuật nhằm duy trì tình trạng sẵn sàng chiến đấu "để đảm bảo khả năng đáp trả mọi tình huống khi phô diễn sức mạnh", theo thông cáo của hải quân Mỹ.
Đường bay của trinh sát cơ E-8C, ngày 17/7. Đồ họa: Google, SCSPI.
Trung Quốc gần đây triển khai nhiều hoạt động quyết liệt sau Covid-19 nhằm gây áp lực cho các quốc gia, vùng lãnh thổ xung quanh. Trung Quốc nhiều lần điều máy bay quân sự áp sát đảo Đài Loan, đụng độ với Ấn Độ tại khu vực biên giới, điều tàu hải cảnh áp sát đảo tranh chấp với Nhật Bản, và thông qua luật an ninh quốc gia bị cho là hạn chế quyền tự trị của đặc khu hành chính Hong Kong.
Tại Biển Đông, Trung Quốc cũng triển khai loạt hoạt động gây hấn như điều tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam rồi bám theo tàu khoan của Malaysia, cho tàu hải cảnh đâm chìm tàu cá của Việt Nam, tập trận trái phép ở quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo khẳng định chính sách của Trung Quốc với Biển Đông trong nhiều năm qua là "dùng biện pháp bắt nạt" để xâm phạm quyền chủ quyền của các nước quanh khu vực, thay thế luật quốc tế bằng tư duy "chân lý thuộc về kẻ mạnh".
Pompeo tuyên bố Mỹ sẽ sát cánh cùng cộng đồng quốc tế nhằm bảo vệ tự do hàng hải, tôn trọng chủ quyền và phản đối mọi động thái sử dụng sức mạnh ở Biển Đông và khu vực.
Trinh sát cơ E-8C được trang bị hệ thống radar, thông tin liên lạc cùng hệ thống chỉ huy và điều khiển đặc biệt, có thể theo dõi hoạt động triển khai và di chuyển của quân đội Trung Quốc dọc theo bờ biển. Máy bay cảnh báo sớm E-3 Sentry chuyên làm nhiệm vụ trinh sát, chỉ huy, điều khiển và duy trì liên lạc trong mọi điều kiện thời tiết.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)